Στην καρδιά της σύγχρονης Αθήνας, ένα σπίτι παλιό, που ο καθένας μπορεί να το δει, ξετυλίγει την ιστορία του.Θεάτρου 2 και Σωκράτους 9. Διασώζεται έως σήμερα το σπίτι που έχτισε μαθητής του Τσίλλερ ή ο ίδιος ο Τσίλλερ πιθανώς στα τέλη του 19ου αιώνα.

Μια έκδοση του Μουσείου Μπενάκη μάς φέρνει κοντά σε αφηγήσεις για την παλιά γειτονιά, «κάτω από την Ομόνοια», το Γεράνι, που είχε πάρει την ονομασία του από ένα πηγάδι στη διασταύρωση των οδών Γερανίου και Σοφοκλέους. «Ηταν ανοιγμένο πάνω στο αρχαίο υδραγωγείο και σε μικρό βάθος υπήρχε νερό που δρόσιζε τους κατοίκους. Η άντληση γινόταν με γερανό, λέξη από την οποία προήλθε και η τοπωνυμία». Είναι μία εκδοχή, γιατί ο Καμπούρογλου μας λέει για την οικογένεια Γερένη ή Γεράνη, που είχε ιδιοκτησίες στην περιοχή.

Λίγοι σύγχρονοι Αθηναίοι έχουν τόσο γλαφυρό και βιωματικό λόγο όσο η Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη, μια σπουδαία Αθηναία, ομότιμη καθηγήτρια της Σχολής Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ και υπεύθυνη των Αρχείων Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής του Μουσείου Μπενάκη.

Και το βιβλίο της «Στο Γεράνι. Γωνία Θεάτρου 2 και Σωκράτους 9», μια έκδοση του Μουσείου Μπενάκη, μας αφυπνίζει στις διαδρομές της πόλης και των ανθρώπων της, εκεί όπου και σήμερα περπατάμε βιαστικοί.

Το σπίτι της οδού Θεάτρου και Σωκράτους βλέπει τη Βαρβάκειο Αγορά, αλλά παλιά κοιτούσε το ωραίο κτίριο της Βαρβακείου Σχολής, που καταστράφηκε στα Δεκεμβριανά και τελικά κατεδαφίστηκε το 1956. Πίσω από το σπίτι οδηγούμαστε στην πλατεία Θεάτρου με το μεγάλο κτίριο της Διπλαρείου Σχολής. Και ολόγυρα ο βόμβος της Αθήνας, αδιάκοπος και απρόβλεπτος.

Αυτό το σπίτι έγινε η αφορμή να ξετυλιχθεί η ιστορία της περιοχής, καθώς εντοπίστηκε στο Πολυτεχνείο μια εργασία αποτύπωσης του κτιρίου από το 1996, που σε συνδυασμό με μια παλαιότερη έδωσε μια βάση για την έρευνα.

Αλλά είναι σπουδαίο ότι ο απόγονος των τελευταίων ιδιοκτητών, ο κ. Χρήστος Φ. Μαργαρίτης, διηγήθηκε την ιστορία του πατρικού του στη Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη, η οποία μαζί με την επιτόπια έρευνα, τις γνώσεις και τις αφηγήσεις έστησε ένα ανθρωποκεντρικό αθηναϊκό παραμύθι.

Το σπίτι της οδού Θεάτρου χτίστηκε σε οικόπεδο που ανήκε αρχικά στον Γεώργιο Σταύρου, ιδρυτή της Εθνικής Τράπεζας. Με αγοραπωλησίες καταλήγει το 1885 στον Φώτη Λιάκο, εύπορο γαιοκτήμονα από τα Καλύβια Χασιάς, που αργότερα έγινε δήμαρχος Ασπροπύργου. Εως το τέλος φορούσε τη φουστανέλα.

Η κόρη του Καλομοίρα, απόφοιτος Αρσακείου, παντρεύεται τον Χρήστο Μαργαρίτη, απόφοιτο Νομικής και στέλεχος της Εθνικής Τράπεζας. Η οικογένεια Μαργαρίτη ζει στο σπίτι έως τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια. Στο υπόγειο υπάρχει ακόμη η ιστορική ταβέρνα «Δίπορτο».

Η Αθήνα αλλάζει… Οι μνήμες επιστρέφουν.

του Νίκου Βατόπουλου
πηγή: Έντυπη Καθημερινή