Η μόνη συμβουλή ήταν να φοράμε άνετα παπούτσια και να έχουμε «ελαφρύ» στομάχι. Δώσαμε ραντεβού στα λουλουδάδικα της Θεσσαλονίκης, στον πιο μυρωδάτο στο παρελθόν δρόμο της πόλης, γεμάτο μαγαζάκια με κάθε λογής άνθη, και συστηθήκαμε μπροστά στο Γιαχουντί Χαμάμ ή εβραϊκό λουτρό όπως μεταφράζεται. Χτισμένο τον 16ο αιώνα από τον Χαλίλ Αγά, αργότερα ονομάστηκε Παζάρ Χαμαμί, καθώς ήταν το κεντρικό σημείο της εβραϊκής αγοράς και ήταν ένα χαμάμ… σκάνδαλο για την εποχή αφού το χρησιμοποιούσαν τόσο άντρες όσο και γυναίκες.

Μόλις τελείωσε η σύντομη ιστορική αναδρομή, ξεκινήσαμε, μια παρέα δέκα ατόμων, με οδηγό τον Θεσσαλονικιό δημοσιογράφο Κωστή Ζαφειράκη, για έναν περίπατο γεύσης στο κέντρο της πόλης. Μία από τις πολλές δράσεις του «Thessaloniki Walking Tours», η οποία εστιάζει στο φαγητό, σε προϊόντα, στην πολύπλευρη γαστρονομική ταυτότητα της πόλης, στους ανθρώπους και στις ιστορίες τους που ταυτίζονται με την ιστορία της Θεσσαλονίκης.

Αν το κλισέ ότι είναι μια ερωτική πόλη –ειλικρινά, δεν ξέρω πώς προέκυψε αυτό– συχνά αμφισβητείται ή γίνεται αντικείμενο χλεύης, κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι όσον αφορά το φαγητό η Θεσσαλονίκη ήταν πάντα μια πολυπολιτισμική μεγαλούπολη, ένα σταυροδρόμι λαών και γεύσεων από την Ανατολή και τη Δύση. Και το καθημερινό τραπέζι –πολύ πριν ο όρος γκουρμέ θολώσει την πραγματική ουσία της μαγειρικής– από τα ουζάδικα και τα πιο ταπεινά μεζεδοπωλεία μέχρι τα αστικά εστιατόρια και τις κουζίνες των σπιτιών, ήταν κιμπάρικο και μερακλίδικο. Λοιπόν…

Στάση πρώτη: Αγορά Μοδιάνο. Η κλειστή αγορά και κάποτε η καρδιά του κέντρου της πόλης, ένα υπέροχο κτίριο το οποίο ξεκίνησε το 1922 και ολοκληρώθηκε το 1930 από τον αρχιτέκτονα Ελί Μοδιάνο της γνωστής εβραϊκής οικογένειας. Παλιά υπήρχαν εκεί περισσότερα από εκατό μαγαζιά, ιχθυοπωλεία, μπακάλικα, μανάβικα, μεζεδοπωλεία, σήμερα μπορεί να δει κανείς μόνο τις υπέροχες παλιές ταμπέλες, ενώ λειτουργούν πια περίπου δέκα καταστήματα. Το ιστορικό κτίριο δυστυχώς ρημάζει και η τύχη του αγνοείται. Σε ποσοστό 43,6% ανήκει στο Δημόσιο και το υπόλοιπο σε εξήντα συνιδιοκτήτες, μεταξύ των οποίων και γνωστές επιχειρηματικές οικογένειες της Θεσσαλονίκης.

Στάση δεύτερη: Αγορά Βλάλη, η παραδοσιακή ανοιχτή αγορά της Θεσσαλονίκης, είναι μέρος της ευρύτερης περιοχής που λέγεται Καπάνι, από το «καπάν» που στα τουρκικά είναι η ζυγαριά που ζύγιζαν τα άλευρα.

Στο παρελθόν εκεί ήταν το αλευροπάζαρο. Σήμερα, εδώ θα βρείτε τα πάντα. Στο μαγαζί του Σωτήρη Αραμπατζή που τη δεκαετία του ’40 ήταν καρπουζάδικο –ζητήστε του να σας δείξει παλιές φωτογραφίες με τα καρπούζια μέχρι το ταβάνι– μετά μανάβικο και σήμερα πουλάει προϊόντα από όλη την Ελλάδα, δοκιμάσαμε χαλβάδες και λουκούμια, τσίπουρο αλλά και ούζο με καφέ. Λίγα μέτρα παρακάτω ο κυρ Γιάννης συνεχίζει το εμπόριο ελιάς –ψιλές, χοντρές, τσακιστές, μαύρες, πράσινες– που ξεκίνησε ο παππούς του. Το ίδιο και ο Χαρίλαος, τρίτη γενιά στους ξηρούς καρπούς. Εχει ό,τι μπορεί να ζητήσει κανείς, αλλά αυτά που εξαφανίζονται μόλις βγαίνουν ζεστά από τον φούρνο, είναι τα απλά ελληνικά φιστίκια του.

Στάση τρίτη:  Περάσαμε την πλατεία Αριστοτέλους και βρεθήκαμε στο ποντιακό μπακάλικο «Ραγιάν». Η Λέλα μας είχε ετοιμάσει ποντιακές λιχουδιές. Βαρένικα (ποντιακά ζυμαρικά), πικάντικο γαΐς τυρί (από βουβαλίσιο γάλα), χειροποίητες πίτες και σφηνάκια ταν (κάτι σαν ξινόγαλο).

Στάση τέταρτη: Στο Ελληνικόν Green Family, μια «αλυσίδα» προϊόντων πιστοποιημένης ποιότητας που ξεκίνησε με βότανα και μπαχαρικά και επεκτάθηκε σε μαναβική, αρωματικά φυτά, αλλαντικά, τυριά και πολλά άλλα. Ελληνικό ντελικατέσεν υψηλής ποιότητας. Για το τέλος αφήσαμε το Μανιταροπωλείον στην Αλεξάνδρου Σβώλου που προμηθεύεται μανιτάρια από τα Γρεβενά, την ελληνική μανιταρούπολη. Φρέσκα, αποξηραμένα, κατεψυγμένα, μανιτάρια σε ζυμαρικά, σε σούπες, σε πλιγούρι, με ρύζι, με νιφάδες πατάτας, μανιτάρια σε λουκουμάκι, γλυκό του κουταλιού, τρούφες, φαρμακευτικά μανιτάρια.

Δεν είναι φυσικά μόνο τα προϊόντα για τα οποία αξίζει κανείς να κάνει μια τέτοια διαδρομή. Είναι η αίσθηση μιας Ελλάδας με συνέχεια, μεράκι, νέες ιδέες που εξελίσσουν την παράδοση, και ανθρώπους που προφυλάσσουν αλλά και εξελίσσουν τον γαστρονομικό μας πολιτισμό.

​​Στην ιστοσελίδα thessalonikiwalkingtours.com θα βρείτε πληροφορίες για όλες τις θεματικές διαδρομές στην πόλη.