Οι Τριακόσιοι του Λεωνίδα στις Θερμοπύλες, τελικά δεν ήσαν 300, αλλά 298. (υπήρχαν και οι 700 Θεσπιείς…) Ο Παντίτης έλειπε, διατεταγμένος αγγελιαφόρος. Κι ο Αριστόδημος, εκτός μάχης στο αναρρωτήριο στους Αλπηνούς της Φθιώτιδας, στα μετόπισθεν. Στο ίδιο αναρρωτήριο ήταν και ο Εύρυτος, που επειδή είχε κάποιο πρόβλημα με το μάτι του ο Λεωνίδας του επέτρεψε να γυρίσει στους Αλπηνούς. Εκεί ήταν ελεύθερος (όσο μπορεί κάποιος Σπαρτιάτης να είναι) να κάνει ότι νομίζει. Όταν έμαθε ότι η μάχη ήταν στο τελικό στάδιο διέταξε τον δούλο του (είλωτα) να του φορέσει τα όπλα του και να τον μεταφέρει στο πεδίο Εκεί πολέμησε και πέθανε.

Ο Αριστόδημος είχε συμφωνήσει με τον Εύρυτο να ξαναγυρίσουν στη μάχη, αλλά αυτός δεν επέστρεψε. Υπάρχει και μια άλλη γνώμη για τον Αριστόδημο. Ότι τον έστειλαν για αγγελιοφόρο κάπου αλλά αυτός σκόπιμα καθυστέρησε για να σωθεί.

Όταν ο Παντίτης και ο Αριστόδημος επέστρεψαν όχι «επί τας» αλλ’ ως «διασωθέντα σαρκία» στη Σπάρτη, αντιμετώπισαν την περιφρόνηση πασών και πάντων των Λακεδαιμονίων. Ο Παντίτης δεν άντεξε και κρεμάστηκε, τερματίζοντας την εξευτελισμένη του ζωή. Ο Αριστόδημος, «ο τρέσας Αριστόδημος», έτσι τον φώναζαν, δηλαδή ο «φοβητσιάρης Αριστόδημος» όμως πείσμωσε, άντεξε και ένα χρόνο αργότερα, αρίστευσε στη μάχη των Πλαταιών, όπου απέδειξε μαχόμενος ότι δεν ήταν ρίψασπις (VII 229-232)

Στην μάχη των Πλαταιών διακρίθηκε, όπως και ο Αμοφάρατος, ο Φιλοκύων και ο Αρίμνηστος, που σκότωσε μάλιστα τον Μαρδόνιο. (Ηροδότου Θ’ 64)

Οι Σπαρτιάτες, πάντως, δεν τίμησαν τον Αριστόδημο, θεωρώντας ότι δεν άξιζε ιδιαίτερης τιμής, επειδή πολέμησε επιζητώντας να πεθάνει (Ηρόδοτος, Θ’ 71) Από ύστερες μελέτες της ιστορίας της Σπάρτης, διαπιστώνεται ότι ο Αριστόδημος υπήρξε θύμα παρεξήγησης που δεν έγινε κατανοητή από το αυστηρό Σπαρτιατικό δίκαιο. Το ότι ανέκτησε την αυτοκυριαρχία του και επανήλθε ένα χρόνο μετά στις Πλαταιές όπου και αρίστευσε, είναι κάτι πολύ σπάνιο για έναν «τρέσαντα» Σπαρτιάτη. Στο θέμα αναφέρεται ο Αριστοτέλης – Πολ. 1270β. Υπάρχει επίσης το εξαίρετο βιβλίο του Αντώνη Αντωνιάδη «Ο λύκος της Σπάρτης» που αναφέρεται, με μυθιστορηματική αφήγηση η ζωή του Αριστόδημου.

Ο Αριστόδημος ότι έπραξε στις Θερμοπύλες, ήταν εντολές του Λεωνίδα. Έδρασε σαν ανιχνευτής, στην Σπάρτη ήταν γνωστός σαν «αόρατος» αλλά και στην συνέχεια στις Πλαταιές η ικανότητα του να δρα «αόρατα» βοήθησε τους Έλληνες. Στις Πλαταιές κανείς Πέρσης δεν αντιλήφθηκε πως ο Αριστόδημος, «ο τρέσας Αριστόδημος», έτσι όπως τον φώναζαν τώρα στην Σπάρτη, εισέβαλε στο στρατόπεδο τους. Μπήκε στην σκηνή του Αλέξανδρου Α΄, του υποτελή στους Πέρσες βασιλιά της Μακεδονίας, του έκλεισε το στόμα και του είπε:

«Θα σε σκότωνα, αλλά σε γνωρίζω από παλιά (Ο βασιλιάς Αλέξανδρος Α, στην 80η Ολυμπιάδα, έτρεξε το Στάδιο και ήλθε δεύτερος με διαφορά στήθους), και στο κάτω-κάτω είμαστε και οι δυο Έλληνες από παλιά γενιά. Σε χρειάζομαι, αυτή η μάχη πρέπει να είναι το τελειωτικό χτύπημα κατά των Περσών. Πολλοί ήταν αυτοί που έφυγαν για τα Ηλύσια Πεδία στις Θερμοπύλες. Άκουσε με λοιπόν, προσεκτικά. Ξέρω πολύ καλά τα σχέδια του Μαρδόνιου, στην σύσκεψη δεν με αντιλήφθηκε κανείς αλλά ήμουν εκεί. Όμως, αν τα πω εγώ στους δικούς μας, δεν θα με πιστέψουν, όλοι με έχουν για φοβητσιάρη, δειλό. Θα πας λοιπόν εσύ και θα τα καταθέσεις όλα στον Παυσανία» …τον άφησε και εξαφανίστηκε…!!!

Πολλοί Έλληνες, μελετώντας την ιστορία του και την αδικία την οποία υπέστη, δίδουν το όνομα του στα παιδιά τους και δεν είναι απαραίτητα Σπαρτιάτες στην καταγωγή. Το πράττουν σαν μια συμβολική πράξη προς αποκατάσταση της ιστορικής αδικίας!

Κείμενο -φ ωτογραφία: @Αξιόκερσα Ζαθέη Πυργάκη