Πρόκειται για την οδό Σωτήρος Διός που έχει ως αφετηρία την Ακτή Μιαούλη δίπλα ακριβώς από το ναό του πολιούχου Αγίου της πόλης, του Αγίου Σπυρίδωνα, και φτάνει μέχρι ψηλά πάνω στο λόφο της Καστέλλας τελειώνοντας στην οδό Θρασύβουλου δίπλα ακριβώς από την Πλατεία Σταυρού όπου βρίσκεται η εκκλησία του Τίμιου Σταυρού.

 .

Πρωτεύουσα πόλη της ναυτιλίας από την αρχαιότητα ήδη ο Πειραιάς ήταν γεμάτος από ναυτικούς όχι μόνο της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, αλλά και από όλα τα τότε γνωστά μέρη του κόσμου. Τα ταξίδια την εποχή εκείνη, καθώς έκρυβαν πολλούς κινδύνους, περισσότερους βεβαίως από τα σημερινά, αποτελούσαν τη δεύτερη και σημαντικότερη αιτία θανάτου μετά τον πόλεμο.

 .

Οι αρχαίοι ναυτικοί αντιμετωπίζοντας συχνά κάποιο θανάσιμο κίνδυνο ύστερα από ένα θαλασσινό ταξίδι, προσέφεραν σπονδές και αφιερώματα (τάματα) ευχαριστώντας για τη σωτηρία τους. Οι προσφορές αυτές είχαν ως αποδέκτες τα χάλκινα αγάλματα του Δία και της Αθηνάς που βρίσκονταν εντός ιερού δίπλα ακριβώς στο πειραϊκό λιμάνι. Επρόκειτο για το περίφημο ιερό στην αρχαιότητα τουΔιός Σωτήρος και της Αθηνάς Σωτείρας.

  .

Το ιερό εντός του οποίου στεγάζονταν τα δύο αυτά χάλκινα αγάλματα βρισκόταν εκεί που μεταγενέστερα διαμορφώθηκε ο Τινάνειος Κήπος.

  .

Αιώνες αργότερα (το 1959 μ.Χ.) ένα από τα δύο χάλκινα αγάλματα, αυτό της Αθηνάς Σωτείρας εικάζεται ότι είναι αυτό που βρέθηκε θαμμένο στη συμβολή των οδών Γεωργίου Α’ και Φίλωνος (ο Θησαυρός του Πειραιά), που εκτίθεται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά.

  .

 Στην αρχαιότητα λοιπόν το ιερό του Σωτήρος Διός και της Σωτείρας Αθηνάς βρίσκονταν στο κέντρο περίπου του μεγάλο εμπορικού λιμένα, ώστε η προσέγγιση από το ναυτικό κόσμο του λιμανιού να είναι εύκολη.

  .

Η πλησιέστερη οδός που έχει ως αφετηρία τον Τινάνειο Κήπο (κατά συνέπεια το ιερό του Σωτήρος Διός και της Σωτείρας Αθηνάς) είναι αυτή που σήμερα εμείς καλούμε για συντομία Σωτήρος Διός παραλείποντας το εξίσου σημαντικό “και Σωτείρας Αθηνάς”. Ωστόσο τα παλαιότερα χρόνια η οδός αναφερόταν και ως “οδός Σωτείρας” όπως βλέπουμε και στην παρακάτω διαφήμιση της Εμπορικής Σχολής Πειραιώς.

Βεβαίως ο δρόμος αυτός ονομάστηκε Σωτήρος Διός στις 6 Ιουλίου 1881 όταν Δήμαρχος Πειραιώς ήταν οΤρύφωνας Μουτζόπουλος.

  .

Η ονομασία Σωτήρος Διός και Σωτείρας Αθηνάς βρισκόταν σε χρήση για πολλά χρόνια, μέχρι δυστυχώς που οι πολιτικές διαμάχες και ο αγώνας για πολιτική επικράτηση με κάθε τρόπο και μέσο, επιβλήθηκε στην Ελλάδα έναντι οποιασδήποτε άλλης πολιτιστικής, ηθικής, ιστορικής αξίας. Και έτσι τόσο τα τάματα των αρχαίων ναυτικών όσο και οι προστάτες τους ξεχάστηκαν και η μέχρι τότε ιστορική οδός “Σωτήρος Διός” μετονομάστηκε το 1917 σε οδός Εμμανουήλ Ρέπουλη προς τιμή του πολιτικού και υπουργού των Εσωτερικών του Ελευθερίου Βενιζέλου.

  .

Ο Δεκέμβριος του 1917 έφευγε κλείνοντας μαζί του μια τελειωτική νίκη υπέρ του Βενιζέλου και των Συμμάχων, με την βοήθεια των οποίων ο Βασιλιάς και οι υποστηρικτές του εξορίστηκαν.

  .

Η περίοδος του Εθνικού Διχασμού όπως ονομάστηκε βρήκε τη χώρα διαιρεμένη στο λεγόμενο Κράτος των Αθηνών και στο Κράτος της Θεσσαλονίκης, ενώ περιλάμβανε αποβάσεις ξένων δυνάμεων, καταλήψεις, οδομαχίες και βομβαρδισμούς. Φυσικό ήταν και οι ονομασίες των οδών και των Πλατειών να μεταβάλλονταν ανάλογα με το ποια παράταξη επικρατούσε.

  .

Τα δύσκολα εκείνα χρόνια τις περιόδους που επικρατούσαν οι Βασιλικοί η οδός Βενιζέλου άλλαζε όνομα σε οδό Επιστράτων όπως και η Πλατεία Δεξαμενής (Πηγάδας) σε Πλατεία Επιστράτων.

  .

Όταν λοιπόν υπήρξε η τελική επικράτηση του Ελευθερίου Βενιζέλου και των Φιλελευθέρων, ήταν αναμενόμενες ανάλογες μετονομασίες. Ο Εμμανουήλ Ρέπουλης την περίοδο εκείνη ήταν υπουργός του Ελ. Βενιζέλου, ήταν εκείνος που προλόγισε την πρώτη ομιλία του Βενιζέλου στον Πειραιά που δόθηκε από το μπαλκόνι του παλαιού Δημαρχείου.

  .

Σε εκείνη την ομιλία ο Ρέπουλης γνωρίζοντας το υπέρογκο χρέος που είχε ο Δήμος προς το Δημόσιο, ανακοίνωσε την απαλλαγή των τριών τετάρτων του χρέους, έχοντας στο πλευρό του τον Δήμαρχο Αναστάσιο Παναγιωτόπουλο. Ο Δήμος Πειραιά απαλλάχθηκε τότε από ένα χρέος που αντιστοιχούσε στο ποσό των δύο εκατομμυρίων δραχμών.

  .

 .

Ο Αν. Παναγιωτόπουλος τιμώντας έτσι τον ευεργέτη του Πειραιά μετονόμασε τον κεντρικό δρόμο Σωτήρος Διός σε Εμμανουήλ Ρέπουλη.

  .

Όμως και η οδός Ρέπουλη δεν κράτησε, αφού άλλος μεταπολεμικός “Σωτήρας” εμφανίστηκε να τιμηθεί αυτή τη φορά στον Πειραιά. Επρόκειτο για τον Καναδό Πρωθυπουργό Μακένζι Κινγκ. Έτσι η οδός Ρέπουλη (το τμήμα της από τη σημερινή Λεωφόρο Γρηγορίου Λαμπράκη μέχρι την Ακτή Μιαούλη), μετονομάσθηκε σε οδό Μακένζι Κινγκ το 1947, ονομασία που διατηρήθηκε μέχρι που Δήμαρχος Πειραιά Παύλος Ντεντιδάκης επανέφερε την αρχική ονομασία της οδού σε Σωτήρος Διός σε όλο το μήκος της.

  .

Τα τοπόσημα της οδού Σωτήρος Διός

  .

Στην καρδιά περίπου της οδού Σωτήρος Διός, δηλαδή στο ύψος αυτής με την Πλατεία Κοραή, ξεχωρίζουν τρία κτήρια πραγματικά τοπόσημα. Το Μέγαρο του Πειραϊκού Συνδέσμου, το “νέο” κτήριο της Ιωνιδείου και τέλος το Μέγαρο Κανέττη.

  .

Ο θεμέλιος λίθος του μεγάρου του Πειραϊκού Συνδέσμου τέθηκε στις 24 Μαΐου 1930 στις 11.00′ η ώρα το πρωί από τον τότε Πρόεδρο του Συνδέσμου Δ. Ρεδιάδη, ενώ για να επιτευχθεί η οικοδόμησή του συνάφθηκε δάνειο ύψους 1,5 εκατομμυρίων δραχμών με τους αδελφούς Μίχαλου να προσφέρουν επιπλέον αυτού το ποσό των 250 χιλιάδων δραχμών.

  .

Δίπλα στο Μέγαρο του Πειραϊκού Συνδέσμου βρίσκεται το κτήριο του Α’ Γυμνασίου Αρρένων Πειραιώς(μετέπειτα Ιωνιδείου).

  .

Το νέο κτήριο της Ιωνιδείου ολοκληρώθηκε στις 6 Νοεμβρίου 1938 ημέρα που τέλεσε λαμπρή τελετή εγκαινίων. Στο οικοδόμημα αυτό προβλεπόταν η λειτουργία 17 αιθουσών διδασκαλίας, εργαστήριο φυσικής και χημείας, αίθουσα τελετών, γραφεία καθηγητικού προσωπικού, ενώ στο υπόστεγο βάσει των σχεδίων κατασκευής του προβλεπόταν να λειτουργήσει σκοπευτήριο!

  .

Το γυμναστήριο προβλεπόταν στην ταράτσα του κτηρίου. Το κτήριο αυτό οφείλει την ύπαρξή του σε μεγάλο βαθμό στον αγώνα που έκανε ο Πρόεδρος της Σχολικής Εφορείας του Α’ Γυμνασίου Αρρένων Πειραιώς, ο ιατρός Μητσόπουλος στον οποίο επίσης οφείλεται και το λαμπρό οικοδόμημα της Λέσχης του Ηπειρωτικού Συνδέσμου  στο οποίο επίσης προέδρευε. Με τα εισοδήματα που θα επέφεραν οι χώροι προς ενοικίαση στο ισόγειο του κτηρίου, θα ήταν δυνατόν να εξοφληθούν τα δάνεια που συνήφθηκαν για την οικοδόμησή του.

  .

Η Ιωνίδειος σήμερα

Λίγο πιο πάνω και αφού περάσουμε τη σημερινή Ηρώων Πολυτεχνείου συναντούμε το τρίτο κτήριο που είναι πραγματικό κόσμημα στην οδό Σωτήρος Διός. Κτήριο που ταύτισε το όνομά του με τον επιχειρηματία Ηλία Κανέττη. Δέσποζε την εποχή που η οδός καλείτο Εμμ. Ρέπουλη και είναι το γνωστό κτήριο με τρούλο, το μοναδικό αυτού του είδους που υπάρχει στον Πειραιά, γνωστό ως “Μέγαρο Κανέττη”.

 .

“Δεν θέλουμε να έχουμε κανέναν αγοραστή δυσαρεστημένο, όχι μόνο στον Πειραιά όπου ευρισκόμεθα, αλλά και σε κανένα μέρος της Ελλάδας”

Το Μέγαρο Κανέττη το 2016

Ο Ηλίας Κανέττης ήταν ένας πανέξυπνος έμπορος καταστήματος ανδρικής ένδυσης (κοστούμια, παντελόνια, πουκάμισα) με εξειδίκευση όμως στα ανδρικά παλτά όλων των τύπων. Παλτά διπλόπετα ή μονόπετα, βαριά ή περιπάτου, ανδρικά ή παιδικά, ρεγκλάν και κάθε είδους πανωφόρι έβρισκε τη θέση του στο κατάστημά του. Η φήμη του για τα παλτά είχε εξαπλωθεί τόσο, ώστε κατέβαιναν στον Πειραιά για να αγοράσουν παλτά από του Κανέττη.

  .

Ωστόσο ο Κανέττης στήριξε τη διαφήμιση του εμπορικού του, σε μεγάλο βαθμό, στο ίδιο το κτήριο που την στέγαζε, καθώς δεν παρέλειπε σε κάθε ευκαιρία να αναγράφει με μεγάλα γράμματα:

  .

“ΤΟ ΚΤΗΡΙΟΝ ΜΕ ΤΟΝ ΤΡΟΥΛΟΝ”

  .

αντικαθιστώντας έτσι με αυτό τον έξυπνο τρόπο, την ανάγκη απομνημόνευσης εκ μέρους των πελατών, της διεύθυνσης του κτηρίου!

  .

Όποιος έφτανε με τον ηλεκτρικό στον Πειραιά, έφτανε να ρωτήσει “Που είναι το κτήριο με τον τρούλο;” και όλοι γνώριζαν πως επρόκειτο για του Κανέττη.

Η τελική ονομασία που επικράτησε σήμερα για τη συγκεκριμένη οδό είναι απλά “Σωτήρος” παραλείποντας και το “Διός” αλλά και το “Σωτείρας Αθηνάς”.

.

Η οδός Σωτήρος Διός επί Ανδρέα Ανδριανόπουλου (1987 – 1989) πεζοδρομήθηκε και έγινε ένας από τους πλέον εμπορικούς δρόμους της πόλης.

Το γνωστό κατάστημα Maya πριν τη πεζοδρόμηση της οδού Σωτήρος.

 .

Η Σωτήρος όμως παραλίγο στην πορεία του χρόνου να αποκτήσει κατά μήκος της κι άλλον ένα ναό επιπλέον. Πρόκειται για το ναό του Αγίου Χαραλάμπους που τελικά ανεγέρθηκε στην Καστέλλα. Η ιστορία ξεκινά όταν ο Κωνσταντίνος Χρ. Οικονόμου κληροδότησε στον Δήμο Πειραιά το επί της Λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας, έναντι του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας, οικόπεδο όπου μέχρι τότε βρισκόταν και λειτουργούσε το θερινό θέατρο “Ολύμπια”. Επρόκειτο για έκταση 825,45 τ.μ. όπου επιθυμία του δωρητή Οικονόμου ήταν ο ναός του Αγίου Χαραλάμπους να ανεγερθεί εκεί. Τελικά ο Δήμος ύστερα από συμφωνία ανταλλαγής εκτάσεων, θεμελίωσε το ναό του Αγίου Χαραλάμπους στην Πλατεία Καραγεώργη Σερβίας στην Καστέλλα, στις 7 Απριλίου 1965, ενώ μετέτρεψε το κληροδότημα του Οικονόμου σε Πλατεία.

.

Η ιστορία ξεκινά όταν ο Κωνσταντίνος Χρ. Οικονόμου κληροδότησε στον Δήμο Πειραιά το επί της Λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας, έναντι του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας, στο Πασαλιμάνι οικόπεδο όπου μέχρι τότε βρισκόταν και λειτουργούσε το θερινό θέατρο “Ολύμπια”.

.

Στη Σωτήρος Διός και Λουκά Ράλλη βρισκόταν και η παλιά ταβέρνα “Ο Τζίτζης” των αδελφών Ντάλτα η οποία διέκοψε προσωρινά τη λειτουργία της στις 11 Δεκεμβρίου του 1969 με σκοπό την ανακαίνιση.

  .

Οι αδελφοί Ντάλτα που δεν αρκέστηκαν στην ανακαίνιση του παλαιού “Τζίτζη”, έναντι αυτού άνοιξαν ένα ακόμα εστιατόριο το οποίο εγκαινίασαν στις 10 Μαΐου 1973 παρουσία πλήθους κόσμου καθώς στα εγκαίνια παρευρέθηκε και ο ποδοσφαιριστής του Ολυμπιακού Λοσάντα.

.

Ο ποδοσφαιριστής του Ολυμπιακού Λοσάντα στα εγκαίνια του εστιατορίου των Αδελφών Ντάλτα (10 Μαΐου 1973)

Το εστιατόριο των Αδελφών Ντάλτα