Απάντηση στο ζήτημα της ενεργειακής αυτονομίας του νησιωτικού χώρου «είναι η δημιουργία τοπικών συνεταιρισμών με τη χρησιμοποίηση ΑΠΕ και η σταδιακή απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, καθώς ετησίως δαπανώνται περίπου 700.000.000 ευρώ για εισαγωγή πετρελαίου προς παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τις μονάδες της ΔΕΗ Α.Ε. στα νησιά μας».

Το παράδειγμα της Σαντορίνης είναι χαρακτηριστικό της εξάρτησης και του ενεργειακού προβλήματος που αντιμετωπίζουν τα περισσότερα νησιά: «Η κατάρρευση του ηλεκτρικού συστήματος στη Θήρα πέρυσι ήταν ένα σήμα κινδύνου για την οριακή κατάσταση στην οποία βρίσκονται τα συστήματα και σε άλλα νησιά. Αν υπήρχαν υψηλότερες θερμοκρασίες θα μπορούσαν να συμβούν ανάλογα περιστατικά και αλλού».

Για να στηθεί όμως μία συνεταιριστική ενεργειακή επιχείρηση χρειάζονται προαπαιτούμενα, όπως η γνώση, η συνεχής παρακολούθηση της πορείας της, καθώς και ένας αριθμός ικανών ανθρώπων που θα προωθήσουν την ιδέα και την επιλογή των σωστών μορφών ενέργειας, αναλόγως πάντα της περιοχής.

Οι προκλήσεις, οι δυσκολίες και οι ευκαιρίες προώθησης των ενεργειακών συνεταιρισμών θα αναλυθούν από εκπροσώπους τους που συμμετέχουν αυτήν την εβδομάδα (6.9 και ώρα 10.30-14.30) σε διεθνή ημερίδα που διοργανώνει ο Ενεργειακός και Αναπτυξιακός Σύνδεσμος Σίφνου, με συνδαιτυμόνες: την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Συνεταιρισμών και Ομίλων Πολιτών Παραγωγής Ενέργειας από τις ΑΠΕ (RESCOOP), το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Νέων για τη Βιώσιμη Ενέργεια και το γερμανικό Πράσινο Ιδρυμα Χάινριχ Μπελ (αντιπροσωπεία Ελλάδας). Με τη συμμετοχή Ελλήνων και άλλων Ευρωπαίων εισηγητών θα συζητηθούν στο ίδρυμα Πρόκου-Απολλωνία Σίφνου «οι αναγκαιότητες και οι τρόποι προώθησης των ενεργειακών συνεταιρισμών, ιδιαίτερα στις νησιωτικές περιοχές της Ελλάδας».

Στην Ευρώπη υπάρχουν περίπου 1.000 ενεργειακοί συνεταιρισμοί. Εντυπωσιακή είναι η εξέλιξή τους στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου υπάρχουν στο 80% των κομητειών της Αμερικής: πάνω από 900 τοπικές επιχειρήσεις σε 47 Πολιτείες και 40.000.000 μέλη-ιδιοκτήτες, σύμφωνα με στοιχεία του Dirk Vansitjan, προέδρου της Πανευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων.

Η εξοικονόμηση ενέργειας και η προώθηση των ανανεώσιμων πηγών προς όφελος του περιβάλλοντος και της τοπικής κοινωνίας έχει ευρύτερες διαστάσεις και συμβολισμούς, αναφέρεται στην ιδρυτική διακήρυξη του Ενεργειακού και Αναπτυξιακού Συνεταιρισμού Σίφνου: «Είναι ένα εργαλείο για να περιορίσουμε τις οικογενειακές δαπάνες, να έχουμε ηλεκτρικό ρεύμα ή θέρμανση και κίνηση και να κρατήσουμε στο νησί τα πολλά χρήματα που φεύγουν για εισαγωγές πετρελαίου. Ετσι μπορούμε να ενισχύσουμε την τοπική οικονομία, την απασχόλησή μας, να αναπτύξουμε μία βιώσιμη οικονομία των ίδιων των Σιφνιών που θα συνδέεται και με άλλες δραστηριότητες του νησιού».

Με πρωτοβουλία του Επιμελητηρίου Κυκλάδων προωθείται σχέδιο του φορέα για την «ενεργειακή αυτονομία των μη διασυνδεδεμένων νησιών».

Η ενεργειακή ανεξαρτησία των νησιών προϋποθέτει την απαραίτητη συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών, όπως δείχνει και η εμπειρία και στην ευρύτερη γειτονιά μας, με ενδεικτικό παράδειγμα το ενεργειακό νησί Krk και το συνεταιρισμό στην Κροατία.

Στο Krk Island «ο συνεταιρισμός Ponikve προσπάθησε αρχικώς να ευαισθητοποιήσει τον τοπικό πληθυσμό για τις ανανεώσιμες και στη συνέχεια προχώρησε σε μία απογραφή των στεγών, όπου θα μπορούσαν να τοποθετηθούνν ηλιακά φωτοβολταϊκά συστήματα. Στη συνέχεια ζητήθηκαν προσφορές από υποψήφιους αναδόχους εγκατάστασης φωτοβολταϊκών. Μέσω του συνεταιρισμού εξασφαλίστηκαν χαμηλότερες τιμές, που από 40.000 ευρώ έπεσαν στα 15.000-17.500. Επίσης ο συνεταιρισμός κατόρθωσε να μειώσει και το κόστος λήψης των αδειών σε 250 ευρώ, λόγω της διαπραγματευτικής δύναμης που διαθέτει, καθώς εκπροσωπεί εκατοντάδες πολίτες». (Σ.σ. στοιχεία από το Εναλλακτικό Δίκτυο Συνεργαζόμενων Αυτοκαταναλωτών.).

Στο Βέλγιο η Ecopower είναι ενεργειακός συνεταιρισμός που «αριθμεί περίπου 40.000 μέλη, συνδυάζοντας τη λειτουργία του με τη σωστή χρήση και την εξοικονόμηση ενέργειας, καθώς ο μέσος όρος κατανάλωσης έπεσε κατά 38% τα τελευταία πέντε χρόνια».

Για την επιτυχή εξέλιξη ενός ενεργειακού συνεταιρισμού, μία από τις βασικές προϋποθέσεις είναι και η νομοθεσία που αφορά τις δυνατότητες απορρόφησης των ανανεώσιμων πηγών. «Διέπεται, όπως είχε πει και ο Timo Gensel, ειδικός στο στήσιμο συνεταιρισμών, από το σύστημα των εγγυημένων τιμών, επιτρέποντας τον ακριβή υπολογισμό των εσόδων και συνεπώς τον αξιόπιστο σχεδιασμό και την ελαχιστοποίηση του ρίσκου για τους μετέχοντες, σε μία ενεργειακή επιχείρηση».