Το τελευταίο καταγραμμένο γεγονός της σταδιοδρομίας του Πιλάτου ήταν μία ακόμα σύγκρουση. Ο Ιώσηπος λέει ότι ένας όχλος οπλισμένων Σαμαρειτών συγκεντρώθηκε στο Όρος Γαριζίν ελπίζοντας να ανακαλύψει θησαυρούς που υποτίθεται ότι είχε θάψει εκεί ο Μωυσής. Ο Πιλάτος παρενέβη και τα στρατεύματά του θανάτωσαν αρκετά άτομα από το πλήθος. Οι Σαμαρείτες παραπονέθηκαν στον ανώτερο του Πιλάτου, τον Λούκιο Βιτέλλιο, κυβερνήτη της Συρίας. Το αν ο Βιτέλλιος θεώρησε πως ο Πιλάτος είχε υπερβεί τα όρια δεν αναφέρεται. Πάντως, διέταξε τον Πιλάτο να μεταβεί στη Ρώμη προκειμένου να λογοδοτήσει στον αυτοκράτορα για τις πράξεις του. Ο Τιβέριος, όμως, πέθανε προτού φτάσει ο Πιλάτος.

«Στο σημείο αυτό», αναφέρει κάποια πηγή, «ο Πιλάτος χάνεται από την ιστορία και περνάει στο θρύλο». Ωστόσο, πολλοί έχουν προσπαθήσει να βρουν τις λεπτομέρειες που λείπουν. Έχει προβληθεί ο ισχυρισμός ότι ο Πιλάτος έγινε Χριστιανός. Οι Αιθίοπες «Χριστιανοί» τον ανακήρυξαν «άγιο». Ο Ευσέβιος, ο οποίος έγραψε στα τέλη του τρίτου και στις αρχές του τέταρτου αιώνα, ήταν ο πρώτος από πολλούς που ισχυρίστηκαν ότι ο Πιλάτος αυτοκτόνησε όπως ο Ιούδας ο Ισκαριώτης. Εντούτοις, το τι απέγινε ο Πιλάτος είναι θέμα εικασιών.

Ο Πιλάτος μπορεί να ήταν αδιάλλακτος, επιπόλαιος και αμείλικτος. Αλλά παρέμεινε στο αξίωμά του επί δέκα χρόνια, ενώ οι περισσότεροι έπαρχοι της Ιουδαίας υπηρέτησαν πολύ λιγότερο. Επομένως, από την άποψη των Ρωμαίων, ο Πιλάτος ήταν ικανός. Έχει ειπωθεί ότι ήταν δειλός εφόσον, ενεργώντας αξιόμεμπτα, παρέδωσε τον Ιησού ώστε να τον βασανίσουν και να τον θανατώσουν για να προστατευτεί ο ίδιος. Άλλοι προβάλλουν το επιχείρημα ότι καθήκον του Πιλάτου δεν ήταν τόσο το να αποδίδει δικαιοσύνη όσο το να προάγει την ειρήνη και τα ρωμαϊκά συμφέροντα.

Οι καιροί του Πιλάτου διέφεραν πολύ από τους δικούς μας. Παρ’ όλα αυτά, κανένας δικαστής δεν θα ήταν θεμιτό να καταδικάσει έναν άνθρωπο τον οποίο θεωρούσε αθώο. Αν δεν είχε συναντήσει τον Ιησού, ο Πόντιος Πιλάτος ίσως να μην ήταν παρά ένα ακόμη όνομα στα βιβλία της ιστορίας.

***w05 15/9 σ. 12***