«ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ ΕΞΑΧΡΟΝΗΣ». Αυτός ο συνταρακτικός τίτλος στις εφημερίδες αναφερόταν στον τραγικό θάνατο ενός μικρού κοριτσιού ονόματι Τζάκι. Η μητέρα της είχε πεθάνει πρόσφατα από θανατηφόρα ασθένεια. Προτού πέσει πάνω σε κάποια διερχόμενη αμαξοστοιχία, η Τζάκι είπε στα αδέλφια της ότι ήθελε “να γίνει άγγελος και να βρίσκεται μαζί με τη μητέρα της”.

Ο Ίαν ήταν 18 ετών όταν παρακάλεσε τον ιερέα του να του εξηγήσει γιατί είχε πεθάνει ο πατέρας του από καρκίνο. Ο ιερέας ισχυρίστηκε ότι, εφόσον ο πατέρας του Ίαν ήταν καλός άνθρωπος, ο Θεός τον ήθελε στον ουρανό. Όταν άκουσε αυτή την εξήγηση, ο Ίαν κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν ήθελε να γνωρίζει έναν τέτοιον βάναυσο Θεό. Εφόσον η ζωή φαινόταν τόσο άσκοπη, ο Ίαν αποφάσισε να επιδιώξει μια ζωή απολαύσεων. Γι’ αυτό, στράφηκε στο αλκοόλ, στα ναρκωτικά και στην ανηθικότητα. Η ζωή του ξέφευγε από τον έλεγχο.

«Οι Ζωντανοί Γνωρίζουν ότι θα Πεθάνουν»

Αυτά τα δύο θλιβερά περιστατικά δείχνουν πώς μπορεί ο θάνατος να καταστρέψει τη ζωή των ανθρώπων, ιδιαίτερα αν χτυπήσει απροσδόκητα. Ομολογουμένως, όλοι ξέρουν ότι ισχύει αυτό που αναφέρεται στην Αγία Γραφή: «Οι ζωντανοί γνωρίζουν ότι θα πεθάνουν». (Εκκλησιαστής 9:5) Αλλά πολλοί προτιμούν να αγνοούν αυτή τη σκληρή πραγματικότητα. Τι θα λεχθεί για εσάς; Η ζωή απαιτεί τόσο πολύ από το χρόνο μας και την προσοχή μας ώστε μπορεί να διώχνουμε από το μυαλό μας τη φαινομενικά μακρινή προοπτική του θανάτου.

«Οι περισσότεροι άνθρωποι φοβούνται το θάνατο και προσπαθούν να μην τον σκέφτονται», παρατηρεί Η Παγκόσμια Εγκυκλοπαίδεια του Βιβλίου (The World Book Encyclopedia). Εντούτοις, κάποιο σοβαρό ατύχημα ή μια απειλητική για τη ζωή ασθένεια μπορεί να μας αναγκάσουν ξαφνικά να κοιτάξουμε το θάνατο κατάματα. Ή ίσως η κηδεία ενός φίλου ή συγγενή μάς υπενθυμίζει με σκληρό τρόπο την κατάληξη που περιμένει όλη την ανθρωπότητα.

Ωστόσο, στις κηδείες οι πενθούντες συνήθως λένε: «Η ζωή συνεχίζεται» ή κάτι παρόμοιο. Και πράγματι συνεχίζεται. Μάλιστα, ίσως φαίνεται ότι η ζωή περνάει τόσο γρήγορα ώστε πολύ σύντομα πρέπει κάποιος να αντιμετωπίσει τα προβλήματα των γηρατειών. Σε εκείνο το σημείο, ο θάνατος δεν αποτελεί πια μακρινή προοπτική. Αναγκάζεται κανείς να πηγαίνει σε πολλές κηδείες και να υπομένει την απώλεια πολλών ατόμων που ήταν φίλοι του μια ζωή. Στη διάνοια πολλών ηλικιωμένων κυριαρχεί συνήθως η ενοχλητική ερώτηση: «Πότε θα έρθει η σειρά μου;»

Το Μεγάλο Ερωτηματικό

Παρότι κανένας δεν αρνείται τη βεβαιότητα του θανάτου, το τι συμβαίνει μετά το θάνατο μπορεί να μοιάζει με ένα μεγάλο ερωτηματικό. Οι πολλές αντιφατικές εξηγήσεις ίσως κάνουν το σκεπτικιστή να βλέπει το όλο ζήτημα ως μάταιη αντιπαράθεση σχετικά με το άγνωστο. Ο ρεαλιστής ίσως συμπεράνει ότι, εφόσον «μια ζωή την έχουμε», πρέπει να απολαμβάνουμε τα αγαθά της όσο περισσότερο μπορούμε.

Σε αντίθεση με αυτό, άλλοι αρνούνται να πιστέψουν ότι με το θάνατο τελειώνουν όλα. Εντούτοις, δεν έχουν σαφή άποψη για το τι επακολουθεί. Μερικοί υποθέτουν ότι η ζωή συνεχίζεται σε έναν τόπο αιώνιας ευδαιμονίας, ενώ άλλοι πιστεύουν ότι θα ξαναζήσουν κάποτε στο μέλλον, ίσως ως διαφορετικά άτομα.

Οι πενθούντες συγγενείς δεν παύουν να αναρωτιούνται: «Πού είναι οι νεκροί;» Πριν από αρκετά χρόνια, μέλη μιας ποδοσφαιρικής ομάδας πήγαιναν σε κάποιον αγώνα όταν ένα φορτηγό συγκρούστηκε ξαφνικά με το λεωφορειάκι τους, κάνοντάς το να βγει από την πορεία του και να ανατραπεί. Πέντε μέλη της ομάδας πέθαναν. Από την ημέρα που σκοτώθηκε ο γιος της σε εκείνο το δυστύχημα, η ζωή μιας μητέρας έχει σχεδόν σταματήσει. Την απασχολεί έντονα το πού βρίσκεται ο γιος της. Επισκέπτεται τακτικά τον τάφο του και του μιλάει επί ώρες. «Απλώς δεν μπορώ να πιστέψω ότι δεν υπάρχει τίποτα μετά το θάνατο», λέει με θλίψη, «αλλά δεν είμαι και βέβαιη».

Είναι φανερό ότι η στάση μας απέναντι στο θάνατο μπορεί να επηρεάσει τη ζωή μας τώρα. Λαβαίνοντας υπόψη τις αντιδράσεις των ανθρώπων στην τραγωδία του θανάτου, εγείρονται μερικά ερωτήματα. Σκεφτείτε πώς θα απαντούσατε στα παρακάτω. Μήπως πρέπει απλώς να ξεχάσουμε το θάνατο και να συγκεντρώσουμε την προσοχή μας στη ζωή; Πρέπει να αφήσουμε την απειλητική παρουσία του θανάτου να καταστρέψει τη ζωή μας; Είναι ο θλιμμένος συγγενής αναγκασμένος να μείνει για πάντα με την απορία πού βρίσκεται ο προσφιλής του ο οποίος έχει πεθάνει; Πρέπει να παραμένει ο θάνατος αίνιγμα;

*** w05 15/8 σ. 3-4 Η Καταστροφική Επίδραση του Θανάτου ***