Σήμα κινδύνου για την ελονοσία εκπέμπει το Κέντρο Ελέγχου & Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ), που συνεχίζει τους δειγματοληπτικούς ελέγχους για τυχόν κρούσματα σε περιοχές «υψηλού κινδύνου». Από το 1974 έως το 2010 τα κρούσματα ελονοσίας στη χώρα μας (τριάντα – πενήντα ετησίως) συνδέονταν κυρίως με ταξίδια ή παραμονή των ασθενών σε χώρες όπου η νόσος δεν έχει αντιμετωπιστεί.

Ωστόσο, το καλοκαίρι του 2011 καταγράφηκαν σαράντα κρούσματα σε ασθενείς χωρίς ιστορικό μετακίνησης σε ενδημικές για την ελονοσία χώρες, ενώ φέτος έχουν ήδη αναφερθεί κρούσματα στον Ευρώτα Λακωνίας και τον Μαραθώνα.

Το παράσιτο

Η ελονοσία είναι μια λοιμώδης νόσος που ενδημεί σε περισσότερες από εκατό χώρες, κυρίως της υποσαχάριας Αφρικής και της Ασίας. Προκαλείται από το παράσιτο «πλασμώδιο», έναν μικροοργανισμό που προσβάλλει τα ερυθρά αιμοσφαίρια στο αίμα και μεταδίδεται συνήθως μέσω τσιμπήματος από θηλυκό, μολυσμένο κουνούπι, που ανήκει στο γένος Anopheles (Ανωφελής). Μπορεί επίσης να μεταδοθεί κατά τη διαδικασία μετάγγισης αίματος ή μεταμόσχευσης οργάνων και, σπανιότερα, από τη μητέρα στο έμβρυο. Το παράσιτο δεν μεταδίδεται μέσω κοινωνικής (π.χ. άγγιγμα), σεξουαλικής ή άλλης επαφής.

Συμπτώματα

Τα κύρια συμπτώματα της ελονοσίας είναι: υψηλός πυρετός με ρίγη, εφίδρωση, πονοκέφαλος, μυαλγία και γενική αδιαθεσία. Ο πυρετός εμφανίζεται κάθε δεύτερη ή τρίτη ημέρα. Αλλα συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν είναι: ναυτία, εμετός, διάρροια και ίκτερος. Αν η ασθένεια δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως, ενδέχεται να παρουσιαστούν νευρολογικά συμπτώματα, νεφρική ή αναπνευστική ανεπάρκεια. Τα συμπτώματα εμφανίζονται συνήθως δέκα ημέρες έως τέσσερις εβδομάδες μετά το τσίμπημα από το μολυσμένο κουνούπι.

Οι περιοχές

Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη ανακοίνωση του ΚΕΕΛΠΝΟ, οι περιοχές που κινδυνεύουν περισσότερο από την ελονοσία είναι οι εξής: Δήμος Ευρώτα Λακωνίας (επίπεδο επικινδυνότητας 3 – μέγιστος σχετικός κίνδυνος), Δήμος Ορχομενού και Δήμος Θήβας Βοιωτίας, Δήμος Χαλκίδας, Δήμος Μαραθώνα, Δήμος Σαρωνικού, Δήμος Αγιάς Λάρισας (επίπεδο επικινδυνότητας 2), νομοί Ηλείας, Αχαΐας, Αιτωλοακαρνανίας, Μεσσηνίας, Αργολίδας, Κορινθίας και Εβρου (επίπεδο επικινδυνότητας 1). Εντονη ανησυχία υπάρχει και για την Αττική και ειδικά για τα νότια προάστια, όπου «θερίζει» ο ιός του Δυτικού Νείλου.

Το πρώτο κρούσμα εντοπίστηκε φέτος σε έναν 78χρονο κάτοικο του Μενιδίου Αττικής, που διατηρεί εξοχική κατοικία στον Μαραθώνα (όπου, πιθανότατα, τσιμπήθηκε από μολυσμένο κουνούπι). Σε περίπτωση εντοπισμού κρουσμάτων, το ΚΕΕΛΠΝΟ πραγματοποιεί ελέγχους στα σπίτια που βρίσκονται σε ακτίνα εκατόν πενήντα μέτρων από το σημείο καταγραφής.

Πώς θα αποφύγετε τα τσιμπήματα των κουνουπιών

Για να αποφύγετε τα τσιμπήματα των κουνουπιών, το ΚΕΕΛΠΝΟ συνιστά τη χρήση εντομοκτόνων στον αέρα (αεροζόλ, ταμπλέτες, φιδάκια κ.λπ.), εντομοαπωθητικών στο ακάλυπτο δέρμα, αλλά και πάνω από τα ρούχα και τη χρήση κατάλληλων ενδυμάτων που καλύπτουν όσο γίνεται περισσότερο το σώμα. Πιο αποτελεσματικά θεωρούνται τα ανοιχτόχρωμα, φαρδιά ρούχα και οι μπλούζες με μακριά μανίκια. Για να κρατήσετε τα κουνούπια μακριά από το σπίτι σας χρησιμοποιήστε ανεμιστήρες και κλιματιστικά. Ο δροσερός αέρας μειώνει τη δραστηριότητα των κουνουπιών (δεν τα σκοτώνει), ενώ οι ανεμιστήρες (ειδικά οι οροφής) δυσχεραίνουν την προσέγγιση των εντόμων.

Ιδιαίτερα αποτελεσματικά θεωρούνται τα αντικουνουπικά πλέγματα (σίτες) σε παράθυρα, φεγγίτες και αεραγωγούς τζακιών, οι κουνουπιέρες και οι λαμπτήρες κίτρινου χρώματος που προσελκύουν λιγότερο τα έντομα. Συνιστάται επίσης η απομάκρυνση του νερού από λεκάνες, βάζα, γλάστρες και υδρορρόες, καθώς τα κουνούπια συνηθίζουν να εναποθέτουν τα αβγά τους σε λιμνάζοντα νερά. Κουρέψτε το γρασίδι, τους θάμνους και τις φυλλωσιές του κήπου σας και προσπαθήστε να ποτίζετε νωρίς το πρωί, ώστε να στεγνώνει το έδαφος. Μεγαλύτερη προσοχή χρειάζεται από το σούρουπο μέχρι το χάραμα, διάστημα στο οποίο το ανωφελές κουνούπι αναζητεί την τροφή του.

Πιο ευάλωτες ομάδες πληθυσμού θεωρούνται τα μικρά παιδιά, οι έγκυες, οι χρόνια πάσχοντες και οι ηλικιωμένοι. Σε μεγαλύτερο κίνδυνο βρίσκονται τα άτομα που ταξιδεύουν σε χώρες όπου ενδημεί η ελονοσία και οι μετανάστες από αυτές τις χώρες, που επιστρέφουν εκεί για να επισκεφθούν συγγενείς τους (λόγω της μειωμένης ανοσίας που έχουν πια για την ασθένεια). Σε περίπτωση που παρουσιάσετε συμπτώματα ελονοσίας, ζητήστε αμέσως ιατρική βοήθεια. Περισσότερες πληροφορίες για την ασθένεια μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα www.keelpno.gr.