Η Βρετανία ανακοίνωσε, όχι για πρώτη φορά, ότι φοβάται πως τα ρωσικά υποβρύχια απειλούν την ασφάλεια της χώρας. Όπως αναφέρει το BBC, οι ειδικοί πιστεύουν ότι η Ρωσία μπορεί να επωφεληθεί από την ευπάθεια των καλωδίων οπτικών ινών που τοποθετούνται κατά μήκος του βυθού του ωκεανού, προκειμένου να βλάψουν την οικονομία και τις επικοινωνίες. Πόσο δικαιολογημένοι, όμως, είναι αυτοί οι φόβοι;

Το θέμα είναι ότι οι ανησυχίες αυτές βγήκαν από επίσημα χείλη και συγκεκριμένα από τον αρχηγός του Γενικού Επιτελείου των ενόπλων δυνάμεων της Βρετανίας, Στιούαρτ Πιτς, ο οποίος δήλωσε, ότι το πολεμικό ναυτικό της Ρωσίας αποτελεί απειλή για τις χώρες της Δύσης.

Σύμφωνα με τον ίδιο, η καταστροφή ή καταστροφή ή η βλάβη των υποβρυχίων καλωδίων θα προκαλέσει άμεση και ενδεχομένως καταστροφική επίδραση στην οικονομία των χωρών του ΝΑΤΟ. «Η Ρωσία, εκτός από την κατασκευή νέων πλοίων και υποβρυχίων, συνεχίζει να βελτιώνει τις δυνατότητές της για πολέμους στον τομέα των πληροφοριών και για άλλες νέες μεθόδους πολέμου», σημείωσε ο Πιτς.

Η δήλωση αυτή δημιουργεί δύο σημαντικά ερωτήματα:

1) Πόσο πιθανό είναι να το κάνει όντως αυτό η Ρωσία;

2) Τι θα συμβεί αν η Ρωσία – ή οποιοσδήποτε άλλος – το κάνει;

Το ζήτημα της ασφάλειας των υποβρυχίων επικοινωνιών και του ρόλου του ρωσικού ναυτικού δεν τίθεται για πρώτη φορά.

Την περασμένη εβδομάδα οι Times δημοσίευσαν μια συνέντευξη με τον πρώην επικεφαλής του Βρετανικού Κέντρου Κυβερνητικών Επικοινωνιών Robert Hannigan. Ο εμπειρογνώμονας ισχυρίζεται ότι η Ρωσία διεξάγει έναν υβριδικό πόλεμο. Ένα μέσο μπορεί να είναι πολεμικά πλοία ικανά να κόβουν υποβρύχια καλώδια, στερώντας, έτσι, τα Βρετανικά νησιά από την πρόσβαση στο διαδίκτυο. Αυτό, σύμφωνα με τον Hannigan, θα περιπλέξει σημαντικά τη ζωή και την εργασία στη χώρα και μπορεί να επηρεάσει σοβαρά την οικονομία της.

Αντίστοιχα, οι Συντηρητικοί, δια του εκπροσώπους τους, Rishi Sunak, δημοσιοποίησαν μια έκθεση που ανέφερε ότι τα μη προστατευμένα καλώδια, των οποίων οι τοποθεσίες είναι γνωστές, καθιστούν το Ηνωμένο Βασίλειο ευάλωτο λόγω της νησιωτικής του γεωγραφίας.

Γιατί χρειάζονται τα καλώδια και ποιος είναι υπεύθυνος για αυτά;

Το βρετανικό ερευνητικό κέντρο Policy Exchange παρουσίασε μια μελέτη σύμφωνα με την οποία υπάρχουν περίπου 213 ανεξάρτητα υποβρύχια καλωδιακά συστήματα στον κόσμο.

Το μήκος των υποβρύχιων καλωδίων οπτικών ινών σε όλο τον κόσμο, σύμφωνα με το κέντρο, είναι πάνω από 900 χιλιάδες χιλιόμετρα. Από αυτά τα καλώδια, που αποτελούνται από ίνες γυαλιού με πάχος όχι μεγαλύτερο από ένα φύλλο χαρτιού το καθένα, μεταδίδεται κάθε δευτερόλεπτο μια αδιανόητη ποσότητα όλων των ειδών δεδομένων. Οι χρηματικές συναλλαγές εξαρτώνται επίσης άμεσα από τα διαδικτυακά καλώδια που βρίσκονται στον βυθό του ωκεανού. Σύμφωνα με το κέντρο, ο ημερήσιος όγκος τέτοιων χρηματοοικονομικών συναλλαγών ανέρχεται στα 10 τρισεκατομμύρια δολάρια.

Ωστόσο, τα καλωδιακά δίκτυα δεν βρίσκονται πάντα υπό κρατική διαχείριση, γεγονός που δυσχεραίνει σημαντικά τη δημιουργία μιας ενιαίας διεθνούς νομοθεσίας για την προστασία τους.

Πώς τα πλοία μπορούν να βλάψουν τα καλώδια;

Η θέση των καλωδίων επισημαίνεται σαφώς στους ναυτικούς χάρτες και στα συστήματα πλοήγησης.

Αυτό γίνεται έτσι ώστε τα πλοία να μην βλάψουν τυχαία τις επικοινωνίες όταν αγκυροβολούν. Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της βρετανικής εταιρείας τηλεπικοινωνιών «JT», οι χάρτες υποδεικνύουν χώρους όπου απαγορεύεται η αγκυροβόληση. Αυτό το μέτρο εξασφαλίζει τις επικοινωνίες στο διαδίκτυο.

Παρά το γεγονός ότι η τεχνολογία μετάδοσης δεδομένων μέσω ινών είναι από μόνη της πολύ αξιόπιστη, τα υποβρύχια καλώδια είναι αρκετά εύθραυστα. Οι ίνες καλύπτονται με μεταλλικό πλέγμα, το οποίο με την σειρά του καλύπτεται με ένα πλαστικό στρώμα, ωστόσο, η διάμετρος πολλών καλωδίων δεν υπερβαίνει τα τρία εκατοστά. Όπως εξηγούν οι ειδικοί της «JT», τα περισσότερα από τα καλώδια είναι θαμμένα, αλλά σε ορισμένες περιοχές μπορεί να βρίσκονται απλωμένα στην επιφάνεια του βυθού. Ακόμη όμως και το θαμμένο καλώδιο μπορεί επίσης να καταστραφεί από απροσεξία, από μια συνηθισμένη άγκυρα. Το 2016, οι άγκυρες πλοίων έσπασαν τρία καλώδια μεταξύ των νορμανδικών νησιών και της βρετανικής ακτής. Αυτό προκάλεσε διακοπές στο διαδίκτυο και κατάρρευση των κινητών επικοινωνιών στα νησιά.

Οι φόβοι του στρατού οφείλονται ακριβώς στο γεγονός ότι οι υποβρύχιες επικοινωνίες δεν προστατεύονται επαρκώς. Από τη σκοπιά τους, ένας δυνητικός εχθρός μπορεί να βλάψει σκόπιμα τα καλώδια προκειμένου, για παράδειγμα, να απενεργοποιήσει τα οικονομικά και τα πληροφοριακά συστήματα. «Δεν είναι δορυφόρος ψηλά στον ουρανό, αλλά σωλήνες που τρέχουν κατά μήκος του ωκεανού και η παγκόσμια οικονομία εξαρτάται από αυτούς», δήλωσε ο ναύαρχος Τζέιμς Σταυρίδης, απόστρατος ναύαρχος του Ναυτικού των ΗΠΑ και πρώην ανώτατος διοικητής του ΝΑΤΟ. Μεταξύ των χωρών από τις οποίες προέρχεται μια πιθανή απειλή, εκτός από τη Ρωσία, ανέφερε την Κίνα και το Ιράν.

Τι θα συμβεί εάν κοπούν τα καλώδια;

Ο εμπειρογνώμονας επί του ρωσικού πληροφοριακού πολέμου, Kir Gills, πιστεύει ότι αυτή η απειλή δεν είναι κατ’ αρχήν νέα.

Σύμφωνα με τον ίδιο, ένας τέτοιος κίνδυνος είναι μάλλον απίθανος, δεδομένου ότι οι οικονομικές συνέπειές του θα είναι τρομερές και για την Ρωσία, αλλά ένα τέτοιο σενάριο αναμφίβολα εκπονείται στην Μόσχα. Και, αν συμβεί αυτό, η ζημιά θα είναι τεράστια. «Το γεγονός ότι οι χρήστες του διαδικτύου δεν θα μπορούν να συνδεθούν στο Facebook ή να ελέγξουν την αλληλογραφία τους θα είναι μόνο μια ελάχιστη, μικροσκοπική πτυχή του χάους που θα προκύψει εάν συμβεί κάτι με αυτά τα καλώδια», λέει ο ειδικός. Σχεδόν όλες οι διεθνείς συναλλαγές και οι χρηματοοικονομικές συναλλαγές πραγματοποιούνται από υποβρύχια καλώδια και η οικονομική ζημία σε περίπτωση βλάβης τους θα είναι άμεση και τεράστια. Είναι πεπεισμένος ότι η Ρωσία επιδιώκει να προστατευθεί από πιθανές συνέπειες ενός τέτοιου βήματος, προσπαθώντας να μειώσει την εξάρτησή της από την αδιάλειπτη λειτουργία του παγκόσμιου δικτύου με τη δημιουργία παράλληλων συστημάτων.

Οι φόβοι ότι η Ρωσία θα βλάψει σκόπιμα τις στρατηγικά σημαντικές επικοινωνίες συνεχίζουν να αυξάνονται.

Η στρατιωτική διοίκηση του ΝΑΤΟ σημειώνει όχι μόνο την ενεργοποίηση των ρωσικών υποβρύχιων ναυτικών δυνάμεων, αλλά και την πιθανή πρόθεση να χρησιμοποιηθούν μη συμβατικά μέσα πολεμικής τακτικής.

Στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες κατέγραψαν αυξημένη δραστηριότητα των ρωσικών υποβρυχίων στον βόρειο Ατλαντικό Ωκεανό, κοντά στη Γροιλανδία, την Ισλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Το βρετανικό ΓΕΣ αναγνώρισε ότι η Βρετανία, όπως και οι σύμμαχοί της στο ΝΑΤΟ, δεν είναι καλά προετοιμασμένοι για μια τέτοια επίθεση.

Η Βρετανία δεν διαθέτει επαρκή αριθμό πλοίων, υποβρυχίων και αεροσκαφών, τα οποία θα μπορούσαν να παρακολουθούν συνεχώς την κατάσταση.

Η Ρωσία δεν είναι η μόνη δύναμη που δείχνει ενδιαφέρον για τα υποβρύχια συστήματα επικοινωνίας. Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, για παράδειγμα, οι Ηνωμένες Πολιτείες σύνδεσαν σύστημα υποκλοπής σε σοβιειτκό υποβρύχιο καλώδιο επικοινωνιών. Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο Kir Gills, η Ρωσία είναι η μόνη χώρα με ισχυρό πρόγραμμα που στοχεύει στο να στερήσει τους στόχους της από πληροφορίες και να ανακτήσει εκείνη τον έλεγχο.

«Το δίδαγμα που η Ρωσία άντλησε από την Κριμαία, είναι ότι για να αποκτήσει τον έλεγχο των μέσων επικοινωνιών του εχθρού δεν χρειάζονται ακριβά κυβερνο-όπλα. Το μόνο που χρειάζεται είναι φυσική πρόσβαση στις υποδομές επικοινωνιών και την ικανότητα κατανόησης των τηλεπικοινωνιών από τις ειδικές δυνάμεις», ανέφερε ο εμπειρογνώμονας.