Ο Παύλος ήταν δύο μηνών όταν συνέβη αυτό. Τον είχα τοποθετήσει στο κρεββάτι μας όταν θυμήθηκα ότι είχα κάτι να κάμω στην κουζίνα. Μόλις έφθασα εκεί, άκουσα ένα βαρύ χτύπο.

«Είχα κατατρομάξει ωσότου οι κραυγές του ύστερα από λίγα δευτερόλεπτα με επληροφόρησαν ότι ήταν ζωντανός. Όταν έφθασα στην κρεββατοκάμαρα, ο μικρός ήταν πεσμένος στο πάτωμα. Είχε κατρακυλήσει ως την άκρη του κρεβατιού και έπεσε—κάτι που ποτέ δεν μπορούσα να φαντασθώ ότι θα το έκανε επάνω στο μεγάλο και διπλό αυτό κρεββάτι. Και ήταν μόνο δύο μηνών!

«Όταν τον εξήτασα, ανακουφίσθηκα που δεν βρήκα σπασμένα κόκκαλα. Εκτός από ένα μικρό πρήξιμο στα πλάγια του κεφαλιού του, σε λίγη ώρα ήταν τελείως εν τάξει. Εν τούτοις ετηλεφώνησα στο γιατρό ο οποίος μου είπε ότι πιθανόν να μη έπαθε τίποτε, αλλά πρέπει να τον προσέξω μήπως φανούν σημεία εσωτερικής βλάβης. Οι επόμενες ολίγες ημέρες, μπορώ να προσθέσω, ήσαν οι μακρότερες στη ζωή μου.

«Ευτυχώς ο Παύλος δεν έδειξε κακά συμπτώματα από την πτώσι του. Εν τούτοις φρίττω όταν σκέπτομαι ακόμη τι τραγικό τέλος μπορούσε να έχη το δυστύχημα αυτό. Και όλα έγιναν με τέτοια ταχύτητα! Τον είχα αφήσει μόνο για λιγώτερο του ενός λεπτού. Τώρα καταλαβαίνω ότι δεν χρειάζεται περισσότερος χρόνος για να συμβή ένα σοβαρό ατύχημα.»

Το περιστατικό αυτό είναι ένα μόνο από τα πολλά που παθαίνουν εκατομμύρια παιδιών καθημερινά και προξενούν το θάνατο σε περισσότερα των 10.000 κάθε έτος στις Ηνωμένες Πολιτείες μόνο. Πραγματικά περισσότερα παιδιά αποθνήσκουν από ατυχήματα παρά από καρκίνο, πνευμονία ή άλλες παιδικές νόσους. Οι ειδικοί της προστασίας των παιδιών υπολογίζουν ότι τα εννέα δέκατα των ατυχημάτων που συμβαίνουν στα παιδιά μπορούσαν να προληφθούν.

Πότε και Πώς Συμβαίνουν τα Ατυχήματα

Τα ατυχήματα δεν προέρχονται από συμπτώσεις. Το καθένα προκαλείται από κάποια αιτία. Μπορούν να συμβούν οπουδήποτε και σε οποιαδήποτε ώρα. Όταν ένας είναι απρόσεκτος, ένα ατύχημα είναι δυνατόν να συμβή. Το ερώτημα είναι : Τι μπορεί να γίνη για ν’ αποφευχθούν τα περισσότερα ατυχήματα;

Είναι υποβοηθητικό να γνωρίζωμε ότι πολλά ατυχήματα στα παιδιά συμβαίνουν μεταξύ των ωρών 4 και 8 μ.μ. στη διάρκεια της εβδομάδος. Τις ώρες αυτές οι μητέρες απασχολούνται συνήθως με την προετοιμασία του φαγητού και με άλλα καθήκοντα. Έτσι τα παιδιά δεν έχουν την προσεκτική επίβλεψι που έχουν τις άλλες ώρες. Τα Σαββατοκύριακα οι πρωινές ώρες είναι περίοδοι κινδύνου. Πολλοί γονείς κοιμούνται αργότερα τις ημέρες εκείνες και τα παιδιά βρίσκουν την ευκαιρία να σκαλίζουν διάφορα πράγματα και να πάθουν κάτι. Γονείς που είναι ενήμεροι αυτών των τάσεων των παιδιών, μπορούν να οδηγήσουν τις ενέργειες των παιδιών των σε δημιουργικές ασχολίες αυτές τις ώρες.

Ένας άλλος τρόπος είναι να γνωρίζωμε πώς συμβαίνουν τα περισσότερα ατυχήματα. Πολλοί απορούν γιατί μερικά παιδιά αποφεύγουν τα ατυχήματα ενώ άλλα επανειλημμένως επηρεάζονται απ’ αυτά. Έχει παρατηρηθή ότι το παιδί που παθαίνει εύκολα ατυχήματα είναι συνήθως εξαιρετικά ζωηρό, ανήσυχο, ορμητικό και εκτεθειμένο σε κίνδυνο. Το παιδί που αποφεύγει τα ατυχήματα είναι γενικά πιο δειλό, υποτακτικό και συνήθως προέρχεται από μια πιο στενά συνδεδεμένη οικογένεια. Φαίνεται επίσης ότι «απλά» καθημερινά επεισόδια και ταραχές προκαλούν συνήθως τα περισσότερα ατυχήματα: μια μικρή ασθένεια ενός μέλους της οικογενείας’ ένας πολύ κουρασμένος, ανυπόμονος και αναστατωμένος γονεύς’ ένα ανήσυχο νευρικό ή πολύ πεινασμένο παιδάκι. Αυτά και άλλα παρόμοια επεισόδια ετοιμάζουν τον δρόμο για πολλά ατυχήματα.

Κίνδυνοι των Βρεφών

Κατά την βρεφική ηλικία, το παιδί βρίσκεται τις περισσότερες ώρες στο σπίτι, και συνεπώς εκεί πρόκειται να συμβή το ατύχημα. Αργότερα, όταν αρχίζη να βγαίνη από το σπίτι του, αντιμετωπίζει νέους κίνδυνους. Έχει ν’ αντιμετωπίση δρόμους, αυτοκίνητα, κίνησι και σχολείο. Οι γονείς που μπορούν να προβλέπουν τους νέους αυτούς κινδύνους καθώς μεγαλώνει το παιδί θα είναι σε καλύτερη θέσι να τους προλάβουν.

Πρώτα όμως ας δούμε τι μπορούμε να κάμωμε για να προστατεύσωμε τα νήπια Ιδιαιτέρως, εφόσον αυτά εξαρτώνται τελείως από τους μεγαλύτερους.

ΠΤΩΣΕΙΣ: Εκατομμύρια μικρών παιδιών τραυματίζονται κάθε χρόνο από πτώσεις μέσα, και γύρω από το σπίτι. Από την πείρα που αναφέραμε προηγουμένως μπορείτε να εκτιμήσετε πόσο χρειάζεται να βεβαιώνεσθε ότι ένα παιδί ποτέ δεν μένει χωρίς παρακολούθησι, όταν βρίσκεται σε κάποιο υψηλό μέρος απ’ όπου θα μπορούσε να πέση. Πτώσεις από το κρεββάτι μεγάλων προκαλούν ένα μεγάλο ποσοστό σοβαρών βλαβών στα νήπια, ιδίως στα αγόρια που είναι περισσότερο ευαίσθητα από τα κορίτσια. Ακόμη και τα κρεββατάκια των βρεφών, μολονότι θεωρούνται ασφαλέστερα μπορούν να περικλείουν κρυφούς κινδύνους. Έχει το δικό σας κρεββατάκι τέτοιους κινδύνους; Είναι τα πλευρά αρκετά υψηλά ώστε να μη πέση το βρέφος; Τα κάγκελα του είναι σκεπασμένα με ελαστικό ώστε ν’ αποφεύγεται τραυματισμός στο κεφάλι του μικρού; και είναι τόσο αραιά ώστε να μη μπορή να σφηνωθή το κεφάλι του σ’ αυτά;

ΕΓΚΑΥΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΝΙΓΜΟΣ: Οι μητέρες δοκιμάζουν πρώτα τη θερμότητα του νερού πριν λούσουν το παιδί των, καθώς και το γάλα του πριν το ταΐσουν. Αντιλαμβάνονται τον κίνδυνο που υπάρχει από εγκαύματα εξωτερικά ή εσωτερικά. Κι’ εν τούτοις μερικές μητέρες, ενώ προσέχουν μήπως προκαλέσουν εγκαύματα στα βρέφη των, τα εκθέτουν στον κίνδυνο του πνιγμού. Πολλά βρέφη αφήνονται στη λεκάνη χωρίς επίβλεψι και όταν ακόμη είναι πολύ μωρά. Δεν υπάρχει κανένας λόγος ν’ αφήνεται ένα βρέφος στο νερό χωρίς επίβλεψι, έστω και για ένα λεπτό. Όπως έλεγε μια γυναίκα: «Καμμιά τηλεφωνική κλήσις δεν έχει τόση σπουδαιότητα για μένα ώστε ν’ αφήσω το παιδί μου χωρίς επίβλεψι μέσα στο μπάνιο ή σε άλλο επικίνδυνο μέρος, έστω και για μια στιγμή. Αν αυτός που τηλεφωνή έχει κάτι σπουδαίο να πη, θα καλέση και πάλι.» Για ν’ αποφεύγουν ατυχήματα πολλές μητέρες παίρνουν τα παιδιά στην αγκαλιά των όταν πηγαίνουν στο τηλέφωνο ή ανοίγουν την πόρτα.

ΑΣΦΥΞΙΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΠΟΣΙΣ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ: Πρέπει να λαμβάνεται φροντίδα μήπως το παιδί πάθη ασφυξία από τα ρούχα του κρεββατιού του, από πλαστικές σακκούλες ή μαξιλάρια. Επίσης μια από τις πρώτες και κυριώτερες λειτουργίες του παιδιού – η λειτουργία της καταπόσεως θα μπορούσε να είναι επικίνδυνη. Μικρά αντικείμενα, όπως καρφίτσες, χάνδρες, κουμπιά και σουβλερά αντικείμενα πρέπει να τηρούνται πάντοτε μακριά από τα παιδιά. Καμμιά κουδουνίστρα ή άλλο παιχνίδι δεν πρέπει να είναι μικρότερο από το στόμα του παιδιού. Όταν το παιδί πιάση κάτι στο χέρι του, το επόμενο πράγμα που θα κάμη είναι να το πιπιλίση και έπειτα να το καταπιή, αν μπορέση. Βάλτε το δάκτυλο σας μπροστά στο παιδί και αμέσως θα το πιάση σφικτά και θα το τραβήξη στο στόμα. Φαντασθήτε τώρα ότι αντί να είναι το δάκτυλο σας είναι κάποιο επικίνδυνο αντικείμενο. Λογικά λέγουν για τα βρέφη ότι είναι «ανθρώπινες ηλεκτρικές σκούπες»!

Κίνδυνοι των Νηπίων που Αρχίζουν να Περπατούν

Με τον καιρό το νήπιο φθάνει στα δύο του χρόνια και τότε αρχίζει η ηλικία της ερεύνης. Δεν περιορίζεται τότε μόνο στο κρεββάτι του και στα παιχνιδάκια του. Τώρα χώνει παντού τη μυτίτσα του και πρέπει να έχη μεγαλύτερη παρακολούθησι από πριν.

Βεβαίως υπόκειται ακόμη σε πτώσεις και εγκαύματα, αλλά από διαφορετικές απόψεις. Τώρα μπορεί να φθάνη πάνω από το κεφάλι του και να τραβά πράγματα ζεστά επάνω του. Επίσης με την ελαστικότητα που ανακαλύπτει, ότι έχουν τα μικρά του πόδια μπορεί ν’ ανεβαίνη στις καρέκλες και σε άλλα έπιπλα, να σκύφτη έξω από το παράθυρο ή να ερευνά μέσα στο μπουφέ, στο κουτί των φαρμάκων, σε ντουλάπια και σε ένα σωρό αλλά πράγματα. Τα βλαβερά πράγματα πρέπει να τοποθετούνται και να κλειδώνωνται σε μέρη απρόσιτα από τα ερευνητικά μάτια του και τα χέρια του.

Μικρά λεπτά μπιμπελό τοποθετημένα σε διάφορα μέρη του σπιτιού για διακόσμησι πρέπει να εξετασθούν προσεκτικά ως πιθανοί κίνδυνοι και μερικά να σηκωθούν για την ασφάλεια του παιδιού. Τώρα βρίσκεται σε μια δύσκολη ηλικία—δεν είναι πια αβοήθητος, ούτε εξαρτάται πλήρως από σας, άλλα ούτε και αρκετά μεγάλος για να μπορήτε να λογικευθήτε μαζί του. Ναι, πρόκειται για ένα στάδιο οπότε πρέπει να είσθε ένα βήμα εμπρός από το μικρό για την ασφάλεια του.

Τώρα που μπορεί να σας ακολουθή από το ένα δωμάτιο στο άλλο, η κουζίνα σας γίνεται πιο επικίνδυνη από την κρεββατοκάμαρη. Μπορεί τώρα να κάθεται στο πάτωμα της κουζίνας και με αθωότητα να παίζη με τις κατσαρόλες και τα τηγάνια και εν τούτοις να περιστοιχίζεται από κίνδυνο. Ένα παιδί δύο ετών δεν γνωρίζει τη διαφορά μεταξύ ενός αβλαβούς κουτιού που περιέχει ξηρά δημητριακά και ενός κουτιού που περιέχει απορρυπαντικά. Ώστε ενώ ο χώρος κάτω από τον νεροχύτη μπορεί να φαίνεται καλό μέρος για την αποθήκευσι ισχυρών απορρυπαντικών, αλκαλούχων, στιλβωτικών και άλλων ομοίων, ΔΕΝ έχει έτσι το πράγμα όταν έχετε μικρά παιδιά. Ένα παιδί θα καταπίη σχεδόν καθετί, ακόμη και πράγματα που μυρίζουν άσχημα ή έχουν άσχημη γεύσι. Η έμφυτη περιέργεια του συχνά αποβαίνει για το καλό του, διότι η εξέτασις ενός πράγματος αγνώστου είναι για τον μικρό μια μέθοδος μαθήσεως. Γονείς, που γνωρίζουν αυτή τη φυσική τάσι των παιδιών να δοκιμάζουν τα πάντα, μπορούν να προλάβουν μια στενοχώρια πριν ακόμη συμβή.

Η βλάβη από εγκαύματα αποτελεί μια άλλη απειλή. Η κακή χρήσις της φωτιάς και των σπίρτων, ιδιαιτέρως, κατέχει την πρώτη θέσι στα δυστυχήματα της ηλικίας των δύο μέχρι πέντε ετών. Ποιος δεν έχει διαβάσει στις εφημερίδες ειδήσεις για μικρά παιδιά που έπαθαν σοβαρά εγκαύματα ή και πέθαναν επειδή έπαιζαν με τα σπίρτα; Οι ενήλικοι γνωρίζουν ότι οι πυρκαϊές μπορούν ν’ αποβούν πολύ καταστρεπτικές. Αλλά στα μικρά παιδιά οι φλόγες είναι γοητευτικές να τις βλέπουν. Και θέλουν να παίζουν με τα σπίρτα, ακόμη και όταν τους το απαγορεύετε. Ανήκει σε σας—τους γονείς—να τα διδάξετε με τρόπο που να καταλαβαίνουν τους κίνδυνους που διατρέχουν. Αλλά και αυτό ακόμη μπορεί να μην είναι αρκετό’ ώστε κρατείτε τα εύφλεκτα υλικά, καθώς και τα σπίρτα, σε μέρη που να μη μπορούν να τα φθάσουν.

Άνω του ενός εκατομμυρίου παιδιά θεραπεύονται κάθε χρόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες από τυχαία δηλητηρίασι. Κάθε τυχαία δηλητηρίασις αντιπροσωπεύει ένα ανθρώπινο λάθος. Σημαίνει ότι κάποιος ενήλικος υπήρξε απρόσεκτος με θύμα το μικρό παιδί. Στις Ηνωμένες Πολιτείες υπάρχουν άνω των 500 Κέντρων Ελέγχου Δηλητηριάσεως, και όλα λαμβάνουν καθημερινώς πολλές επείγουσες κλήσεις. Τα κέντρα αυτά είναι σε θέσι να παρέχουν στους γονείς αμέσως πληροφορίες, όταν ένα παιδί κατάπιε κάποιο δηλητήριο. Μπορούν να σας πουν τι ενέργεια να κάμετε ή τι αντίδοτο να δώσετε για οποιοδήποτε είδος δηλητηρίου που έχει καταπιή το παιδί.

Οι γονείς πρέπει να εξετάσουν πόσα δηλητήρια έχουν στο σπίτι των. Μήπως νομίζετε ότι τα δικά σας είναι συγκριτικώς αβλαβή; Σκεφθήτε τούτο: υπολογίζεται ότι υπάρχουν περίπου 25.000 ισχυρά δηλητήρια που πωλούνται στα καταστήματα! Δεν χρειάζεται να φέρουν την επιγραφή ότι είναι δηλητήρια. Από τη μεγάλη αυτή ποικιλία η ασπιρίνη είναι μεταξύ των περισσότερο κοινών που υπολογίζεται ότι προξενεί 25 τοις εκατό θανάτους από δηλητηρίασι. Αλλά κοινά δηλητήρια είναι τα εντομοκτόνα, τα λευκαντικά, απορρυπαντικά και στιλβωτικά επίπλων. Αυτά είναι αβλαβή όταν χρησιμοποιούνται από ενηλίκους, αλλά μεταβάλλονται σε Τ Ν Τ (Τρινιτροτουόλη) όταν χρησιμοποιούνται από ένα παιδί.

Τα φάρμακα με ζακχαρώδες περίβλημα έχουν δημιουργήσει νέους κινδύνους. Λένε στα παιδιά ότι δεν είναι φάρμακα αλλά κουφέτα, και έτσι όταν το παιδί θελήση περισσότερα κουφέτα θα ψάξη φυσικά να βρη το μπουκάλι που τα περιέχει. Μολονότι η δόσις για παιδιά έχει ελαττωθή σε ένα χάπι, το αποτέλεσμα θα είναι καταστρεπτικό όταν ένα παιδί πάρη πολλά χάπια.

Βεβαίως καμμιά μητέρα δεν θα είναι εκουσίως αμελής όσον αφορά τα δηλητήρια. Πολλές αποφασίζουν ν’ απομακρύνουν τα φάρμακα από το λουτρό ή από τον μπουφέ της κουζίνας, αλλ’ εξακολουθούν να το αναβάλλουν. Πότε ήταν η τελευταία φορά που πετάξατε όλα τα παλαιά φάρμακα, τα κουτιά της μπογιάς και τα απορρυπαντικά; Μένετε ικανοποιημένες με το να τα ρίξετε απλώς στο δοχείο των απορριμμάτων. Ένα μικρό παιδί δεν θα διστάση διόλου να ερευνήση το δοχείο των απορριμμάτων, ή ακόμη και το ντουλάπι της τουαλέτας, όταν δεν θα βλέπη κανείς. Τα φάρμακα και όμοια υγρά πρέπει να χύνωνται στον οχετό. Τα μετάλλινα κουτιά πρέπει να καταστρέφονται και να απορρίπτωνται γρήγορα.

Πειθαρχία – Ένα Εργαλείο για Ασφάλεια

Η πειθαρχία είναι ένα ισχυρό και αποτελεσματικό εργαλείο που κατέχουν οι γονείς για την προστασία των παιδιών των. Όταν ένα παιδί διδάσκεται να μαζεύη τα παιχνίδια του, μαθαίνει τα πρώτα σπουδαία μαθήματα της προστασίας του παιδιού.

Μια άλλη άποψις της πειθαρχίας είναι η γλώσσα που χρησιμοποιείτε και η επαφή που διατηρείτε με τα παιδιά σας. Κατά καιρούς πρέπει οι λόγοι σας να τυγχάνουν αμέσου υπακοής για την προστασία των παιδιών σας. Σας υπακούουν τα παιδιά σας; Μήπως βρίσκετε ότι πρέπει να τσιρίζετε για να σας υπακούσουν. Ίσως να χρησιμοποιήτε το «Όχι» τις περισσότερες φορές. Αν το «όχι» χρησιμοποιήται πολύ συχνά, μπορεί να χάση την αποτελεσματικότητά του για τις πραγματικά επικίνδυνες περιπτώσεις. Παραδείγματος χάριν, όταν λέτε στην κόρη σας να μην εγγίση τη σόμπα διότι θα καεί, μήπως εκείνη την εγγίζει οπωσδήποτε; Δεν πρέπει να το μάθη αυτό από την πείρα μόνο. Κατά καιρούς χρειάζεται τελεία υπακοή, ακόμη και αν το παιδί δεν καταλαβαίνη την αιτία εκείνη την ώρα.

Για να φθάσουν στο σκοπό αυτό πολλοί γονείς βρίσκουν ότι είναι προτιμώτερο να μη δίνουν συνεχώς διαταγές όταν θέλουν να πουν κάτι στο παιδί των. Ο λόγος «μάζεψε σε παρακαλώ τα παιχνίδια σου,» υπακούεται συνήθως γρηγορότερα από μια τραχεία διαταγή. Κατόπιν μπορείτε να σχηματίσετε ένα λεξιλόγιο διαταγών για να το χρησιμοποιήτε όταν απειλή ένας πραγματικός κίνδυνος. Αλλ’ αν οι προσταγές δίνονται για κάθε παραμικρό πράγμα, είναι δυνατόν να μην υπακούωνται σε επικίνδυνες περιπτώσεις.

Οποτεδήποτε είναι αναγκαίο να δοθή μια διαταγή, ο τρόπος σας πρέπει να είναι ήρεμος άλλα σταθερός. Ο τόνος της φωνής σας πρέπει απαραιτήτως να σημειώνη «ΚΙΝΔΥΝΟΣ» και να διατάσσεται υπακοή αμέσως τώρα! Τότε οι ενέργειες σας σε συνδυασμό με τα λόγια σας θα τύχουν της απαιτουμένης προσοχής. Αυτό μπορεί ν’ απαιτήση πολλή εξάσκησι, ίσως και ξυλιές, αλλ’ αργότερα οι διαταγές που πιθανόν να δίνετε θα υπακούωνται πιο γρήγορα.

Εξετάσαμε λίγα μόνο πράγματα που πρέπει να έχουν υπ’ όψιν των οι γονείς στο ρόλο των ως προστατών των παιδιών. Εν τούτοις εθίξαμε μόνο την επιφάνεια, εφόσον είχαμε διαπραγματευθή προηγουμένως για τα βρέφη και τα νήπια. Δυστυχήματα συμβαίνουν επίσης και σε παιδιά προσχολικής καθώς και σχολικής ηλικίας. Αυτό θα συζητηθή σε προσεχές άρθρο του Ξύπνα!

*** g70 8/1 σ. 8-11 Προστασία των Νεαρών από Ατυχήματα ***