Εχει χαρακτηριστεί ως το ελληνικό superfoods… Ο ταπεινός και συχνά καταφρονημένος θάμνος της ελληνικής υπαίθρου αποτελεί μία ισχυρή υπερτροφή, που αν τη βάλουμε στη ζωή μας, σίγουρα δε θα χάσουμε.

Πόσοι απ’ εσάς, ειδικά στη Βόρεια Ελλάδα δεν έχετε απολαύσει το υπέροχο και θαυματουργό λικεράκι από κράνα; Δεν ξέρω για εσάς, αλλά εγώ φροντίζω κάθε χρόνο να το κάνω, ώστε να απολαμβάνω τα μοναδικά του οφέλη, χειμώνα – καλοκαίρι. Τρελαίνομαι επίσης να καταναλώνω ωμούς τους καρπούς, παρά την ιδιαίτερη γεύση τους, που κάποιους τους ξενίζει. Η Κρανιά, είναι ακόμη ένα δώρο της ελληνικής φύσης με πλούσια οφέλη στην υγεία μας και αυτό οφείλουμε να το γνωρίζουμε…

Ανεκτίμητη η αξία της από την εποχή του Ομήρου

«…δέ Κίρκη πάρ ρ ’ άκυλον βάλανόν τε βάλεν καρπόν τε κρανείης έδμεναι…» αναφέρει ο Oμηρος στο αριστούργημά του, την Οδύσσεια, για το γεύμα που παρέθεσε η Κίρκη με κράνα και πρινοβέλανα στον Οδυσσέα και τους συντρόφους του.

Oπως λοιπόν καταλαβαίνετε, η Κρανιά και τα κράνα είναι γνωστά από την αρχαιότητα και την εποχή του Ομήρου, με το όνομα «Κράνεια». Μάλιστα, δεν είναι ο μόνος που την μνημονεύει καθώς αναφορές υπάρχουν από τον Παυσανία, το Θεόφραστο και τον Ηρόδοτο, για το ανθεκτικό ξύλο και τους καρπούς της. Σύμφωνα με το Θεόφραστο, το ξύλο της κρανιάς ήταν σκληρό και το χρησιμοποιούσαν για να φτιάχνουν μπαστούνια, κυνηγητικές λόγχες, πολεμικά ακόντια και τόξα ενώ ο Παυσανίας αναφέρει ότι οι αρχαίοι Έλληνες έφτιαξαν τον Δούρειο Ίππο με ξυλεία κρανιάς από το ιερό δάσος του Απόλλωνα.

Εκτός από την αξία του ξύλου της, η κρανιά ήταν γνωστή από την εποχή του Ιπποκράτη και για τις φαρμακευτικές και θεραπευτικές τις ιδιότητες. Οι καρποί της χρησιμοποιούνται από την αρχαιότητα για την αντιμετώπιση καρδιαγγειακών παθήσεων, παθήσεων του γαστερο-εντερικού συστήματος, για αντιμετώπιση της δυσπεψίας, αλλά και σαν τονωτικό μετά από κοπιαστικές εργασίες. Ο Διοσκουρίδης μας δίνει μία από τις πρώτες αναφορές στην φαρμακευτική χρήση της κρανιάς, προτείνοντας θεραπεία για τη δυσεντερία και τις γαστρεντερικές διαταραχές με κράνα που είχαν τοποθετηθεί σε άλμη.

Δώρο της ελληνικής φύσης

Η Κρανιά ή και κρανειά ή μαυροβεργιά (επιστημονική ονομασία Cornus) είναι φυλλοβόλο δέντρο (και θάμνος). Ανήκει στα αγγειόσπερμα, στην οικογένειας των Κρανειοειδών (Cornaceae). Χαρακτηρίζεται από πυκνό φύλλωμα. Τα άνθη της είναι κίτρινα με τέσσερα πέταλα και οι καρποί της σφαιρικοί με έντονο κόκκινο χρώμα και ξινή γεύση. Η περίοδος ανθοφορίας της είναι νωρίς την άνοιξη ενώ η περίοδος καρποφορίας της είναι τους φθινοπωρινούς μήνες, Οκτώβριο και Νοέμβριο. Τα φύλλα της είναι λογχοειδή με μικρή διαφορά στο χρώμα της εσωτερικής από την εξωτερική όψη. Είναι ιδιαίτερα διαδεδομένο φυτό στην Ευρώπη.

Παρά το γεγονός ότι είναι φυτό της εύκρατης ζώνης, αντέχει σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες. Ευδοκιμεί σχεδόν σε όλους τους τύπους των εδαφών, αλλά προτιμά εδάφη χαλαρά και κυρίως ασβεστολιθικά. Είναι φυτό που αγαπά το φως, ενώ αντέχει στην ξηρασία και στους παγετούς. Μια από τις σημαντικότερες χρήσεις της κρανιάς είναι ότι αποτελεί όμορφο καλλωπιστικό φυτό, αφού ανθίζει μέσα στον χειμώνα, ενώ και την περίοδο ωρίμανσης των καρπών είναι εξαιρετικά ελκυστική. Η κρανιά χρησιμοποιείται στην κηποτεχνία, με κυρίαρχα χαρακτηριστικά την εποχή και τη διάρκεια άνθισης.

Πλούσια σε αντιοξειδωτικά

Ο ταπεινός αυτός θάμνος της ελληνικής υπαίθρου είναι στην πραγματικότητα ένα θαυματουργό φυτό. Σε μελέτη που πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης διαπιστώνεται πως τα κράνα είναι σημαντικής διατροφικής αξίας ενώ η συνολική αντιοξειδωτική τους ικανότητα είναι υψηλότερη από κάθε άλλο φρούτο με το οποίο συγκρίθηκαν. Περιέχουν υψηλό επίπεδο φλαβανοειδών και ανθοκυάνης κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης και ωρίμανσης του καρπού καθώς και βιταμίνη Α και C ενώ είναι πλούσια σε καροτίνη, πηκτίνη και τανίνη, καθώς έχουν μεταλλικά στοιχεία και υψηλή περιεκτικότητα σε σίδηρο (Fe).

Θεραπευτικές ιδιότητες

Τα κράνα βελτιώνουν την όραση και τη μνήμη. Τα αντιοξειδωτικά θωρακίζουν τον οργανισμό και επιβραδύνουν τη γήρανση γιατί απομακρύνουν από τα κύτταρα, τις ελεύθερες ρίζες. Τα φλαβονοειδή έχουν αντιθρομβωτική δράση και μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του κινδύνου πολλών χρόνιων ασθενειών, όπως ο καρκίνος, το εγκεφαλικό και η στεφανιαία νόσος. Περιέχουν ισχυρά φυσικά αντιοξειδωτικά και μηδενικά λιπαρά και χοληστερόλη.

Ο φλοιός, οι βλαστοί και οι ρίζες χρησιμοποιούνταν ως αντιπυρετικά

Οι ντόπιοι στα ορεινά της Ελλάδος χρησιμοποιούν προϊόντα από κράνα για κεράσματα αλλά και για καρδιακές παθήσεις, πόνους κοιλιάς, πόνους περιόδου, στομαχικές κι εντερικές διαταραχές, ως χωνευτικό, κατά της διάρροιας, στην περίοδο της εγκυμοσύνης, ως τονωτικό τις ώρες εργασίας και μετά από αθλητικές δραστηριότητες, πόνους στη μέση, πέτρα στα νεφρά, γρίπη, πυρετός καθώς και θωράκιση του ανοσοποιητικού. Στην Κινέζικη ιατρική χρησιμοποιούνται ως φάρμακο εδώ και αιώνες ενώ σε χώρες γενικά της Ασίας, χρησιμοποιούνται στη θεραπεία του διαβήτη.

Το θαυματουργό λικέρ

Η περίοδος αυτή είναι ιδανική για την παρασκευή του «μαγικού» λικέρ από κράνα. Για όσους τα γνωρίζουν και ξέρουν να τα βρουν, πρόκειται για μία συνηθισμένη διαδικασία. Ειδικά στη Βόρεια Ελλάδα, κάθε σπίτι επιδιώκει να έχει λικέρ από κράνα καθώς εκτός από την εξαιρετική γεύση και το άρωμά του, αποτελεί και φάρμακο στο ντουλάπι μας, ενόψει και του δύσκολου χειμώνα που ακολου