Η οικονομική εικών της Βενεζουέλας προσφέρει μια αναψυκτική αντίθεσι προς εκείνην άλλων χωρών όπου το νόμισμα δυνατόν να είναι σε κρίσι ξεπέφτοντας σταθερά σε αξία ή ακόμη και ταλαντευόμενο στο χείλος του κρημνού. Φαντασθήτε να ζήτε σ’ έναν τόπο όπου το κόστος της ζωής ανέβηκε μόνον ένα τοις εκατό το περασμένο έτος!

Όταν ένας σκέπτεται για τη Βενεζουέλα και την οικονομία της, αμέσως έρχεται στο μυαλό του η λέξις «πετρέλαιο.» Αλλά η Βενεζουέλα εργάσθηκε σκληρά για να διευρύνη την οικονομική της βάσι και να εκμεταλλευθή την αφθονία της σε άλλους φυσικούς πόρους. Τα κοιτάσματα πετρελαίου που βρίσκονται κάτω από τη Λίμνη Μαρακαΐμπο και κάτω από την κυμαινόμενη χλόη των ανατολικών λιβαδοτόπων της δεν θα εξακολουθούν αιωνίως να φέρουν την ευημερία στη χώρα. Οι οικονομολόγοι της κυβερνήσεως επιζητούν μέσα για να διαφοροποιήσουν τις πηγές του εισοδήματος. Αλλά με ποια επιτυχία;

Πετρέλαιο—το Κύριο Στήριγμα

Ανόμοια με την κατάστασι σε άλλες χώρες της Κεντρικής και Νοτίου Αμερικής, η κυβέρνησις είναι ιδιοκτήτης των μεταλλευτικών πόρων. Έτσι το εισόδημα από το πετρέλαιο απλώνεται επάνω, σε ολόκληρη την οικονομία, ευεργετώντας την πλειονότητα μάλλον παρά τους προνομιούχους ολίγους. Το κατά κεφαλήν εισόδημα των δέκα εκατομμυρίων του λαού της Βενεζουέλας ποικίλλει από 745 περίπου δολλάρια έως άνω των 900 δολλαρίων, δίνοντας στους κατοίκους της Βενεζουέλας τη δυνατότητα να δαπανούν περισσότερα χρήματα από τους Λατινοαμερικάνους γείτονάς των. Και το Βενεζουελανό μπόλιβαρ είναι το πιο ισχυρό νόμισμα σε όλη τη Νότιο Αμερική.

Επειδή είναι, ο μεγαλύτερος εξαγωγεύς πετρελαίου στον κόσμο, η Βενεζουέλα αντλεί από τις πετρελαιοπηγές της κατά μέσον όρον 3.600.000 βαρέλια ημερησίως. Από τα προκύπτοντα κέρδη το έθνος λαμβάνει τα δυο τρίτα, περίπου 3.5 εκατομμύρια δολλάρια ημερησίως. Εν τω μεταξύ, επίσης οι Βενεζουελανοί αυτοκινητισταί απολαμβάνουν τη χαμηλότερη τιμή βενζίνης στον κόσμο—μόνον 11 σεντς το γαλλόνι.

Όλες οι συνήθεις δραστηριότητες της βιομηχανίας πετρελαίου, παραγωγή, διύλισις, εξαγωγή και εσωτερική κατανάλωσις, έλαβαν αξιόλογο αύξησι—όλες, δηλαδή, εκτός των νέων εξερευνήσεων. Η κυβερνητική πολιτική επί του πετρελαίου διατηρεί εντεταμένη επιχειρηματική αποτελεσματικότητα και παραγωγική χρήσι των πόρων πετρελαίου μάλλον, παρά την επιδίωξι υψηλοτέρας αποδόσεως αυτού του είδους που δεν είναι ανανεώσιμον. Εφαρμόζονται οι τελευταίες μέθοδοι, ανακαλύψεως δευτερευουσών πηγών. Πράγματι, το 1966, πάνω από 50 εγκαταστάσεις, επανεγχύσεως γκαζολίνης ήσαν σε λειτουργία—και μια απ’ αυτές είναι η μεγαλυτέρα στον κόσμο.

Υπολογίζεται ότι με την τρέχουσα αναλογία παραγωγής τα αποθέματα πετρελαίου θα έπρεπε να διαρκέσουν δεκατρία έτη. Προνοητικά, λοιπόν, οι οικονομολόγοι της χώρας εχρησιμοποίησαν το εισόδημα από το πετρέλαιο για να ανοικοδομήσουν βαθμιαίως προκαταρκτικά έργα για μεγαλύτερη εκβιομηχάνισι καθώς επίσης και για την επίτευξι κοινωνικών μεταρρυθμίσεων. Εκτός από τις ελαττούμενες πηγές πετρελαίου, μια αλλαγή κατευθύνσεως προς κάποια πηγή δυνάμεως άλλης εκτός του πετρελαίου μπορούσε να παραγάγη σοβαρά αποτελέσματα επί της οικονομίας.

Βασικά Έργα για Ανάπτυξι

Προς τον σκοπόν όπως τεθούν τα θεμέλια για μελλοντική βιομηχανική ανάπτυξι, η Βενεζουέλα κατά τα τελευταία δέκα έτη έχει επενδύσει 6.000.000.000 μπόλιβαρς σε δρόμους, γέφυρες και υδροηλεκτρικά έργα. Η χώρα τώρα έχει ένα από τα καλύτερα δίκτυα λεωφόρων σε όλη τη Λατινική Αμερική—17.600 χιλιόμετρα στρωμένους δρόμους. Υπερλεωφόροι περικυκλώνουν το Καράκας, την πρωτεύουσα, και την συνδέουν με τις σπουδαιότερες πόλεις.

Η μακροτέρα δια κατασκευής ενισχυμένου κονιάματος γέφυρα στον κόσμο περνά επάνω από τη Λίμνη Μαρακαΐμπο, η οποία, ας λεχθή επί τη ευκαιρία, είναι η μεγαλύτερη λίμνη της Νοτίου Αμερικής. Αυτή η γέφυρα συνδέει τη Μαρακαΐμπο, δεύτερη σε μέγεθος πάλι, με την υπόλοιπη χώρα. Προ του 1962 ο καθένας και το κάθε τι έπρεπε να περνά ή με πλοίο από τη λίμνη ή να μεταφέρονται 200 μίλια γύρω από τη νοτία της παραλιακή γραμμή. Τώρα μια πλούσια αγροτική περιοχή έχει ανοίξει με κατ’ ευθείαν προσπέλασι προς την Παναμερικανική Λεωφόρο.

Στο άλλο άκρον της χώρας, αντί να πρέπει να περιμένουν σε μια μακρά, θερμή, απογοητευτική ουρά για το μικρό πλοίο, τα φορτηγά αυτοκίνητα μπορούν τώρα να περνούν επάνω από την ωραία νέα γέφυρα, που διασχίζει στον ισχυρό Ποταμό Ορινόκο πλησίον της Σιουδάδ Μπόλιβαρ, και να προχωρούν χωρίς αργοπορία.

Ειδική προτεραιότης δόθηκε στον εξηλεκτρισμό της χώρας, εφόσον η επιθυμητή οικονομική ανάπτυξις απαιτούσε τον διπλασιασμό της ικανότητος παραγωγής κάθε πέντε έτη. Κατά τα παρελθόντα δέκα έτη η διαθέσιμη ηλεκτρική ενέργεια έχει τριπλασιασθή και 1500 πόλεις, μεγαλουπόλεις και χωριά έχουν φωτισθή κατά συγχρονισμένο τρόπο. Μεγάλες εγκαταστάσεις στον ισχυρό Ποταμό Καρώνη παράγουν εκατοντάδες χιλιάδων κιλοβάτ. Πράγματι, το υδροηλεκτρικό δυναμικό είναι σχεδόν ανεξάντλητο. Μόνο σε λίγες Αφρικανικές χώρες υπάρχει ανώτερο δυναμικό που μπορεί ν’ αναπτυχθή με μικρότερη δαπάνη.

Άλλοι Πλούσιοι Πόροι

Εκτός των δεξαμενών του «μαύρου χρυσού» που βρίσκεται στα σπλάχνα της γης της Βενεζουέλας, αυτή η χώρα μπορεί επίσης να καυχάται για μερικά βουνά από σίδηρο. Τα κοιτάσματα της σιδηρομεταλλεύματος υψηλής περιεκτικότητος, καθαρού κατά 50 τοις εκατό, έχουν υπολογισθή σε 1.800.000.000 μετρικούς τόννους. Ένατη κατά σειράν μεταξύ των χωρών του κόσμου που παράγουν σίδηρο, η Βενεζουέλα μπορεί, να κατατάσση αυτό το ορυκτό ως τη δεύτερη πιο σπουδαία εξαγωγή της. Ο διεθνής συναγωνισμός έκαμε τους Βενεζουελανούς να οικοδομήσουν ένα εργοστάσιο που θα παράγουν ένα εκατομμύριο τόννους ετησίως εμπλουτισμένων μπρικεττών μεταλλεύματος, αρκετά υψηλής ποιότητος για να ικανοποιούνται οι διεθνείς απαιτήσεις των χαλυβουργείων.

Κοιτάσματα βωξίτου, νικελίου και μαγγανίου βρίσκονται επίσης στην περιοχή, η οποία ταχέως γίνεται το καύχημα της Βενεζουέλας—η μεγάλη εκείνη έκτασις γης που κείται νοτίως του Ποταμού Ορινόκο. Αυτό είναι το τμήμα της χώρας όπου καταβάλλονται οι πιο εντατικές προσπάθειες για τη δημιουργία ενός κέντρου βαριάς βιομηχανίας. Ένα χαλυβουργείο και μια εγκατάστασις παραγωγής αλουμινίου είναι ήδη σε λειτουργία. Ο αντικειμενικός σκοπός είναι ένα πλήρες περίπλοκο σύστημα εξαγωγής του μετάλλου από το ορυκτό. Το χαλυβουργείο έχει ικανότητα παραγωγής 750.000 τόννων σε χελώνες εκτός των 600.000 τόννων αποτελειωμένων προϊόντων κατ’ έτος. Η εγκατάστασις αλουμινίου παράγει ετησίως 10.000 τόννους πλακών που περιέχουν 99.5 τοις εκατό καθαρό αλουμίνιο, και γίνονται σχέδια να διπλασιασθή αυτή η παραγωγή εντός του έτους.

Προώθησις της Βιομηχανικής Επεκτάσεως

Η πολιτική της κυβερνήσεως να ενθαρρύνη την παραγωγή στο εσωτερικό κάθε είδους που προηγουμένως εισήγετο, έδωκε μεγάλη προώθησι στην ανάπτυξι της βιομηχανίας. Η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε κατά μια μέση αναλογία 10 τοις εκατό ετησίως. Τα καταναλωτικά αγαθά τώρα προέρχονται σχεδόν εξ ολοκλήρου από την εθνική βιομηχανία, ενώ προ δέκα ετών σχεδόν το ήμισυ απ’ αυτά εισήγετο από το εξωτερικό. Εγκαταστάσεις συναρμολογήσεως αυτοκινήτων, εργοστάσια παραγωγής ελαστικών, επίπλων, χάρτου, μεταλλικών προϊόντων, και οικοδομικών υλικών, ήδη άρχισαν ν’ αποδίδουν. ιματισμός και υποδήματα παράγονται σε επαρκείς ποσότητες ώστε να είναι δυνατή μια κίνησις μετρίας εξαγωγής αυτών των ειδών.

Στο πετροχημικό πεδίον η Βενεζουέλα έχει φιλοδοξίες. Έχουν αναγγελθή σχέδια για μεγάλης κλίμακος επέκτασι, καθώς και σχέδια που περιλαμβάνουν κατασκευή ενός θαλασσίου λιμένος με μεγαλύτερη χωρητικότητα από οποιονδήποτε άλλον λιμένα στη χώρα. Σχετικώς προς αυτή τη χημική βιομηχανία θα είναι εγκαταστάσεις που θα στεγάσουν δορυφόρους επιχειρήσεις, όπως είναι η βιομηχανία πλαστικών και λιπασμάτων.

Φυσικά, αργά ή γρήγορα θα εγερθούν προβλήματα όταν η περιωρισμένη εσωτερική αγορά θα έχη ικανοποιηθή. Θα γίνη τότε επιτακτικό ν’ αυξηθή σε μεγάλο βαθμό η παραγωγή και να περικοπούν οι δαπάνες αυτής ώστε να γίνη δυνατόν τα είδη να συναγωνίζωνται αποτελεσματικά στην παγκόσμια αγορά.

Η Γεωργία Συμβαδίζει

Είναι πάρα πολύ σημαντικό ότι το μόνο έθνος που εβοήθησε τη Βενεζουέλα στη γεωργική ανάπτυξι το 1966 ήταν το Ισραήλ, ένα έθνος που εξέχει για την τεχνολογία του στις γεωργικές μεθόδους. Δεν είναι, λοιπόν εκπληκτικό, ότι η Βενεζουέλα παράγει στην πραγματικότητα όλα τα απαιτούμενα γι’ αυτήν τρόφιμα, πραγματικά ποσοστών 92 τοις εκατό.

Η αγροτική μεταρρυθμιστική πολιτική της κυβερνήσεως είχε μεγάλη σχέσι με αυτή την πρόοδο. Προ δεκαετίας ολιγώτεροι από 2 τοις εκατό των γεωκτημόνων κατείχον τα 74 τοις εκατό της γης. Από τότε, 150.000 οικογένειες εγκατεστάθησαν σε κτήματα που κατείχοντο από το δημόσιο ή σε ακαλλιέργητα κτήματα που αγόρασε η κυβέρνησις από ιδιώτας. Οι γεωργοί έλαβαν τίτλους ιδιοκτησίας για τα κτήματα αυτά, ώστε να μπορούν να τα μεταβιβάζουν στα τέκνα των, να λαμβάνουν πιστώσεις και τεχνική βοήθεια από τις κυβερνητικές υπηρεσίες. Οι γεωργοί δεν εργάζονται πια για τις εσοδείες των απουσιαζόντων γαιοκτημόνων. Οι εσοδείες των είναι δικές τους για να κάνουν ότι τις θέλουν. Είναι σπουδαίον ότι η γεωργική παραγωγή στη διάρκεια των τελευταίων επτά ετών αυξήθηκε 650 τοις εκατό.

Αυτή η γεωργική επέκτασις έχει μεταμορφώσει ολόκληρη την οικονομία. Μια χώρα η οποία προ του 1958 έπρεπε να χρησιμοποιή το εισόδημά της από το πετρέλαιο για να εισάγη ρύζι από τον Ισημερινό, ζάχαρι από την Κούβα, αυγά από την Πολωνία, και πατάτες από τον Καναδά, και ούτω καθεξής, έγινε τόπος που όχι μόνον διατρέφει τους κατοίκους της, αλλ’ επίσης έχει εισόδημα από την εξαγωγή πολλών από αυτά τα ίδια προϊόντα, επιπρόσθετα από τα εκ παραδόσεως προϊόντα του καφέ και του κακάου. Συγκρινόμενη η παραγωγή αραβοσίτου προς την προ δεκαετίας, έχει διπλασιασθή, επίσης υπάρχει διπλάσια ζάχαρι, δωδεκαπλάσιο ρύζι, οκταπλάσια παραγωγή πατάτας.

Ο εφοδιασμός αφθόνου τροφής που προέκυψε έχει τάσι να κρατή τις τιμές χαμηλά.

Αυξανόμενες Δυσκολίες

Η Βενεζουέλα, φυσικά, έχει τα προβλήματά της. Κυρίως αυτά προκύπτουν από μια πολύ πραγματική έκρηξι του πληθυσμού. Περίπου 300.000 άτομα προστίθενται ετησίως στον πληθυσμό. Αυτή η αύξησις είναι σχεδόν διπλασία από την αύξησι του πληθυσμού στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η εκπαίδευσις είναι ζωτικό πρόβλημα, ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζεται γενναία, μάλιστα τόσο πολύ ώστε δαπανώνται τριπλάσιας αξίας χρηματικά κονδύλια γι’ αυτήν σήμερα από όσα εδαπανώντο προ δεκαετίας. Η αναλογία των αγραμμάτων έπεσε σε 17 τοις εκατό σύμφωνα με μια στατιστική των Ηνωμένων Εθνών.

Η στέγασις είναι ένα άλλο πιεστικό πρόβλημα. Ωστόσο, περισσότερα σπίτια έχουν κτισθή κατά τα τελευταία τέσσερα έτη παρά σ’ όλη την λοιπή περίοδο ιστορίας επισήμων οικοδομών της Βενεζουέλας.

Η εναποθήκευσις και διανομή ύδατος έχουν επίσης επιτελέσει μεγάλα βήματα, με αποτέλεσμα ότι τώρα 98 τοις εκατό του πληθυσμού σε πόλεις 5.000 κατοίκων και άνω να έχουν πόσιμο νερό. Στις μεγαλουπόλεις, πλέον των τριών εκατομμυρίων άτομα έχουν την ευκολία συστημάτων αποχετεύσεως εν συγκρίσει με ολιγώτερα του ενός εκατομμυρίου κατά το 1958.

Ο περιορισμός της μεταναστεύσεως και η ενθάρρυνσις για εξωτερικές επενδύσεις είναι δύο τρόποι ενεργείας που επιδιώκονται με την άποψι όπως διατηρηθή μια ευημερούσα και αναπτυσσόμενη οικονομία. Έγινε πρόβλεψις σε κάθε επιχείρησι να μισθώνωνται τρεις Βενεζουελάνοι για κάθε αλλοδαπό, εκτός αν πρόκειται για επιχείρησι με υψηλόν βαθμόν ειδικεύσεως και το εθνικό δυναμικό σε εργάτες έχει έλλειψι διαθεσίμου τεχνικού προσωπικού.

Φόρος Χαμηλού Εισοδήματος, Σταθερόν Νόμισμα

Φόρος εισοδήματος πληρώνεται στην Ομοσπονδιακή κυβέρνησι όταν ένα άτομο κερδίζη άνω των 12.000 μπόλιβαρς ($2.666.66) Δεν επιβάλλονται πολιτειακοί ή δημοτικοί φόροι. Η ολική επιβάρυνσις σε φόρους, 12,5 τοις εκατό του ολικού εθνικού εισοδήματος, είναι αποφασιστικώς χαμηλότερη από την σχεδόν 31 τοις εκατόν επιβάρυνσι στις Ηνωμένες Πολιτείες, 35 τοις εκατό στη Γερμανία, 39 τοις εκατό στη Γαλλία και 41 τοις εκατό στη Σουηδία. Είναι φανερό, λοιπόν, ότι υπάρχει ένα φιλικό κλίμα φόρων στη Βενεζουέλα, κλίμα που ενθαρρύνει τις επενδύσεις. Αυτό με τη σειρά του βοηθεί στην επέκτασι της οικονομίας.

Η Βενεζουέλα κατέχει, μια μοναδική θέσι. Διατηρεί τα υψηλότερα αποθέματα χρημάτων στη Λατινική Αμερική, κάτι που βοηθεί το μπόλιβαρ να διατηρή την ευνοημένη του θέσι. Η σταθερότης και η ελευθέρα μετατρεψιμότης του μπόλιβαρ έχουν ως αποτέλεσμα τη χρησιμοποίησί του σε άλλες χώρες σε πιστωτικές συναλλαγές, ιδιαίτερα εφόσον το νόμισμα της Βενεζουέλας αναγνωρίσθηκε το 1966 από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ως «σταθερό» νόμισμα.

Σύμφωνα με μια οικονομική μελέτη από τη Φέρστ Νάσιοναλ Σίτυ Μπανκ της Νέας Υόρκης, «μέρος της επιτυχίας της Βενεζουέλας μπορεί ν’ αποδοθή σε υψηλή στάθμη εξαγωγών πετρελαίου, αλλά το επίζηλο ρεκόρ της στην οικονομική ανάπτυξι, η σχετική σταθερότης των τιμών, τα πλεονάσματα του ισοζυγίου πληρωμών και η ισχυρή διεθνής θέσις σε αποθέματα πρέπει ν’ αποδοθη σε υγιά οικονομική πολιτική, η οποία κατέστησε ικανή τη χώρα αυτή ν’ αποκομίση μεγάλα οφέλη από αυτήν τη σπουδαία φυσική πλουτοπαραγωγική πηγή.»

Ένας Βενεζουελάνος οικονομολόγος εδήλωσε: «Σ’ αυτή τη χώρα η οικονομική στενότης και η οπισθοδρομικότης βρίσκονται σε αντίθεσι με την αφθονία. Δηλαδή, υπάρχουν δύο βαθειά διάφορες Βενεζουέλες; Η Βενεζουέλα που δεν εγκατέλειψε το παρελθόν, με τα παληά της σπίτια, τις παληές της παραδόσεις, τα πρωτόγονα οικονομικά της συστήματα, και η Βενεζουέλα του πετρελαίου, των συγχρόνων κτιρίων, των δαπανηρών αυτοκινήτων, των δαπανηρών κέντρων διασκεδάσεως· η Βενεζουέλα των κτηματιών πατριαρχών και των εργατών της γης και η Βενεζουέλα των επιχειρηματιών, των κατασκευαστών, των βιομηχάνων, των τεχνικών εμπειρογνωμόνων και μιας αναπτυσσόμενης μέσης τάξεως· η Βενεζουέλα των αλπαργάτας (υφαντών σανδαλιών), των πελέκεων, των πλατυγύρων σομπρέρος, των καλυβών και της κασάβας (άρτου κατασκευαζόμενου από ρίζαν γιούκκας) και η Βενεζουέλα των πολυτελών ξενοδοχείων και των διασήμων σχεδιαστών μόδας.»

Ναι, αυτές οι αντιθέσεις και πολλές περισσότερες μπορούν να παρατηρούνται στη Βενεζουέλα σήμερα. Αλλά, θα εξακολουθήσουν η πολιτική σταθερότης και η υγιής οικονομική πολιτική να διατηρούν μια υγιά, αναπτυσσόμενη οικονομία; Αυτό είναι το ερώτημα που πολλοί Βενεζουελάνοι πρέπει να διερωτηθούν καθώς παρατηρούν τη μια χώρα κατόπιν της άλλης, που έχουν βαδίσει το μονοπάτι που ακολουθούν, να πέφτουν θύματα διαιρετικών ιδεών, πολιτικής που εξασθενίζει και ενός ολόκληρου συρμού παρακολουθούντων κακών. Εν τω μεταξύ η οικονομία της χώρας γρήγορα προοδεύει.

*** g70 22/2 σ. 12-15 Η Ακμάζουσα Οικονομία της Βενεζουέλας ***