Πως να μάθετε τα παιδιά να μην ζητάνε συνεχώς! Γιατί δεν υπάρχει πιο άσχημο συναίσθημα από το να σας ζητάει κάτι το παιδί σας και να μη μπορείτε να ικανοποιήσετε τις ανάγκες του.

Η αλήθεια είναι πως τα παιδιά τα θέλουν όλα και τα θέλουν τώρα! Όμως οι εποχές αλλάζουν και οι περισσότεροι γονείς δεν έχουμε τη δυνατότητα να ικανοποιήσουμε κάθε επιθυμία των παιδιών μας. Μήπως θα πρέπει λοιπόν από νωρίς να τα μάθετε πως να μη ζητούν συνεχώς πράγματα, αλλά και να διαχειρίζονται σωστά τα χρήματά τους;

Βοηθήστε το παιδί να κατανοήσει την ιδέα της ανταλλαγής
Δηλαδή να καταλάβει ότι για να αποκτήσει κάτι που θέλει πρέπει να δώσει κάτι. Μια καλή ιδέα είναι να παίξετε «το μαγαζί». Στήστε ένα «μαγαζί» σε μια γωνιά του δωματίου του τοποθετώντας, για παράδειγμα, μερικά κουτιά, άδεια πλαστικά μπουκάλια και μια ταμειακή μηχανή, που μπορεί να είναι μια μικρογραφία-παιχνίδι ή κάποιο άλλο αντικείμενο που θα ορίσουμε ως «ταμειακή μηχανή». Στη συνέχεια, κόψτε μικρά χαρτάκια, βάλτε μερικά στην ταμειακή μηχανή και τα υπόλοιπα δώστε στο παιδί, εξηγώντας του ότι αυτά αντιπροσωπεύουν τα χρήματα. Αρχίστε το παιχνίδι μιμούμενοι τους πελάτες και τον καταστηματάρχη, αλλάζοντας ρόλους στη διάρκεια του παιχνιδιού. Με ερωτήσεις του τύπου «πόσο κάνει αυτό;», «πρέπει να πάρω ρέστα;», «μου φτάνουν τα χρήματά μου για να το αγοράσω;», «α, κρίμα, δεν έχω αρκετά χρήματα για να το πάρω» κ.λπ. το παιδί θα αρχίσει να εξοικειώνεται με διάφορες έννοιες, ακόμα και χωρίς να έχει σαφή αντίληψη των αριθμών και των ποσών.

Μην ικανοποιείτε κάθε τους επιθυμία
Τα παιδιά που αποκτούν ό,τι ζητούν, στην ενήλικη ζωή τους δεν μπορούν να διαχειριστούν την απογοήτευση. Αν δεν μάθουν να «δουλεύουν» -ή έστω να περιμένουν- για να αποκτήσουν κάτι, θα είναι μονίμως ανικανοποίητα. Αν αφήσουμε το παιδί να πιστεύει ότι κάθε επιθυμία του είναι για εμάς υποχρέωση, το μόνο σίγουρο είναι πως θα γίνει αλαζόνας. Αυτό που οφείλουμε να κάνουμε είναι να του δίνουμε την ευκαιρία να εκφράζει τις επιθυμίες του, αλλά όχι να τις πραγματοποιούμε άμεσα. Μόνο έτσι μπορεί να μάθει να ονειρεύεται, να φαντάζεται τον εαυτό του μελλοντικά, να ξεχωρίζει και να νιώθει τη στιγμή που οι επιθυμίες του εκπληρώνονται. Αυτή η τόσο σημαντική εμπειρία το βοηθάει και σε κάτι ακόμη: Να αποδεσμευτεί από την παιδική φαντασίωση της παντοδυναμίας: «Εγώ είμαι το κέντρο του κόσμου, όλα περιστρέφονται γύρω από μένα και τις επιθυμίες μου».

Δώστε το καλό παράδειγμα
Η ικανότητα διαχείρισης των χρημάτων χτίζεται σταδιακά και με τον κατάλληλο τρόπο από πολύ μικρή ηλικία και κατακτάται μόνο μέσα από τις εμπειρίες που θα ζήσει το παιδί, ώστε να μάθει να επιλέγει, να περιμένει για να αποκτήσει κάτι, να αναβάλλει τις επιθυμίες του, να αντέχει την απογοήτευση, να προσαρμόζεται, αλλά και να θέτει μακροπρόθεσμους στόχους. Ακόμα κι αν οι γονείς έχουν την οικονομική δυνατότητα να προσφέρουν στα παιδιά τους ό,τι ζητήσουν, καλό είναι να μην το κάνουν, γιατί έτσι εξασθενεί η επιθυμία τους, σταματούν να βάζουν μακροπρόθεσμους στόχους και να οργανώνονται για να τους πετύχουν, π.χ. να μαζέψουν στον κουμπαρά τους χρήματα από το χαρτζιλίκι τους για να αγοράσουν ένα παιχνίδι. Είναι δική μας η ευθύνη να βοηθήσουμε το παιδί να μην αποκτήσει τη συνήθεια οτιδήποτε ζητήσει, οποιαδήποτε ώρα το απαιτήσει, να το έχει αμέσως. Με τις ξεκάθαρες εξηγήσεις μας και με το σωστό χειρισμό, χωρίς την αναφορά μεγαλόστομων εκφράσεων του τύπου «οι γονείς γινόμαστε θυσία για την οικογένειά μας», το παιδί θα αντιληφθεί πολύ καλά τα επιχειρήματα.

Παίξτε με τα παιδιά το «παιχνίδι με τη λίστα προτεραιότητας»
Οι γιορτές, τα Χριστούγεννα το Πάσχα και τα γενέθλια είναι οι πιο αντιπροσωπευτικές ημέρες για έξαρση της παιδικής απληστίας. Και βέβαια οι διαφημίσεις συμβάλλουν κατά πολύ σ’ αυτήν. Για να τα βοηθήσετε να διαλέξουν κάποιο δώρο και να μην πελαγοδρομούν απέναντι στην πληθώρα των προσφερόμενων προϊόντων, δώστε τους μία κόλα χαρτί και πείτε τους να φτιάξουν μία λίστα με τρία πράγματα που θα επιθυμούσαν. Μετά ρωτήστε τους πιο απ’ όλα θα ήθελαν περισσότερο. Αυτό θα τα βοηθήσει πολύ να μάθουν να βάζουν προτεραιότητες.

Μάθετέ τους να εκτιμούν τις αληθινές αξίες
Όταν τα παιδιά έχουν οτιδήποτε θελήσουν, σίγουρα θα μπερδέψουν το συναίσθημα με τα υλικά αγαθά. Κινδυνεύουν, λοιπόν, να αρχίσουν να αδιαφορούν για όσους τα πλησιάζουν χωρίς να φέρνουν τα πολυπόθητα δώρα και θα έχουν δυσκολία να αντιληφθούν τη συμβολική αξία κάθε προσφοράς ή κάθε απλής, καλοπροαίρετης χειρονομίας.

Με τη συνεργασία της Μαρίας Σκαπέρα (Μ.Εd. ψυχοπαιδαγωγός, εκπαιδευτική σύμβουλος).