Στα βαθύτερα επίπεδα κώματος, το εγκεφαλογράφημα του ασθενή εμφανίζει μια «ισοηλεκτρική γραμμή», μια επίπεδη γραμμή που δείχνει ότι ο εγκέφαλος έχει σωπάσει πλήρως. Κι όμως, ασυνήθιστα ίχνη εγκεφαλικής δραστηριότητας παραμένουν ακόμα και κάτω από αυτό το επίπεδο, υποστηρίζουν ερευνητές στον Καναδά.

Σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύεται στην online επιθεώρηση PLoS ΟΝΕ, αυτή η άγνωστη μέχρι σήμερα εγκεφαλική δραστηριότητα μπορεί να εμφανιστεί όταν ο ασθενής λάβει κατασταλτικά φάρμακα που προκαλούν μια ασυνήθιστη, ακραία μορφή κώματος.

Κώμα ονομάζεται η απώλεια συνείδησης που διαρκεί πάνω από έξι ώρες και στην οποία ο ασθενής δεν μπορεί να αφυπνιστεί, δεν εκτελεί εκούσιες κινήσεις και δεν αντιδρά σε οποιοδήποτε ερέθισμα. Στο βαθύτερο επίπεδο κώματος, το εγκεφαλογράφημα (EEG) δείχνει ισοηλεκτρική γραμμή.

Η γραμμή αυτή δείχνει ότι ο φλοιός, το εξωτερικό στρώμα του εγκεφάλου, έχει πάψει να λειτουργεί. Η ισοηλεκτρική γραμμή ουσιαστικά πλησιάζει τον εγκεφαλικό θάνατο, εμφανίζεται όμως και σε ακίνδυνες και αναστρέψιμες καταστάσεις, όπως η βαθιά αναισθησία.

Η νέα μελέτη δείχνει ουσιαστικά ότι υπάρχει ένα περίεργο είδος κόμματος ακόμα πιο βαθύ από την ισοηλεκτρική γραμμή. Στο κόμμα αυτό περιέργως καταγράφονται ηλεκτρικά σήματα, τα οποία φαίνεται ότι δεν βρίσκουν ευκαιρία να εμφανιστούν σε ελαφρύτερες μορφές κώματος.

Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Μόντρεαλ αρχικά μελέτησαν έναν ασθενή από τη Ρουμανία ο οποίος λάμβανε φάρμακα κατά της επιληψίας και είχε τεθεί σε τεχνητό κώμα. Το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα παρουσίαζε ανωμαλίες: «Συνειδητοποιήσαμε ότι υπήρχε μια άγνωστη ως σήμερα εγκεφαλική δραστηριότητα» λέει ο Φλόριν Αμζίκα, επικεφαλής της μελέτης.

Οι ερευνητές προσπάθησαν στη συνέχεια να αναπαράγουν αυτή την κατάσταση σε γάτες, το στάνταρτ ζωικό μοντέλο για τη μελέτη νευρολογικών παθήσεων. Χορήγησαν αναισθητικά μέχρι τα πειραματόζωα να φτάσουν την ισοηλεκτρική γραμμή, και μετά αύξησαν τη δόση ακόμα περισσότερο.

Πράγματι, όλες ανεξαιρέτως οι κωματώδεις γάτες άρχισαν να εμφανίζουν ηλεκτρική δραστηριότητα στον εγκέφαλο, και συγκεκριμένα στον ιππόκαμπο, μια σημαντική περιοχή που σχετίζεται με τη μνήμη και τη μάθηση. Τα σήματα αυτά, ηλεκτρικές ταλαντώσεις του ιππόκαμπου, ονομάστηκαν από τους ερευνητές «v-complex».

Τα σήματα αυτά, τα οποία εξαπλώνονταν από τον ιππόκαμπο στο φλοιό του εγκεφάλου, ήταν ίδια στις γάτες και τον Ρουμάνο ασθενή.

Ο μηχανισμός δημιουργίας τους παραμένει άγνωστος, ωστόσο οι ερευνητές εικάζουν ότι τα σήματα  εμφανίζονται όταν πάψουν να λειτουργούν άλλες περιοχές του εγκεφάλου οι οποίες κανονικά φρενάρουν τη λειτουργία του ιππόκαμπου.

Οι ερευνητές παραδέχονται ότι τα ευρήματα δεν έχουν αυτή τη στιγμή σημασία για τους συγγενείς ασθενών που βρίσκονται σε δίλημμα για το εάν θα συνεχίσουν τη μηχανική υποστήριξη.

Υποστηρίζουν όμως ότι η μελέτη θα μπορούσε να βοηθήσει τους γιατρούς. Όπως λένε, το παρατεταμένο τεχνητό κώμα μπορεί να εξασθενίσει τη λειτουργία του εγκεφάλου, παρενέργεια που ίσως είναι δυνατό να προληφθεί με ένα ακόμα βαθύτερο κώμα, στο οποίο υπάρχει μια υποτυπώδης εγκεφαλική λειτουργία.

Επιμέλεια: Βαγγέλης Πρατικάκης

Newsroom ΔΟΛ