‘ΠΑΨΤΕ πια να με κρατάτε στη ζωή σαν φυτό!’ φώναξε από το κρεβάτι του νοσοκομείου η 88χρονη Κλάρα. Είχε ήδη επαναφερθεί στη ζωή τρεις φορές μέσα σε μια βδομάδα και το μόνο που ήθελε τώρα ήταν να τελειώσει η ζωή της ειρηνικά. Αυτό συμβαίνει σε πολλούς αρρώστους που πάσχουν από ανίατες ασθένειες· παρακαλούν να πεθάνουν. Για τους γιατρούς και τους δικαστές αυτό είναι ένα αντιλεγόμενο ζήτημα—για τους συγγενείς είναι μια σκληρή εκλογή. Αλλά ποιος έχει το δικαίωμα ν’ αποφασίσει;

Γιατί Υπάρχει Δίλημμα;

Σύμφωνα με το βιβλίο Awareness of Dying, στην Αγγλική (Αντίληψη του Θανάτου), γίνεται μερικές φορές «μια παράλογη παράταση της ζωής ανάμεσα στους τοίχους του νοσοκομείου από μια ιατρική τεχνολογία που ξέφυγε απ’ τον έλεγχο». Όταν ο επικείμενος θάνατος μπορεί με μια ασυνήθιστη μέθοδο να αναβληθεί, εγείρονται ερωτηματικά σχετικά με το δικαίωμα κάποιου να πεθάνει με αξιοπρέπεια. Δεν θα έπρεπε οι ασθενείς να έχουν κάποιο δικαίωμα σχετικά με το πώς να πεθάνουν—με αγωνία ή ειρηνικά; Όπως εξηγεί The New Encyclopædia Britannica, στην Αγγλική (Η Νέα Αγγλική Εγκυκλοπαίδεια): «Ο ασθενής που διατηρείται ζωντανός με τεχνητό τρόπο μέσω μιας συσκευής, παρουσιάζει ένα ηθικό δίλημμα που έχει συζητηθεί εκτεταμένα. Το ερώτημα που ίσως απομένει είναι αν θα έπρεπε να διακοπεί η λειτουργία της μηχανής». Ένας χειρουργός από ένα μεγάλο ιατρικό κέντρο των Η.Π.Α., ρωτάει: «Είναι φόνος η διακοπή της λειτουργίας της αναπνευστικής συσκευής; Από ηθικής πλευράς και πλευράς αρχών, υπάρχει καμιά διαφορά ανάμεσα στο να μην τεθεί η αναπνευστική συσκευή σε λειτουργία και στο να τη σταματήσει κάποιος όταν θα έχει αρχίσει ήδη η λειτουργία της;»

Το δίλημμα γίνεται πιο σοβαρό επειδή δεν υπάρχει ομοφωνία στον καθορισμό όρων, όπως, «ζωντανός» και «νεκρός», και δεν δίνονται εγγυήσεις για διαγνώσεις όπως «ανίατος», «μοιραία ασθένεια», ή «ετοιμοθάνατος». Αυτό που είναι «παράδοξο» διαφέρει ανάλογα με τον τόπο, το χρόνο, και τις ικανότητες του ειδικευμένου γιατρού. Και μπορεί να έρθουν σε σύγκρουση τα συμφέροντα των ασθενών, των συγγενών και του ιατρικού προσωπικού. Επιπλέον, σε μια σύσκεψη γύρω από τις ηθικές αρχές της ιατρικής, την οποία διεξήγαγε το 1982 Το Κολέγιο Ιατρικής του Πανεπιστημίου του Λάγος, στη Νιγηρία, ο Δρ Ολαντάπο Ασίρου παραδέχτηκε ότι, «η αντίληψη του θανάτου είναι κάτι δύσκολο για να μελετηθεί αντικειμενικά».

Τα προβλήματα αυτά βάζουν σε δοκιμασία τη συνείδηση των γιατρών που αισθάνονται υποχρεωμένοι να συμμορφώνονται με την ηθική, τις αρχές και τις θρησκευτικές πεποιθήσεις. Ο Δρ Ασίρου συμπέρανε: «Απαιτείται πάρα πολύ προσοχή, σεβασμός, ιατρική κρίση και μετριοπάθεια καθώς και σταθερότητα στον τρόπο χειρισμού της κάθε περίπτωσης».

Αυτό που Λέει η Αγία Γραφή

Η ζωή είναι ιερό δώρο από τον Δημιουργό μας. (Ψαλμός 36:9) Πρέπει να θεωρείται πολύτιμη. Από σεβασμό για την άποψη που έχει ο Θεός για τη ζωή, και λόγω υπακοής στο νόμο του κράτους, καθώς και για να διατηρήσει μια καλή συνείδηση, ο Χριστιανός δεν θα προξενούσε θεληματικά το θάνατο κανενός.—Έξοδος 20:13· Ρωμαίους 13:1, 5.

Οι γιατροί παραδέχονται ότι «οι εντατικές προσπάθειες για τη διατήρηση της ζωής μπορούν στην πραγματικότητα, να καταλήξουν να παραταθεί απλώς ο θάνατος μάλλον παρά να παραταθεί η ζωή». Έτσι, τι μπορεί να γίνει αν οι γιατροί λένε πως το καλύτερο που μπορούν να κάνουν είναι να παρατείνουν τη διαδικασία του θανάτου χρησιμοποιώντας μηχανικά μέσα; Εκεί όπου είναι ολοφάνερο ότι επίκειται ο θάνατος, ή ότι είναι αναπόφευκτος, η Αγία Γραφή δεν απαιτεί την παράταση της διαδικασίας του θανάτου με τεχνητά μέσα. Αν κάτω από τέτοιες περιστάσεις, επιτραπεί στον θάνατο να έρθει, αυτό δεν θα παραβίαζε κανένα νόμο του Θεού.

Θα του ήταν χρήσιμο του Χριστιανού να συλλογιστεί τις εξής αφηγήσεις της Αγίας Γραφής: Και ο Ιώβ και ο Εζεκίας φαίνονταν ότι έπασχαν από θανατηφόρες αρρώστιες, αλλά ανάρρωσαν. (Ιώβ 7:5, 6· 42:16· 2 Βασιλέων 20:1-11) Γι’ αυτό, μη βιάζεστε να συμπεράνετε ότι κάποιος είναι ετοιμοθάνατος. Η έκβαση όμως ήταν διαφορετική στην περίπτωση του Βεν-αδάδ. (2 Βασιλέων 8:7-15) Ο οπλοφόρος του Σαούλ αρνήθηκε να υπακούσει όταν ο βασιλιάς ζήτησε τη βοήθειά του για να ‘πεθάνει με αξιοπρέπεια’, και ο Δαβίδ θανάτωσε ως συνένοχο φόνου έναν άλλο άντρα που ισχυρίστηκε ότι είχε επιφέρει εκείνη την ‘ευθανασία’. (1 Σαμουήλ 31:4· 2 Σαμουήλ 1:6-16) Επομένως, η Αγία Γραφή δεν επιδοκιμάζει τη συντόμευση του θανάτου.

Αυτά τα παραδείγματα δείχνουν καθαρά την ανάγκη για προσοχή όταν γίνεται χειρισμός περιπτώσεων σήμερα. Η κάθε περίπτωση έχει τις δικές της ιδιομορφίες και θα πρέπει να λαβαίνεται η απόφαση γι’ αυτήν με προσευχή και με τον ανάλογο σεβασμό για την άποψη του Θεού σχετικά με το πόσο πολύτιμη είναι η ζωή. Σχετικά μ’ αυτό βρίσκουμε ένα θαυμάσιο παράδειγμα στο πρόσωπο της Ρεβέκκας, η οποία όταν ανησυχούσε για τη ζωή της, ‘πήγε να ρωτήσει τον Ιεχωβά’.—Γένεσις 25:22, ΜΝΚ.

Ποιος Αποφασίζει;

Ένα κοινό ερώτημα είναι: ‘Ποιανού ζωή είναι, τέλος πάντων;’ Η απόφαση ανήκει πρωταρχικά στον ασθενή επειδή αυτός είναι ο κηδεμόνας του δώρου της ζωής από τον Δημιουργό. (Πράξεις 17:28) Ωστόσο, αν ο ασθενής δεν είναι σε θέση να λαβαίνει αποφάσεις, ο πλησιέστερος συγγενής του, ή κάποιος που έχει διοριστεί να αντιπροσωπεύει τον ασθενή, μπορεί να αναλάβει τη θέση του αντικαταστάτη στη λήψη αποφάσεων. Τελικά, όποιος αναλάβει την ευθύνη να γίνει ο αντικαταστάτης, πρέπει να τιμήσει και να διεκδικήσει τα δικαιώματα του ασθενή και όχι τα δικά του. Με παρόμοιο τρόπο, στην περίπτωση μικρών παιδιών, οι γονείς έχουν το θεόδοτο καθήκον και το νομικό δικαίωμα να αποφασίζουν για τους απογόνους τους.—Ψαλμός 127:3.

Από την άλλη πλευρά, όπως δηλώθηκε στο Columbia Law Review, στην Αγγλική (Κολούμπια Λω Ριβιού), «είναι ευρέως παραδεκτό ότι τα δικαστήρια δεν είναι ο κατάλληλος τόπος για την εκλογή των μεθόδων θεραπείας. . . . Τα δικαστήρια δεν είναι επαρκώς εξαρτισμένα για να αναλάβουν το ρόλο του αντικαταστάτη στη λήψη αποφάσεων». Όσο για το γιατρό, δεν θα ήταν παράβαση αρχών από μέρους του αν επέβαλλε τις δικές του θρησκευτικές πεποιθήσεις στον ασθενή; Πρέπει να ενεργήσει μέσα στα όρια που υπαγορεύει η θρησκεία του ασθενή, ή πρέπει να αποσυρθεί από την υπόθεση αν το θρησκευτικό του πιστεύω δημιουργήσει σοβαρό πρόβλημα συνείδησης. Πολύ συχνά, η ομαδική συνεργασία αποφέρει τα καλύτερα αποτελέσματα, δηλαδή, όταν ο γιατρός, ο διάκονος και η οικογένεια συνεργάζονται με τον ασθενή για τη λήψη απόφασης που θα αποβλέπει στα καλύτερά του συμφέροντα.

Όποια κι αν είναι η έκβαση της απόφασης, οι Χριστιανοί μπορούν να εμπιστεύονται στην υπόσχεση που δίνει ο Δημιουργός για έναν καιρό στον οποίο κανένας δεν θα λέει, ‘Είμαι άρρωστος’. (Ησαΐας 33:24, ΜΝΚ ) Για εκείνον που πάσχει από θανατηφόρα αρρώστια υπάρχει η θαυμαστή υπόσχεση του Θεού για ανάσταση σ’ έναν παράδεισο υγείας και ζωής κάτω από τη Βασιλεία του Θεού. (Πράξεις 24:15· Αποκάλυψις 21:1-4) Είναι κοντά ο καιρός που, μέσω του Ιησού Χριστού, ο Ιεχωβά Θεός θα χορηγήσει στους ανθρώπους που δείχνουν υπακοή, το δικαίωμα να ζουν για πάντα!—Ιωάννης 3:36.

*** g86 8/9 σ. 20-21 Ποιος Έχει το Δικαίωμα ν’ Αποφασίσει Πότε Μπορώ να Πεθάνω; ***