H Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρία έχει θέσει πολλά κριτήρια, προκειμένου να θεωρήσει κάποιον πυρομανή. Το άτομο νιώθει μια ακατανίκητη ένταση, ή συγκινησιακή διέγερση πριν τον εμπρησμό, η οποία ακολουθείται από ευχαρίστηση και κυρίως ανακούφιση όταν πια ανάβει τη φωτιά και όταν την παρακολουθεί.

Σύμφωνα με τις μελέτες των επιστημόνων το άτομο δε βάζει φωτιά για οικονομικά οφέλη, ή ως κοινωνική-πολιτική ιδεολογία.

Πολλές φορές, παρατηρείται το φαινόμενο τα άτομα αυτά να περνούν πολύ χρόνο κοντά σε πυροσβεστικά τμήματα και επιδιώκουν να βάζουν μικρές φωτιές ή και να απενεργοποιούν συναγερμούς, προκειμένου να έρθουν σε επαφή με τα πυροσβεστικά οχήματα και τον εξοπλισμό τους γενικότερα.

Η διαφορά με τον εμπρηστή

Όπως αναφέρει η Μη Κυβερνητική Οργάνωση Κλίμακα, βάση έρευνας στην Αμερική (2013) πως μόνο το 3% των φυλακισμένων για εμπρησμό, πληροί τα κριτήρια για πυρομανία.

Η πυρομανία, είναι σημαντικά συχνότερη σε άντρες, σε ποσοστό 99% και η πάθηση έχει συνήθως τις ρίζες της στην εφηβική και μετεφηβική ηλικία, που όμως σε μεγάλο ποσοστό συνυπάρχει με διαταραχές της αγωγής, ή αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας, γεγονός που καθιστά υπερβολικά δυσχερή τη διάγνωση της αμιγούς διαταραχής.