5 Σεπτεμβρίου

Γεγονότα
1661 – Ο Νικολά Φουκέ, υπουργός Οικονομικών του Λουδοβίκου ΙΔ’ της Γαλλίας, συλλαμβάνεται στη Νάντη από τον Ντ’ Αρτανιάν, τον αρχηγό των σωματοφυλάκων του βασιλιά.
1666 – Τελειώνει η Μεγάλη Πυρκαγιά στο Λονδίνο, με 16 νεκρούς (διήρκεσε 3 ημέρες).
1774 – Στη Φιλαδέλφεια (Β. Αμερικής) συνέρχεται για πρώτη φορά το «ηπειρωτικό κογκρέσο», στο οποίο αντιπροσωπεύτηκαν οι 13 τότε βορειοαμερικανικές αποικίες, το οποίο μετονόμασε τις Ηνωμένες Αποικίες σε Ηνωμένες Πολιτείες, και αποτέλεσε τον πυρήνα της δημιουργίας των ΗΠΑ.
1793 – Γαλλική Επανάσταση: Αρχίζει η Τρομοκρατία.
1800 – Καταλαμβάνεται η Μάλτα από τους Βρετανούς.
1836 – Ο Σαμ Χιούστον εκλέγεται ως ο πρώτος πρόεδρος της Δημοκρατίας του Τέξας.
1863 – Ο Δανός πρίγκιπας Γουλιέλμος Χριστιανός Γεώργιος, που είχε ανακηρυχθεί βασιλιάς των Ελλήνων, με το όνομα Γεώργιος Α’, αναχωρεί από την Κοπεγχάγη για την Αθήνα. Αποχαιρετώντας τον, ο πατέρας του, βασιλιάς της Δανίας, υπενθυμίζει: «Να θυμάσαι ότι αποστολή των βασιλέων είναι να βασιλεύουν και όχι να κυβερνούν».
1887 – Από φωτιά στο βασιλικό θέατρο του Έξετερ στην Αγγλία, σκοτώνονται 186 άνθρωποι.
1900 – Το Τσαντ κηρύσσεται προτεκτοράτο από τη Γαλλία.
1905 – Στο Πόρτσμουθ των ΗΠΑ υπογράφεται κατόπιν της μεσολάβησης του Προέδρου Θεόδωρου Ρούσβελτ η συνθήκη ειρήνης με την οποία τερματίστηκε ο Ρωσοϊαπωνικός Πόλεμος. Έκτοτε η Ιαπωνία μετέχει στη χορεία των υπολογίσιμων Δυνάμεων.
1914 – Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Στο Λονδίνο υπογράφεται η «συνθήκη» μεταξύ Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσίας (Αντάντ) οι οποίες αναλαμβάνουν την υποχρέωση να μη συνάψουν χωριστή συνθήκη ειρήνης με τις Κεντρικές Δυνάμεις.
1914 – Αρχίζει η μεγάλη Μάχη του Μάρνη στη Γαλλία που διάρκεσε μέχρι τις 12 του ίδιου μήνα. Θεωρείται μία από τις σημαντικότερες των μαχών της ιστορίας αφού η τυχόν διαφορετική της έκβαση θα είχε ως συνέπεια τη νίκη των Κεντρικών Δυνάμεων κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
1922 – Αποχωρούν από τη Μικρά Ασία τα τελευταία ελληνικά τμήματα (Γ΄ Σώμα Στρατού).
1933 – Ο παγκόσμιος πρωταθλητής Τζιμ Λόντος, φθάνει στην Αθήνα για δύο αγώνες πάλης στο Καλλιμάρμαρο.
1944 – Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος: Η Ρωσία κηρύσσει το πόλεμο κατά της Βουλγαρίας*1958- Παρουσιάζεται στις ΗΠΑ η πρώτη εγγραφή έγχρωμης ταινίας σε μαγνητοταινία.
1958 – Δημοσιεύεται στις ΗΠΑ το έργο «Δόκτωρ Ζιβάγκο» του Μπόρις Πάστερνακ.
1960 – Ο ποιητής Λεοπόλντ Σεντάρ Σενγκόρ εκλέγεται πρώτος Πρόεδρος της Σενεγάλης.
1972 – Κατά την διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων, Άραβες τρομοκράτες του κινήματος «Μαύρος Σεπτέμβρης» επιτίθενται στο Ολυμπιακό Χωριό σκοτώνοντας δύο μέλη της ισραηλινής ολυμπιακής ομάδας. Αργότερα εννιά Ισραηλινοί, πέντε τρομοκράτες και ένας Δυτικογερμανός αστυνομικός, σκοτώνονται στις συγκρούσεις που έγιναν στο αεροδρόμιο του Μονάχου.
1975 – Εκδηλώνεται αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας του προέδρου Τζέραλντ Φορντ από τη Λινέτ Φρομ.
1977 – Εκτοξεύεται στο Διάστημα η διαστημοσυσκευή «Βόγιατζερ 2» (μαζί με το «Βόγιατζερ 1» αποτελούν τις μοναδικές ανθρώπινες κατασκευές που έφτασαν σε τόσο μεγάλη απόσταση από τη Γη-και τα δύο διαστημόπλοια είναι εφοδιασμένα με πλήθος στοιχείων για τη Γη και χαιρετισμούς σε 60 γλώσσες).
1980 – Στις ελβετικές Άλπεις, ανοίγει η μεγαλύτερη σήραγγα για αυτοκίνητο στον κόσμο (του Αγίου Γοτθάρδου, μήκους 16,32 χλμ.).
1984 – Η Δυτική Αυστραλία γίνεται το τελευταίο κρατίδιο της Αυστραλίας που καταργεί τη θανατική ποινή.
1986 – Αεροπειρατεία με 20 νεκρούς σε αεροσκάφος της «Πανάμ» λαμβάνει χώρα στο Καράτσι του Πακιστάν.
1995 – Η Γαλλία πραγματοποιεί υπόγεια πυρηνική δοκιμή στην ατόλη Μουρουρόα, προκαλώντας παγκόσμια κατακραυγή.
1996 – Θεμελιώνεται το νέο αεροδρόμιο “Ελευθέριος Βενιζέλος” στα Σπάτα.
1997 – Ο πρόεδρος της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής, Χουάν Αντόνιο Σάμαρανκ, ανακοινώνει πως η Αθήνα επιλέχθηκε να διοργανώσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004.
2001 – Η Εθνική Ενόπλων Ελλάδας κατακτά το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Ενόπλων Πετοσφαίρισης ΣΙΣΜ, με νίκη επί της Κίνας με 3-2.
2002 – Παραδίδεται στη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Αττικής ο Δημήτριος Κουφοντίνας, ο οποίος ήταν συνεργός στην τρομοκρατική οργάνωση «17 Νοέμβρη».
2003 – Αθήνα, διπλή τρομοκρατική βομβιστική επίθεση στο Πρωτοδικείο Αθηνών επιχείρησε ο Επαναστατικός Αγώνας.
2004 – Ο Frances είναι ο 2ος τυφώνας που έπληξε τη Φλόριντα σε διάστημα τριών εβδομάδων. Περισσότεροι από 30 οι νεκροί.
2005 – Συντριβή επιβατηγού αεροσκάφους σε κατοικημένη περιοχή στη Σουμάτρα, σκοτώνονται 104 επιβάτες και 39 κάτοικοι.
2008 – Την πρώτη επίσκεψη επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας στη Λιβύη από το 1953 πραγματοποιεί η Αμερικανίδα υπουργός εξωτερικών Κοντολίζα Ράις.
2008 – Η πρώτη γυναίκα στο αξίωμα του Γενικού Διοικητή στην Αυστραλία γίνεται η Κουέντιν Μπράις.
2009 – Η Δανία γιορτάζει την πρώτη εθνική εορτή της σημαίας, στη μνήμη των πεσόντων Δανών σε πολέμους στο εξωτερικό από το 1948.
2011 – Η Οικογένεια Βαρδινογιάννη αποχωρεί ολοκληρωτικά από την ομάδα του Παναθηναϊκού.

Γεννήσεις
1187 – Λουδοβίκος Η’, βασιλιάς της Γαλλίας
1568 – Τομάζο Καμπανέλα, Ιταλός θεολόγος, ποιητής και φιλόσοφος
1638 – Λουδοβίκος ΙΔ’, βασιλιάς της Γαλλίας
1667 – Τζιοβάννι Τζιρόλαμο Σακέρι, Ιταλός μαθηματικός.
1725 – Ζαν Ετιέν Μοντουκλά, Γάλλος μαθηματικός.
1735 – Γιόχαν Κρίστιαν Μπαχ, Γερμανός συνθέτης, 11ος γιος του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ
1847 – Τζέσε Τζέιμς, θρυλικός ντεσπεράντο της Άγριας Δύσης. Από τους λίγους «διανοούμενους» του χώρου του, μετά από κάθε παράνομη πράξη του συνήθιζε να απαγγέλλει στίχους του Σαίξπηρ
1857 (π.η.) – Κονσταντίν Τσιολκόφσκι, Ρώσος πρωτοπόρος των διαστημικών πυραύλων.
1929 – Μπομπ Νιούχαρτ, Αμερικανός ηθοποιός, κωμικός.
1937 – Αντόνιο Βαλεντίν Αντζελίγιο, Αργεντίνος ποδοσφαιριστής, μέλος των εθνικών Ιταλίας και Αργεντινής.
1939 – Σουσούμου Τονεγκάουα, Γιαπωνέζος βραβευμένος με Νόμπελ (1987) ανοσολόγος και μοριακός βιολόγος.
1940 – Ράκελ Γουέλτς, Αμερικανίδα ηθοποιός.
1942 – Βέρνερ Χέρτζογκ, Αμερικανός σκηνοθέτης του κινηματογράφου.
1945 – Αλ Στιούαρτ, Σκωτσέζος συνθέτης και τραγουδιστής.
1946 – Φρέντι Μέρκιουρι, Βρετανός συνθέτης, τραγουδιστής του βρετανικού ροκ συγκροτήματος «Κουίν».
1947 – Τζον Τίκης (Γιάννης Τεκές), Έλληνας τραγουδιστής.
1948 – Μπενίτα Φερέρο- Βάλντνερ, Αυστριακή διπλωμάτης και ΥΠΕΞ.
1950 – Γιώργος Προεστός, προπονητής της εθνικής Ελλάδας στο μπάσκετ (1991).
1951 – Μάικλ Κίτον, Αμερικανός ηθοποιός.
1968 – Μπραντ Γουίλκ , Αμερικανός μουσικός (Audioslave, Rage Against the Machine).
1969 – Νταγουίζελ Ζάπα, μουσικός, γιος του Φρανκ Ζάπα.
1969 – Λεονάρντο, Βραζιλιάνος παλιός ποδοσφαιριστής, κάτοχος του Παγκοσμίου Κυπέλλου (1994).
1973 – Ρόουζ Μακ Γκόουαν, ιταλικής καταγωγής ηθοποιός.
1974 – Μιχάλης Σιημητράς, Κύπριος ποδοσφαιριστής (ΠΑΟ, Ανόρθωση ,Ιωνικός).
1976 – Τατιάνα Γκούτσου, Ουκρανή ολυμπιονίκης (1992) της γυμναστικής.
1976 – Δημήτρης Μάζης, Έλληνας υδατοσφαιριστής, 4ος (2004) ολυμπιονίκης της υδατοσφαίρισης.
1980 – Αλέξανδρος Γαρπόζης , Κύπριος ποδοσφαιριστής (ΠΑΟΚ, Ξάνθη, ΑΕ Λεμεσού).
1981 – Μαρσέλο Ολιβέιρα, Βραζιλιάνος ποδοσφαιριστής (Ατρόμητος, Γκρέμιο).
1985 – Κρίστι Βανγκελί, ποδοσφαιριστής (Άρης).
1988 – Γιώργος Κατσικογιάννης, Έλληνας ποδοσφαιριστής (Λεβαδειακός, Ολυμπιακός).
1988 – Νουρί Σαχίν, Τούρκος ποδοσφαιριστής, γερμανικής καταγωγής, ο νεότερος σε ηλικία (2005) παίκτης της Μπουντεσλίγκα στην ιστορία της.
1990 – Κιμ Γιου-Να, παγκόσμια πρωταθλήτρια (2009) του καλλιτεχνικού πατινάζ από τη Νότια Κορέα.

Θάνατοι
1165 – Νίτζο, 22, Αυτοκράτορας της Ιαπωνίας (1156-65).
1235 – Ερρίκος Α΄ της Βραβάντης, 70;, δούκας της Βραβάντης.
1548 – Αικατερίνη Παρ, 36, σύζυγος του Ερρίκου Η΄ της Αγγλίας.
1566 – Σουλεϊμάν A΄ ο Μεγαλοπρεπής, 71, Σουλτάνος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (1520-66).
1607 – Πομπόν ντε Μπεγιέβρ, 78, Γάλλος καγκελάριος (1599-1605).
1629 – Ντομένικο Αλέγκρι, 45;, Ιταλός συνθέτης.
1734 – Νικολά Μπερνιέ, 70, Γάλλος συνθέτης.
1765 – Αν Κλοντ Φιλίπ κόμης του Καϊλί, 73, Γάλλος αρχαιολόγος, ζωγράφος και χαράκτης, ο πρώτος που μελέτησε την αρχαιολογία ως επιστήμη.
1803 – Πιερ Σοντερλό ντε Λακλό, 62, Γάλλος στρατηγός και συγγραφέας.
1803 – Φρανσουά Ντεβιάν, 44, Γάλλος συνθέτης.
1808 – Τζον Χόουμ, 85, Σκωτσέζος ποιητής και δραματουργός.
1836 – Φέρντιναντ Ράιμουντ, 46, Αυστριακός θεατρικός συγγραφέας.
1838 – Σαρλ Περσιέ, 74, Γάλλος αρχιτέκτονας.
1857 – Αύγουστος Κοντ, 59, Γάλλος φιλόσοφος, ένας από τους θεμελιωτές της Κοινωνιολογίας.
1876 – Μανουέλ Μπλάνκο Ενκαλάδα, 86, πρώτος πρόεδρος της Χιλής (1826).
1877 – Τρελό Άλογο, 27, τελευταίος μεγάλος αρχηγός της φυλής των Ινδιάνων Σιου.
1901 – Ιγκνάτσι Κλέμενσιτς, 48, Σλοβένος φυσικός.
1902 – Ρούντολφ Βίρκοφ, 81, Γερμανός γιατρός, παθολόγος (“πατέρας” της παθολογίας), βιολόγος και πολιτικός.
1906 – Λούντβιχ Μπόλτζμαν, 62, Αυστριακός φυσικός (αυτοκτόνησε).
1912 – Άρθουρ Μακ Άρθουρ, τζούνιορ, 67, Αμερικανός στρατηγός.
1914 – Σαρλ Πεγκί, 41, Γάλλος ποιητής και δοκιμιογράφος, σκοτώνεται στη Μάχη του Μάρνη.
1920 – Ρόμπερτ Χάρον, 27, Αμερικανός ηθοποιός του βωβού κινηματογράφου.
1931 – Τζον Τόμσον, Άγγλος ποδοσφαιριστής της Σέλτικ, χάνει τη ζωή του έπειτα από σύγκρουση με τον επιθετικό της Ρέιντζερς, Σαμ Ίνγκλις.
1940 – Σαρλ Μπροκβίλ, 80, Πρωθυπουργός του Βελγίου (1911-18, 1932-34).
1943 – Άλες Χρεντλίκα, 74, Τσεχοσλοβάκος και Αμερικανός ανθρωπολόγος, που μελέτησε τον άνθρωπο του Νεάντερταλ.
1944 – Ηρώ Κωνσταντοπούλου, ηρωίδα της Αντίστασης, εκτελείται από τους Ναζί στα σκοπευτήρια της Καισαριανής.
1958 – Ν. Λατίνης, 80, παλαίμαχος Κύπριος αγωνιστής.
1966 – Ντεζό Λάουμπερ, 87, Ούγγρος αρχιτέκτονας και αθλητής συνθέτων αγωνισμάτων (μπομπ σλέι ποδηλασία, πατινάζ στον πάγο, τένις).
1970 – Γιόχεν Ριντ, 28, Αυστριακός οδηγός , σκοτώνεται όταν η Lotus που οδηγεί βγαίνει εκτός πίστας κατά την διάρκεια προπόνησης για το ιταλικό Γκραν Πρι (ανακηρύχθηκε παγκόσμιος πρωταθλητής μετά θάνατον).
1972 – Γιόζεφ Ρομάνο, Ισραηλινός αθλητής της άρσης βαρών, δολοφονείται από Παλαιστίνιους τρομοκράτες του “Μαύρου Σεπτέμβρη” στο Μόναχο.
1972 – Μοσέ Βάινμπεργκ, προπονητής της ολυμπιακής ομάδας πάλης του Ισραήλ, δολοφονείται στο Μόναχο.
1979 – Κωνσταντίνος Κολιγιάννης, πρώην γραμματέας του ΚΚΕ, από συγκοπή στη Βουδαπέστη.
1980 – Μπάρμπαρα Λόντεν, 48, ηθοποιός, δεύτερη σύζυγος του Ελία Καζάν.
1981 – Αγιατολάχ αλί Κοντούσι, γενικός εισαγγελέας του Ιράν, δολοφονείται.
1988 – Γκερτ Φρέμπε, 75, Γερμανός ηθοποιός.
1990 – Απόστολος Μαγγανάρης, 87, Έλληνας δημοσιογράφος.
1992 – Έρβινγκ Άλεν Λι, 43, ηθοποιός, από AIDS.
1992 – Φριτς Λάιμπερ, 82, Αμερικανός συγγραφέας.
1993 – Κλοντ Ρενουάρ, 78, Γάλλος κινηματογραφιστής («Ο κατάσκοπος που με αγάπησε»).
1993 – Ρενέ Κλιν, 30, τραγουδιστής, από AIDS.
1994 – Τζον Νιούμαν, 49, Αυστραλός φιλέλληνας βουλευτής, δολοφονείται, η πρώτη πολιτική δολοφονία στη χώρα.
1995 – Αχμάντ Κουλαμαλάχ, 83, προσωρινός Πρόεδρος της κυβέρνησης του Τσαντ (1959).
1995 – Κώστας Κουλεντιανός, 77, Έλληνας γλύπτης, στο Παρίσι.
1997 – Σερ Γκέοργκ Σόλτι, 84, διευθυντής ορχήστρας, ουγγρικής καταγωγής, το πρόσωπο με τα πιο πολλά Γκράμι (74 υποψηφιότητες, 31 νίκες).
1997 – Μητέρα Τερέζα, 87, Αλβανίδα μοναχή και φιλάνθρωπος (τιμημένη με βραβείο Νόμπελ Ειρήνης το 1979).
1998 – Βέρνερ Πάντον, Δανός αρχιτέκτονας και σχεδιαστής επίπλων.
1998 – Λίο Πεν, 75, Αμερικανός βραβευμένος με ΕΜΜΥ σκηνοθέτης, πατέρας του Σον Πεν.
1999 – Άλεν Φαντ, 84, δημιουργός της Κρυφής Κάμερας, στις ΗΠΑ.
2000 – Χοσέ Βιθέντε Μέσα, 23, Ισπανός πετοσφαιριστής της ομάδας Γκραν Κανάρια, από εγκεφαλικό.
2001 – Τσαντ ντι Στέφανο, 21, Αμερικανός παγκόσμιος πρωταθλητής του ερασιτεχνικού κικ μπόξινγκ, από καρδιακά προβλήματα.
2002 – Στέφανος Τσαπάρας, 87, πολιτικός (Ένωση Κέντρου, ΠΑΣΟΚ) της Θεσσαλονίκης και συγγραφέας.
2003 – Άγγελος Σταμούλης, 93, παλιός Έλληνας ποδοσφαιριστής, τελευταίος παλαιός παίκτης του ΠΑΟ από τα πρώτα χρόνια της ιστορίας της ομάδας.
2003 – Μίλος Μίνιτς, 89, πρώην κρατικός εισαγγελέας στη δίκη των αντικομμουνιστών στη Γιουγκοσλαβία.
2005 – Ρόμπερτ Βιό, 88, Χιλιανός στρατιωτικός, πρωτεργάτης δύο αποτυχημένων πραξικοπημάτων (1969, 1970).
2006 – Απόστολος Σουγκλάκος, 56, Έλληνας παλαιστής του κατς και ηθοποιός, έπειτα από εγκεφαλικό επεισόδιο.
2007 – Νίκος Νικολαΐδης, 68, Έλληνας σκηνοθέτης και συγγραφέας.
2007 – Τόμας Χάνσεν, 31, γνωστότερος ως Σεντ Τόμας, Νορβηγός τραγουδιστής, από συνδυασμό φαρμάκων.

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια