ΣΤΙΣ σκανδιναβικές χώρες πολλές οικογένειες απολαμβάνουν βόλτες στα δάση μαζεύοντας καρπούς από αυτοφυή φυτά. Στη Φινλανδία, για παράδειγμα, έχει παραχωρηθεί στους φίλους των δασών το δικαίωμα της ελεύθερης πρόσβασης, πράγμα που επιτρέπει στον καθένα να κυκλοφορεί ανεμπόδιστα στη φύση—ακόμη και σε ιδιωτικές εκτάσεις—με την προϋπόθεση ότι δεν προκαλεί καμιά ζημιά και δεν πλησιάζει πολύ σε σπίτια. Το δικαίωμα της ελεύθερης πρόσβασης δεν διατυπώνεται με κάποιον γραπτό νόμο αλλά αποτελεί παλιά σκανδιναβική παράδοση. Επιτρέπει στους ανθρώπους να μαζεύουν αγριολούλουδα, μανιτάρια και καρπούς σχεδόν οπουδήποτε αναπτύσσονται αυτά.

Στη Φινλανδία ευδοκιμούν περίπου 50 διαφορετικά είδη καρπών του δάσους, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι εδώδιμοι. Τα τρία πιο γνωστά είδη είναι τα μαύρα μύρτιλλα, τα βατόμουρα και τα κόκκινα μύρτιλλα.*—Βλέπε τα συνοδευτικά πλαίσια.

Τέτοιοι καρποί, διαφόρων χρωμάτων και γεύσεων, προσθέτουν ποικιλία στην τροφή και είναι πολύ υγιεινοί. «Οι σκανδιναβικοί καρποί, που ωριμάζουν τις ημέρες [του καλοκαιριού], κατά τις οποίες το φως διαρκεί πολλές ώρες, διαθέτουν πλούσιο χρώμα και άρωμα, καθώς και αφθονία μεταλλικών στοιχείων και βιταμινών», λέει το βιβλίο Οδηγός για τους Καρπούς του Δάσους (Luonnonmarjaopas). Επιπρόσθετα, περιέχουν ίνες, οι οποίες βοηθούν στη σταθεροποίηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα και στη μείωση των τιμών της χοληστερίνης. Αυτοί οι καρποί περιέχουν επίσης φλαβονοειδή, φαινολικές ενώσεις οι οποίες πιστεύεται ότι συμβάλλουν στην καλή υγεία.

Αξίζει τον κόπο το μάζεμα καρπών του δάσους; «Πράγματι βοηθάει στην εξοικονόμηση χρημάτων επειδή οι καρποί κοστίζουν αρκετά στην αγορά. Και όταν τους μαζεύεις εσύ ο ίδιος, ξέρεις ότι είναι φρέσκοι», λέει ο Γιούκα, ένας ενθουσιώδης συλλέκτης καρπών. Η σύζυγός του, η Νίνα, επισημαίνει ένα ακόμη πλεονέκτημα: «Όταν βγαίνουμε για να μαζέψουμε καρπούς, μας δίνεται η ευκαιρία να απολαύσουμε μια ευχάριστη οικογενειακή εκδρομή στο δάσος».

«Αλλά αν έχεις παιδιά μαζί σου, είναι σημαντικό να τα επιτηρείς από κοντά για να μη φάνε άγνωστους καρπούς ούτε να ξεμακρύνουν», προσθέτει η Νίνα. Χρειάζεται προσοχή, επειδή μερικοί καρποί είναι δηλητηριώδεις.

Όπως οι περισσότεροι Σκανδιναβοί, έτσι και ο Γιούκα με τη Νίνα απολαμβάνουν πάρα πολύ το περιβάλλον του δάσους. «Αγαπώ το δάσος», λέει η Νίνα. «Είναι μέρος όπου βρίσκει κανείς ευχάριστη ηρεμία και καθαρό, φρέσκο αέρα. Αναζωογονεί το μυαλό μου. Επίσης, τα παιδιά χαίρονται όταν πηγαίνουμε εκεί». Ο Γιούκα και η Νίνα έχουν διαπιστώσει ότι η γαλήνη του δάσους αποτελεί ευχάριστο περιβάλλον για στοχασμό και οικογενειακές συζητήσεις.

Οι καρποί αυτοί έχουν καλύτερη γεύση και μέγιστη θρεπτική αξία όταν είναι νωποί και φρεσκοκομμένοι. Αλλά οι φρέσκοι καρποί δεν παραμένουν φρέσκοι για πολύ. Για να μπορεί κανείς να τους απολαμβάνει το χειμώνα, χρειάζονται συντήρηση. Στο παρελθόν, οι άνθρωποι συνήθιζαν να τους διατηρούν στο κελάρι αλλά τώρα τους διατηρούν κυρίως στην κατάψυξη. Πολλούς τους κάνουν μαρμελάδες και χυμούς.

«Πόσο ευχάριστο είναι, μέσα στο καταχείμωνο, να βγάζεις αυτά τα βάζα στα οποία έχεις φυλάξει λίγο από το καλοκαίρι, ξαναζώντας το καλοκαίρι που πέρασε και νιώθοντας λαχτάρα για αυτό που θα έρθει», αναφέρει εύστοχα ένας Σουηδός συγγραφέας στο Βιβλίο των Σουηδικών Καρπών του Δάσους (Svenska Bärboken). Οι καρποί αυτοί χρησιμοποιούνται με ποικίλους τρόπους. Στο πρωινό συνδυάζονται ωραία με γιαούρτι, δημητριακά ή χυλό. Οι δροσεροί καρποί του δάσους χρησιμοποιούνται για την παρασκευή υπέροχων γλυκών. Επίσης ένας πολτός ή ζελέ από τέτοιους καρπούς αποτελεί ζωηρόχρωμο συνοδευτικό για διάφορα πιάτα.

Πολλοί αγοράζουν τέτοιους καρπούς από τοπικά καταστήματα. Φανταστείτε, όμως, ότι βρίσκεστε στο δάσος μια ηλιόλουστη ημέρα, αναπνέετε καθαρό αέρα και απολαμβάνετε ηρεμία και γαλήνη ενώ ψάχνετε για ζωηρόχρωμους, γλυκούς καρπούς. Δεν είναι και άσχημος τρόπος για να εξασφαλίσετε δωρεάν λιχουδιές για το τραπέζι σας! Αυτό μας θυμίζει τα λόγια του ψαλμωδού: «Πόσο πολλά είναι τα έργα σου, Ιεχωβά! Τα πάντα με σοφία τα έφτιαξες. Η γη είναι γεμάτη από τα δημιουργήματά σου».—Ψαλμός 104:24.

[Υποσημείωση]
Σε αυτό το άρθρο, ο όρος «καρπός» περιλαμβάνει οποιονδήποτε μικρό σαρκώδη καρπό.

ΜΑΥΡΟ ΜΥΡΤΙΛΛΟ (Βακκίνιον το μύρτιλλον)

Αυτός ο δημοφιλής γλυκός καρπός ονομάζεται επίσης φίγγι. Τα μαύρα μύρτιλλα συχνά γίνονται σάλτσα, πουτίγκα, μαρμελάδα ή χυμός. Χρησιμοποιούνται επίσης σε διάφορα γλυκίσματα, όπως είναι η τάρτα από μαύρα μύρτιλλα. Τα φρέσκα μαύρα μύρτιλλα είναι ιδιαίτερα νόστιμα με γάλα. Αλλά μην προσπαθήσετε να φάτε αυτές τις λιχουδιές κρυφά επειδή το μαύρο μύρτιλλο βάφει μπλε το στόμα και τα χείλη. Αποκαλείται επίσης ο κουτσομπόλης καρπός.

ΒΑΤΟΜΟΥΡΟ (Ρούβος ο χαμαίμορος)

Αυτός ο καρπός ευδοκιμεί σε απομονωμένα μέρη, όπως οι βάλτοι. Στη Φινλανδία είναι πιο συνηθισμένος στα βόρεια. Το βατόμουρο, πλούσιο σε βιταμίνες A και C, είναι χυμώδες και θρεπτικό. Περιέχει τρεις με τέσσερις φορές περισσότερη βιταμίνη C από ό,τι ένα πορτοκάλι. Τα βατόμουρα χαίρουν μεγάλης εκτίμησης—μερικές φορές αποκαλούνται ο χρυσός των βάλτων. Αυτοί οι γλυκείς καρποί προσθέτουν ξεχωριστή γεύση σε διάφορα επιδόρπια και γίνονται επίσης θαυμάσιο λικέρ.

ΚΟΚΚΙΝΟ ΜΥΡΤΙΛΛΟ (Βακκίνιον η άμπελος της Ίδης)

Αυτός ο καρπός, στενός συγγενής του κράνου, είναι εξαιρετικά δημοφιλής στη Φινλανδία και στη Σουηδία. Ο πολτός ή το ζελέ του κόκκινου μύρτιλλου αποτελεί δροσιστικό συνοδευτικό για το δείπνο. Αυτός ο κατακόκκινος καρπός χρησιμοποιείται επίσης για σάλτσα, πουτίγκα, χυμό και γλυκά. Τα κόκκινα μύρτιλλα διατηρούνται καλά επειδή περιέχουν φυσικά οξέα τα οποία δρουν ως συντηρητικά. Η υψηλή οξύτητα δίνει στον καρπό έντονη γεύση την οποία ίσως χρειαστεί λίγος χρόνος για να τη συνηθίσει κάποιος.

Δεν Είναι Πάντα Διασκεδαστικό!

Το μάζεμα καρπών του δάσους μπορεί να αποτελέσει με πολλούς τρόπους ευχάριστη και ανταμειφτική εμπειρία.* Αλλά δεν είναι πάντα εύκολο. Ο Πάσι και η Τουίρε είναι ένα αντρόγυνο από τη Λαπωνία οι οποίοι μαζεύουν καρπούς τόσο για προσωπική χρήση όσο και για πώληση. Όταν μαζεύουν καρπούς, μερικές φορές είναι περικυκλωμένοι από σμήνη ενοχλητικών εντόμων, όπως κουνούπια και αλογόμυγες. «Είναι πραγματικά εκνευριστικό. Μπαίνουν ακόμη και μέσα στο στόμα και στα μάτια σου», λέει ανατριχιάζοντας η Τουίρε. Ευτυχώς, όμως, μπορεί κανείς να προστατευτεί κάπως φορώντας κατάλληλα ρούχα και χρησιμοποιώντας εντομοαπωθητικά.

Η πεζοπορία στην άγρια φύση μπορεί επίσης να περιλαμβάνει δυσκολίες—ιδιαίτερα αν περπατάτε σε βαλτώδη περιοχή. Το φαινομενικά στερεό έδαφος μπορεί να αποδειχτεί λάκκος με λάσπη. Επίσης, σύμφωνα με τον Πάσι και την Τουίρε, αυτό καθαυτό το μάζεμα των καρπών μπορεί να είναι αρκετά κουραστικό. Το να μένετε σκυμμένοι και κουλουριασμένοι επί πολλές ώρες μπορεί να έχει επιπτώσεις στη μέση και στα πόδια σας.

Η εξεύρεση των καρπών επίσης δεν είναι πάντα εύκολη υπόθεση. «Απαιτείται αρκετά επίμονη αναζήτηση για να βρεις ένα καλό σημείο», λέει ο Πάσι. «Πολλές φορές η αναζήτηση μας κουράζει πιο πολύ από ό,τι το ίδιο το μάζεμα», προσθέτει η Τουίρε. Το καθάρισμα των καρπών μετά το μάζεμα απαιτεί επίσης επιπλέον εργασία.

Λόγω αυτών των δυσκολιών, μερικοί τείνουν να αφήνουν τους καρπούς στους τριχωτούς κατοίκους του δάσους. Ωστόσο, πολλοί ενθουσιώδεις συλλέκτες καρπών, όπως ο Πάσι και η Τουίρε, συνεχίζουν να κάνουν την ετήσια πεζοπορία τους στα δάση και στους βάλτους. Για αυτούς οι χαρές του μαζέματος καρπών του δάσους αντισταθμίζουν κατά πολύ τις θυσίες.

[Υποσημείωση]
Δεν είναι όλοι οι καρποί κατάλληλοι για κατανάλωση από τους ανθρώπους. Μερικά είδη είναι δηλητηριώδη. Προτού μαζέψετε καρπούς του δάσους, μάθετε να ξεχωρίζετε ποιοι τρώγονται.

http://wol.jw.org