Η δημόσια ραδιοτηλεόραση χρειάζεται να υπάρχει, για λόγους μορφωτικούς, ποιοτικούς, παιδευτικούς και, τελικά, εθνικούς. Αυτό ισχύει και για την ΕΡΤ, παρά τα τεράστια προβλήματά της. Οποιοσδήποτε όμως είχε ασχοληθεί έστω και λίγο με το θέμα, θα συμφωνούσε ότι έπρεπε να γίνουν ριζικές αλλαγές, έπρεπε ο οργανισμός αυτός να αναδιαρθρωθεί. Ηταν φανερό ότι δεν πήγαινε άλλο έτσι.

Προφανώς όμως δεν επελέγη ο σωστός τρόπος. Δεν είναι μόνο θέμα δημοκρατίας. Είναι, επίσης, θέμα κυβερνητικής αναξιοπιστίας. Το 2011 ο κορμός της κυβέρνησης, η Νέα Δημοκρατία, είχε απορρίψει και το σχέδιο αναδιάρθρωσης που είχα ετοιμάσει, αλλά και τις προτάσεις της επιτροπής Αλιβιζάτου, που στόχευαν στην ανεξαρτησία της ΕΡΤ από την εκάστοτε κυβέρνηση, τα κόμματα και τους συνδικαλιστές της. Ας υποθέσουμε ότι ήταν τότε πολύ δύσκολα τα πράγματα και η Νέα Δημοκρατία «δεν ήξερε». Εστω. Ωστόσο έναν χρόνο τώρα που είναι στην εξουσία, γιατί δεν έκανε τίποτα στην κατεύθυνση της εξυγίανσης της ΕΡΤ; Ποια δείγματα γραφής πρόλαβε να δώσει; Εφερε πρώην νομάρχες, δημοσιογράφους από το Αλιβέρι, «τα δικά της παιδιά». Δεν έδωσαν κανένα εχέγγυο ανεξαρτησίας, αλλά τη μετέτρεψαν σε κομματικό παραμάγαζό τους. Καμία διαφάνεια, καμία αξιοκρατία στην ΕΡΤ (όπως άλλωστε και παντού). Δεν προσπάθησαν να αλλάξουν τίποτα. Και ξαφνικά, επειδή απολύουν τους πάντες, προσπαθούν να μας πείσουν ότι έχουν ειλικρινή διάθεση εξυγίανσης.

Χάθηκε η ευκαιρία να τεθεί το θέμα σε άλλη βάση σήμερα, όπως είχε χαθεί και 22 μήνες πριν. Τότε είχα προτείνει ένα Σχέδιο Αναδιάρθρωσης που αν είχε υιοθετηθεί, πολλά θα είχαμε γλιτώσει. Υπενθυμίζω μερικά μόνο σημεία: συγχώνευση της ΕΤ1 και του εξοπλισμού της στη ΝΕΤ και στην ΕΤ3, κλείσιμο του Σινέ – Σπορ και του Πρίσμα+, αξιοποίηση της περιουσίας της ΕΡΤ (η Μουρούζη θα δινόταν για πολιτιστικούς σκοπούς και η Κατεχάκη – εκτός από δύο στούντιο – στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη), συγχώνευση των μισών ραδιοσταθμών, κλείσιμο του ζημιογόνου περιοδικού «Ραδιοτηλεόραση», ατομική αξιολόγηση που θα οδηγούσε σε λελογισμένη μείωση του προσωπικού, έμφαση στις ποιοτικές και ελληνικές σειρές, εξοικονόμηση του μισού προϋπολογισμού της ΕΡΤ (δηλαδή 150 εκατ. ευρώ), μείωση του ανταποδοτικού τέλους από τη ΔΕΗ, πλεονασματικό προϋπολογισμό ώστε να αποδίδει φόρους στο ελληνικό κράτος και πολλά άλλα.

Μέσα σε λιγότερο από πέντε μήνες που κράτησε η υπουργική μου θητεία, με όσες αναδιαρθρώσεις πρόλαβαν να γίνουν, υπήρξε εξοικονόμηση άνω των 50 εκατ. ευρώ, ήρθαν στη χώρα μας δωρεάν το BBC, το ZDF και τo TV5, και καταργήθηκαν δύο φορείς που συγχωνεύθηκαν με την ΕΡΤ, το Ινστιτούτο Οπτικοακουστικών Μέσων και το Εθνικό Οπτικοακουστικό Αρχείο, με όφελος δεκάδες εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο για το Δημόσιο.

Παράλληλα, συγκροτήθηκε μια ανεξάρτητη επιτροπή, με επικεφαλής τον καθηγητή Νίκο Αλιβιζάτο και μέλη επιστήμονες μεγάλου κύρους και ποικίλων ιδεολογικών αποχρώσεων. Δουλεύοντας αμισθί η επιτροπή παρέδωσε έτοιμο σχέδιο νόμου, η εφαρμογή του οποίου θα εξασφάλιζε την ανεξαρτησία της ΕΡΤ από τους πάντες.

Στο ζήτημα αυτό έδωσα πρώτος το παράδειγμα, με το σκεπτικό ότι δεν μπορείς να ζητάς να γίνει κάτι, αν πρώτος δεν το εφαρμόσεις εσύ. Συγκεκριμένα, δεν έκανα ποτέ καμία επέμβαση στο Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΡΤ, ούτε ανακατεύτηκα ποτέ σε ειδήσεις ή άλλες εκπομπές. Ηταν η μοναδική περίοδος στην ιστορία της ΕΡΤ χωρίς κυβερνητική παρέμβαση. Φυσικά, δεν έκανα κανέναν διορισμό, ούτε κανένα ρουσφέτι, ούτε στην ΕΡΤ, ούτε στις Γενικές Γραμματείες Μέσων Ενημέρωσης και Επικοινωνίας. Στο υπουργικό μου γραφείο είχα επτά άτομα, αντί για 30 που ήταν η «πρόβλεψη» και η συνήθης πρακτική. Τα δύο από τα επτά, μάλιστα, ήρθαν με υπόδειξη του Συλλόγου Αποφοίτων της Σχολής Δημόσιας Διοίκησης, χωρίς ποτέ να ενδιαφερθώ να μάθω τι ψήφιζαν. Πέτυχα μείωση της δαπάνης στις γραμματείες κατά 40% (20 εκατ. ευρώ) και στο υπουργικό γραφείο κατά 70%. Νομίζω, πάντως, ότι κατάφερα να δώσω ένα γενικότερο υπόδειγμα χρηστής διοίκησης στην πράξη.

Και τώρα τι θα μπορούσε να γίνει; Εστω και στο και πέντε, υπάρχει η δυνατότητα να γίνουν κάποια πράγματα. Μπορεί, αν γίνει άμεση κατάθεση του σχεδίου νόμου Αλιβιζάτου. Αν αυτό γίνει νόμος του κράτους, τότε θα εξασφαλιστεί ότι η ΕΡΤ θα είναι αποκομματικοποιημένη. Το ανεξάρτητο ΔΣ και ο νέος γενικός διευθυντής θα επικαιροποιούν/αναθεωρούν και το πρόγραμμα αναδιάρθρωσης. Τέλος, όσο τουλάχιστον υπάρχει αυτή η κυβέρνηση, η πολιτική εποπτεία των δημόσιων ΜΜΕ δεν μπορεί να ανήκει στον υπουργό που μέχρι τώρα χειριζόταν το θέμα. Στη θέση του θα πρέπει να υπάρχει επιτροπή υπουργών και από τα τρία κόμματα και διαφανείς κοινοβουλευτικές διαδικασίες, γιατί μόνο έτσι μπορεί να εξασφαλιστεί έως έναν βαθμό η ανεξαρτησία της ΕΡΤ. Το ερώτημα είναι: Θέλει η κυβέρνηση και ειδικά η Νέα Δημοκρατία αληθινά ανεξάρτητη την ΕΡΤ;