Η οδός Σταδίου ήταν μια από τις μεγαλύτερες οδικές αρτηρίες της παλιάς Αθήνας . Σύμφωνα με το σχέδιο που είχαν εκπονήσει ο αρχιτέκτονας Σταμάτης Κλεάνθης μαζί με τον Έντουαρντ Σάουμπερτ, θα άρχιζε από την πλατεία Ομονοίας και θα κατέληγε στο Παναθηναϊκό Στάδιο.

Γι’ αυτό άλλωστε της δόθηκε το όνομα αυτό. Όμως το σχέδιο δεν υλοποιήθηκε λόγω της επιλογής του χώρου (το 1835) για την ανέγερση των παλιών ανακτόρων και στη συνέχεια της οικοδόμησής τους (από το 1836 έως το 1847) στην κορυφή του λοφίσκου του Αγίου Αθανασίου (εκεί όπου βρίσκεται σήμερα η Βουλή).

Έτσι η οδός Σταδίου περιορίστηκε μεταξύ των πλατειών Ομονοίας και Συντάγματος. Η οδός είχε μετονομαστεί επισήμως σε «Οδό Τσώρτσιλ» μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο προς τιμήν του Βρετανού πρωθυπουργού, αλλά οι Αθηναίοι παρέμειναν πιστοί στη παραδοσιακή ονομασία της οδού Θεωρείται διαχρονικά ένας από τους πιο ενδιαφέροντες δρόμους της αστικής κοινωνίας των Αθηνών, στεγάζοντας, κινηματοθέατρα, τραπεζικά καταστήματα και εμπορικά κτίσματα.

Στη διασταύρωση των οδών Σταδίου και Βουκουρεστίου ήταν οι Ελληνικοί Βασιλικοί Στάβλοι. Οι στάβλοι υπήρχαν πριν από την ελληνική επανάσταση, κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής εποχής. Κάλυπταν το σύνολο του οικοδομικού τετράγωνου των οδών Σταδίου, Βουκουρεστίου, Πανεπιστημίου και Αμερικής.

Μέσα στους βασιλικούς στάβλους υπήρχε ένα αγρόκτημα με κοτόπουλα που παρείχε αυγά για τη βασιλική οικογένεια. Επίσης, υπήρχε ένα πάτωμα για πατινάζ για τα νεαρά μέλη της βασιλικής οικογένειας. Το 1920 η βασιλικοί στάβλοι έπιασαν φωτιά και παραχωρήθηκαν στον ελληνικό στρατό.

Το Μετοχικό ΤΑΜΕΙΟ Στράτου στα μέσα του ’20 αποφάσισε να κατεδαφίσει τους στάβλους και να χτίσει ένα τεράστιο πολλαπλών χρήσεων κτίριο. Η κατασκευή ξεκίνησε το 1927 στο πλαίσιο των σχεδίων των αρχιτεκτόνων Βασίλειου Κασσάνδρα και Λεωνίδα Μπόνη. Για την εποχή του ήταν το μεγαλύτερο κτίριο στην Αθήνα. Το οικόπεδο ήταν 9.000 τετραγωνικών μέτρων.

Παρείχε καταστήματα, εστιατόρια, γραφεία, θέατρα, καθώς και την θρυλική καφετέρια του Zonar. Ο Κάρολος Ζωναράς ήταν Έλληνας επιχειρηματίας ο οποίος μετανάστευσε στις ΗΠΑ. Στις 15 Αυγούστου, του 1940, λίγους μήνες πριν από τον ελληνο – ιταλικό πόλεμο άνοιξε το καφε του Zonar. Ήταν επιτυχημένο ακόμη και στα δύσκολα χρόνια της Γερμανικής κατοχής. Στη μέση του κτιρίου είναι η στοά Σπυρομήλιου.

Το πιο διάσημο κατάστημα είναι το καφέ του Zonar με μεγάλη ιστορία. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’80 και του ’90 το κτίριο σταδιακά υποβαθμίστηκε. Η στοά Σπυρομήλιου ήταν ένα βρώμικος χαοτικός χώρος στάθμευσης αυτοκινήτων και χωρίς πολυτελή καταστήματα.Το 1999 η διαχείριση πέρασε στην Τράπεζα Πειραιώς και αναβάθμισε το κτήριο.

Το κτίριο έχει δύο σημαντικά θέατρα.

Το θέατρο Παλλάς και το θέατρο Αλίκη. Το Παλλάς βρίσκεται στην οδό Βουκουρεστίου και ξεκίνησε το 1932 ως κινηματοθεατρο. Ο σχεδιασμός του είναι εμπνευσμένος από το Théâtre des Champs-Elysées στο Παρίσι.

Την περίοδο αυτή ο κινηματογράφος ήταν νέος και η δημοτικότητά του επισκίασε τα θέατρα. Μέχρι τη δεκαετία του ’60 ήταν ένα λαμπερό μέρος για την υψηλή κοινωνία και πολλές κινηματογραφικές ειδικές εκδηλώσεις έλαβαν χώρα σε αυτό.Το 2006 ανακαινίστηκε πλήρως σε ένα εξαιρετικό θέατρο. Οι πιο ακριβές θεατρικές παραστάσεις παίζονται εκεί. Το θέατρο Αλίκη βρίσκεται στην απέναντι πλευρά του Παλλάς στην οδό Αμερικής.Στην αρχή το 1935 ήταν το Μέγαρο Μουσικής – καμπαρέ Maxim, όπως το ομώνυμο στο Παρίσι. Το 1949 μετατράπηκε σε κινηματογράφο με το ίδιο όνομα. Ο κινηματογράφος λειτούργησε μέχρι το 1971. Το 1971, κατά τη διάρκεια της δικτατορίας μισθώθηκε από το ελληνικό στρατό στην πολύ διάσημη ηθοποιό Αλίκη Βουγιουκλάκη. Σύντομα το μετέτρεψε σε θέατρο. Το 1996 πέθανε και το θέατρο έκλεισε. Το 1999 το θέατρο δόθηκε στην Ελληνική εταιρεία Θεαμάτων που λειτουργεί και το θέατρο Παλλάς. Το 2006 ανακαινίστηκε πλήρως.

Νέο Αρσάκειο

Το συγκρότημα του Νέου Αρσακείου της οδού Σταδίου, καταλαμβάνει τη θέση μιας σειράς παλαιοτέρων κτιρίων του 19ου αιώνα, τα οποία είχαν περιέλθει διαδοχικά στην ιδιοκτησία της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας. Μεταξύ τους ξεχώριζαν το Τοσίτσειο Αλληλοδιδακτικό Σχολείο (στη γωνία των οδών Σταδίου και Αρσάκη, οικοδομημένο το 1867 βάσει σχεδίων του αρχιτέκτονα Λύσανδρου Καυταντζόγλου, με δωρεά της Ελένης Τοσίτσα) το Νηπιαγωγείο των Απόρων (επί της οδού Σταδίου, σε οικόπεδο ιδιοκτησίας Πετσάλα, επίσης σχεδιασμένο από τον Καυταντζόγλου), η οικία Βούρου (στη γωνία των οδών Σταδίου και Πεσμαζόγλου) και η οικία Νικηφόρου Βάμβα (στη γωνία των οδών Αρσάκη και Πανεπιστημίου). Το σύνολο αυτών των κτιρίων κατεδαφίστηκε το 1900, προκειμένου να ανεγερθεί σε όλη την επιφάνεια του οικοδομικού τετραγώνου (με εξαίρεση την βορειοανατολική γωνία, όπου υψωνόταν ήδη το Αρσάκειο Παρθεναγωγείο), ένα σύγχρονο μέγαρο, στη γραμμή των μεγάλης κλίμακας οικοδομών εμπορικής εκμετάλλευσης της εποχής. Η αρχική οικοδομή επί των οδών Σταδίου, Αρσάκη και Πανεπιστημίου, κτίσθηκε από τον μηχανικό Αν. Θεοφιλά, βάσει σχεδίων του αρχιτέκτονα Κωνσταντίνου Μαρούδη. Το 1907 ο αρχιτέκτονας Ernst Ziller (1837-1923) ανέλαβε την πλήρη αναμόρφωση της πρόσοψης σε ρυθμό «colossal», με τους πυργοειδείς τρούλους στις ελεύθερες γωνίες. Το 1925 οικοδομήθηκε και το κτίριο διοίκησης της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας, στο τελευταίο ελεύθερο τμήμα του τετραγώνου επί της οδού Πεσμαζόγλου, ενώ η αξιοποίηση ολοκληρώθηκε με την ανέγερση του κινηματοθέατρου «Ορφεύς» στο εσωτερικό της στοάς (1936-1937) και την εγκατάσταση του «Θεάτρου Τέχνης» του Καρόλου Κουν στο υπόγειο. Στα τέλη του 20ού αιώνα πραγματοποιήθηκε μια ευρυτάτη αποκατάσταση και ανακαίνιση ολόκληρου του συγκροτήματος, στο πλαίσιο της οποίας κατεδαφίστηκε ο «Ορφεύς» (1989) και διευθετήθηκε η «Στοά του Βιβλίου» (από το 1996).
Αρσάκειο Παρθεναγωγείο

Κτίστηκε μεταξύ των ετών 1846 και 1852 σε σχέδια του αρχιτέκτονα Λύσανδρου Καυταντζόγλου. Η ανέγερση χρηματοδοτήθηκε από τον Απόστολο Αρσάκη. Λειτούργησε ως Παρθεναγωγείο μέχρι το 1933. Το 1901, πριν από το αρχικό Κτήριο κτίστηκε άλλο τριώροφο σε σχέδια του Νίκου Δημάδη. Το 1936 στην πρόσοψη του μεγάρου κτίστηκαν εμπορικά καταστήματα (βάσει σχεδίων του αρχιτέκτονα Εμμανουήλ Κριεζή), τα οποία κατεδαφίστηκαν μεταξύ των ετών 1984-1989, στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης αποκατάστασης του Αρσακείου (που σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα Αλέξανδρο Καλλιγά), μετά την περάτωση της οποίας, εγκαταστάθηκε στους χώρους του το Συμβούλιο Επικρατείας.

Καφενείο Λουμίδης

Το πιο διάσημο καφεκοπτείο στην Ελλάδα είναι ο Λουμίδης. Κάποτε ήταν καφενείο. Το 1928 οι τρεις αδελφοί Λουμίδη επεκτάθηκαν από τον Πειραιά και άνοιξαν ένα καφεκοπτείο και καφενείο στην περιοχή Χαυτεία κοντά στην πλατεία Ομονοίας. Εξακολουθεί να υφίσταται μόνο ως καφεκοπτείο στην ίδια περιοχή. Το 1938 κατά τη διάρκεια της Δικτατορίας Μεταξά στην οδό Σταδίου 38, άνοιξε ένα νέο κατάστημα καφέ Λουμίδης. Ήταν κοντά στο παλιό ένδοξο βιβλιοπωλείο και εκδοτικό οίκο Εστία που είχε ανοίξει το 1888.

Είχε δημοσιεύσει έργα μερικών από τους πιο γνωστούς Έλληνες ποιητές και συγγραφείς. Σύντομα το κοντινό καφενείο έγινε ένα στέκι για τους συγγραφείς, τους ποιητές και τους δημοσιογράφους. Στη σοφίτα του πολλοί διανοούμενοι συζητούσαν για τη λογοτεχνία και την πολιτική. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’60 σταδιακά έχασε την αίγλη του. Μετά τη δικτατορία του 1967 το βιβλιοπωλείο Εστία μετακόμισε στην οδό Σόλωνος και το κατάστημα Λουμίδη έκλεισε για πάντα.

Παλιά Βουλή

Μετά τη συνθήκη της Κωνσταντινούπολης το 1832, η Αθήνα απελευθερώθηκε από τους Οθωμανούς. Ένα από τα πρώτα σπίτια στην Αθήνα, χτίστηκε στη θέση του παλιού κοινοβούλιο το 1832 από τον Αλέξανδρο Κοντοσταύλου. Ήταν ένας τραπεζίτης από τη Χίο. Ο Βασιλιάς Όθωνας για τα δύο πρώτα χρόνια στην Αθήνα, εγκαταστάθηκε σε εκείνο το σπίτι. Μετά την επανάσταση του 1843 η συνταγματική συνέλευση πραγματοποιείτο σε αυτό το σπίτι.Ώσπου το 1854 κάηκε εντελώς. Το 1858 ανατέθηκε στον Γάλλο αρχιτέκτονα Francois Boulanger να σχεδιάσει ένα κοινοβούλιο. Λόγω της γενικής έλλειψης χρημάτων το παλιό κοινοβούλιο περατώθηκε το 1875. Αλλά η κατάσταση της Βουλής –σημερινής Παλαιάς Βουλής– δεν μπορούσε να ανταποκριθεί στις κοινοβουλευτικές ανάγκες όπως διαμορφώνονταν στις αρχές του 20ού αιώνα. Η ακουστική της κεντρικής αίθουσας ήταν η «χειρίστη», η βιβλιοθήκη πνιγόταν και ασφυκτιούσε στη μοναδική της αίθουσα, οι χώροι συνάθροισης των βουλευτών ήταν «στενόχωροι», χρησίμευαν ως «καπνιστήρια», χώροι συσκέψεων, «ενίοτε δε και αναπαύσεως επί των κ
αναπέδων»! Ο θόρυβος και η σύγχυση που προκαλούσαν οι αμέτρητοι φίλοι των βουλευτών που τους επισκέπτονταν έκαναν την κατάσταση ακόμη πιο δυσάρεστη.

Βουλευτές, ψηφοφόροι, υπάλληλοι και στρατιώτες συνωστίζονταν στους διαδρόμους και στις αίθουσες, αλλά και στην αίθουσα των συνεδριάσεων. Ο χώρος πίσω από το προεδρείο «είχε μεταβληθή εις καπνιστήριον, συνδιαλεκτήριον, αναψυκτήριον και τα λοιπά. Δεν περνούσε ακόμη από τη σκέψη κανενός να μετατραπούν σε Βουλή τα Βασιλικά Ανάκτορα, όπου στεγάζεται σήμερα. Το 1901 η πλατεία Κλαυθμώνος προτάθηκε ως το ιδανικό μέρος για ένα νέο λειτουργικό κοινοβούλιο. Εκείνη την εποχή η περιοχή δεν ήταν πλατεία και ο δήμος της Αθήνας προτιμούσε να δημιουργηθεί μία πλατεία αντί για το νέο κοινοβούλιο. Έτσι, τα σχέδια για ένα νέο κοινοβούλιο ματαιώθηκαν, μέχρι το 1932, όταν το παλιό ελληνικό κοινοβούλιο, αντικαταστάθηκε από το ανακαινισμένο ελληνικό βασιλικό παλάτι. Στη συνέχεια έγινε υπουργείο Δικαιοσύνης. Το 1961 ανακαινίστηκε και μετατράπηκε σε μουσείο της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδα.

Κινηματογράφος Αττικόν

Το Αττικόν είναι ένας από τους πιο παλιούς και σημαντικούς κινηματόγραφους στην Ελλάδα. Μετά την απελευθέρωση της Αθήνας το 1832 ο Έλληνας ιδιοκτήτης και τραπεζίτη Σταμάτη Βούρος αγόρασε την περιοχή όπου βρίσκεται το Αττικόν.Ο Σταμάτιος Βούρος ζήτησε από τον Γερμανό αρχιτέκτονα Ernst Ziller να σχεδιάσει ένα κτήριο όπου το Αττικόν βρίσκεται. Αυτό το κτίριο χρειάστηκε μια δεκαετία για να οικοδομηθεί μεταξύ 1870-1881. Ο πρώτος όροφος ήταν μια κατοικία καθώς και τα ισόγεια καταστήματα, μέχρι τη δεκαετία του ’20. Την δεκαετία αυτή ο κινηματογράφος έγινε πολύ δημοφιλής. Στην πραγματικότητα το πρώτο Αττικόν μέχρι το 1910 ήταν ένας κινηματογράφος ανοικτός από πάνω.

Η δημοτικότητα του κινηματογράφου ήταν τεράστια και το παλιό Αττικόν μεταφέρθηκε στη σημερινή του θέση. Το κτήριο μετατράπηκε σε κινηματογράφο από τον Έλληνα αρχιτέκτονα Αλέξανδρο Νικολούδη μεταξύ 1914-1920. Ζωτικής σημασίας ρόλο για την επιτυχία του κινηματογράφου Αττικόν έπαιξε ο επιχειρηματίας Γεώργιος Βακογιάννης. Νοίκιασε το κτίριο το 1920 και το έκανε ένα μέρος με τεράστια αίγλη όπου η υψηλή κοινωνία της Αθήνας συναντιόταν για να παρακολουθήσει ταινίες χωρίς ήχο. Έως το 1929 που προβλήθηκε η πρώτη ταινία με ήχο στην Ελλάδα. Ο ενθουσιασμός του κοινού ήταν απίστευτος. Το 1930 ο Γιώργος Βακογιάννης άφησε το Αττικόν το οποίο στη συνέχεια διαχειρίστηκε ο Δημήτρης Σκούρας. Σύντομα δημιούργησε στο υπόγειο του κτιρίου ένα δεύτερο κινηματογράφο και το ονόμασε Απόλλωνα.

Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής παιζόντουσαν γερμανικές ταινίες για τους στρατιώτες. Μετά το τέλος του δεύτερου πολέμου για μικρές περιόδους το Αττικόν χρησιμοποιήθηκε ως θέατρο και μουσική σκηνή. Το 1960 πραγματοποιήθηκαν μερικές σημαντικές επισκευές και αλλαγές και το 1982 ο κινηματογράφος είχε πλέον αποκατασταθεί πλήρως. Μετά την εφεύρεση των πολυκινηματογράφων, το 1996 οι εξοπλισμοί και οι καρέκλες εκσυγχρονίστηκαν. Το 2012 το Απόλλων και το Αττικόν καταστράφηκαν από εμπρηστές. Το εξωτερικό του κτιρίου και όλα τα καταστήματα του ισογείου καταστράφηκαν ολοσχερώς. Οι πυροσβέστες ευτυχώς απέτρεψαν τις μεγάλες ζημιές στο εσωτερικό του σινεμά. Οι ζημίες αναμένεται να επισκευαστούν…

http://www.athensmagazine.gr