Ένα χωριό στο κέντρο του Πειραιά

Διαγώνια απέναντι από τον Νέο Επιβατικό Σταθμό αφιξαναχώρησης κρουαζιερόπλοιων στην Ακτή Ξαβερίου υπάρχει μια μικρή συνοικία που για μας που μένουμε εδώ γύρω είναι πλέον εικόνα συνηθισμένη, αλλά για αυτούς που την αντικρύζουν για πρώτη φορά αποτελεί στην ουσία νησίδα ξεχασμένη από τον χρόνο. Είναι το λεγόμενο χωριό ή τα προσφυγικά του Ξαβέρη όπως οι παλαιότεροι ονομάζουν. Βέβαια υπάρχει μια ιδιομορφία (και όχι η μόνη βέβαια στον πειραιά) σε αυτή την περιοχή που όλοι ονομάζουν Ξαβέρη. Πάνω από την γέφυρα όλες οι ναυτιλιακές εταιρείες που ακόμα υπάρχουν φέρουν ταχυδρομική διεύθυνση Ακτής Μιαούλη ενώ ακριβώς κάτω από την γέφυρα όλη η περιοχή εντός λιμενικής ζώνης είναι καταχωρημένη ως Ακτή Ξαβέρη.

Είναι ένα σύνολο από 15 περίπου σπίτια, κατασκευασμένα κατά το πρώτυπο κατασκευής των προσφυγικών κατοικιών και εξαφανισμένο κάτω από μια σύγχρονη γέφυρα που λίγο μετά φιλοξενεί το τέρμα των λεωφορείων στην διασταύρωση με την Κλεισόβης. Τα χιλιάδες άτομα που περνούν καθημερινά από την γέφυρα αυτή κυρίως με τα αυτοκίνητά τους αγνούν αυτό το χωριό που είναι τελείως αφανές στον ανυποψίαστο διαβάτη. Λίγο το ύψος της γέφυρας, λίγο η φυσική στέγη που έχουν δημιουργήσει τα δένδρα καλύπτουν τελείως αυτή την γη ξεχασμένη από τον χρόνο. Τα περισσότερα από αυτά τα σπίτια συνεχίζουν μέχρι σήμερα να κατοικούνται, ενώ οικογένειες μέσα σε ένα περιβάλλον πραγματικά εξωγήινο για τον σημερινό πειραιά περνούν την καθημερινότητά τους σαν κάτι το σύνηθες. Αποτελούν αντικείμενο για εκατοντάδες τουρίστες που αυτό το τοπίο τους παραξενεύει και σπεύδουν να το αποθανατίσουν, ενώ δεν είναι λίγοι και οι έλληνες που τραβάνε φωτογραφίες, προκαλώντας την δυσφορία των κατοίκων αυτού του χωριού.

Δεν ανήκουμε στους πρόσφυγες λένε οι κάτοικοι:

Όπως αναφέρει στην έρευνά του ο Κουτουζής, πολλοί όταν κατασκευάστηκε η γέφυρα αποζημιώθηκαν και έφυγαν. Όμως κάποιοι σε πείσμα των καιρών συνεχίζουν και μένουν ακόμα εκεί, έστω κι αν η γέφυρα στέκεται σαν ένας τσιμεντένιος γίγαντας πάνω από τα κεφάλια τους. Αν και στην ευρύτερη περιοχή όπως προανέφερα αποκαλούν το σημείο “τα προσφυγικά” οι ίδιοι οι κάτοικοι του χωριού αρνούνται αυτόν τον χαρακτηρισμό γιατί λένε ότι ανήκουν στις πρώτες οικογένειες που εποίκισαν τον πειραιά και δεν έχουν καμία σχέση με τους πρόσφυγες.

“Μας ανήκει η περιοχή εδώ και 180 χρόνια” λένε αυτοί που μένουν ακόμα εκεί. “Άλλωστε να φύγουμε να πάμε που;” Πάνω από την γέφυρα είναι εύκολο να διακρίνει κανείς ότι διατηρούν τους κήπους τους, τα λουλούδια τους, τα ζωντανά τους όπως πάντοτε έκαναν.

Από την άλλη πλευρά οφείλουμε να πούμε ότι όλη αυτή η περιοχή μετά το άδοξο τέλος της μικρασιατικής εκστρατείας, στην περιοχή των καρβουνιάρικων, εγκαταστάθηκε πλήθος προσφύγων που διέμεναν σε ξύλινα παραπήγματα που κάλυπτα όλη την περιοχή και που το 1968 τα γκρέμισε ο τότε δήμαρχος πειραιά Αριστείδης Σκυλίτσης, προκειμένου να κατασκευάσει τον παραλιακό δρόμο