Τα ψώνια στο supermarket φαίνονται σαν μια ακίνδυνη δραστηριότητα. Είναι μια αγγαρεία, αλλά είναι ένα πράγμα που όλοι μας το κάνουμε τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα, χωρίς να δίνουμε ιδιαίτερη σημασία για το τι γίνεται πίσω από τα ράφια.

Το πώς ψωνίζουμε έχει μετατραπεί σε επιστήμη που εξελίσσεται συνεχώς. Οι «ερευνητές της αγοράς» έχουν εργαστεί για χρόνια για να βρουν τρόπους ώστε οι πελάτες να αγοράζουν όσο περισσότερα προϊόντα γίνεται. Επειδή, «όσο περισσότερα βλέπουν, τόσο περισσότερα αγοράζουν», λέει ο Marion Nestle, συγγραφέας του “What to Eat”.

Για αυτό λοιπόν, μετέτρεψε τον εαυτό σου σε έξυπνο αγοραστή και μάθε τα κορυφαία κόλπα και άλλα μυστικά που κρύβονται στους διαδρόμους των supermarket.

1) Τα καροτσάκια έχουν «μικρόβια».

Σύμφωνα με μελέτες που έχουν γίνει στα καροτσάκια, περισσότερα από το 80% υποθάλπουν κολοβακτηρίδια (το είδος που πιο συχνά συναντάμε στο καπάκι μιας κοινής/δημόσιας τουαλέτας). “Αυτά τα βακτήρια μπορεί να προέρχονται από ωμές τροφές ή από τα μικρά παιδιά που κάθονται στα καρότσια.”, αναφέρει ο Chuck Gerra, μικροβιολόγος στο πανεπιστήμιο της Αριζόνα. “Απλά σκέψου το γεγονός ότι πριν από λίγα λεπτά ακουμπούσε ο πισινός ενός παιδιού εκεί που έχεις βάλει τα λαχανικά σου.” Σύμφωνα με τις μελέτες που έγιναν από τον Gerba και τους συνεργάτες του, τα καροτσάκια είχαν περισσότερα μικρόβια από διάφορα άλλα αντικείμενα που μελέτησαν, όπως κυλιόμενες σκάλες, δημόσια τηλέφωνα και δημόσια λουτρά. Για να αποφύγεις αυτά τα βακτήρια, ο Gerba συνιστά να χρησιμοποιείς αντισηπτικά μαντηλάκια για να καθαρίσεις το χερούλι και να πλένεις τα χέρια σου αφού τελειώσεις τα ψώνια.

2) Οι ημερομηνίες έχουν ανοιχτή ημερομηνία.

Με εξαίρεση την δοσολογία και τις τροφές των βρεφών, η ημερομηνία λήξης δεν θεωρείται απαραίτητη από τους ομοσπονδιακούς κανονισμούς (σε μερικές πολιτείες της Αμερικής μάλιστα χρησιμοποιούν δικούς τους κανονισμούς σχετικά με την χρονολόγηση των προϊόντων). Οι ετικέτες που γράφουν «Ανάλωση κατά προτίμηση» είναι περισσότερο κάτι σαν πρόταση παρά κανόνας ασφαλείας. Το προϊόν θα έχει καλύτερη γεύση αν καταναλωθεί μέσα στην προτεινόμενη ημερομηνία., χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν θα είναι ασφαλές για κατανάλωση μετά την ημερομηνία αυτή. Αν ένα προϊόν έχει πάνω ετικέτα «Πώληση έως» ή «Διάθεση έως», αυτή είναι η ημερομηνία μέχρι την οποία μπορεί το supermarket να πουλάει το προϊόν αυτό.

3) Τα φαγητά για παιδιά είναι επίτηδες τοποθετημένα σε σημείο που να μπορούν να τα φτάσουν.

Οποιοσδήποτε ψωνίζει μαζί με το παιδί του (ή τα παιδιά του) πρέπει να έχει το νου του για προϊόντα που αυτό αρπάζει και τα πετάει στο καλάθι. “Πάντα λέω στους γονείς να μην φέρνουν τα παιδιά μαζί τους όταν πάνε για ψώνια.”, λέει ο Nestle, “Τα πακέτα με τα καρτούν συχνά είναι τοποθετημένα στα χαμηλά ράφια που ακόμα και τα μικρά παιδιά μπορούν να τα φτάσουν.”. Μια βόλτα στο διάδρομο με τα δημητριακά θα το επιβεβαιώσει αυτό. “Τα ζαχαρούχα δημητριακά βρίσκονται στο ύψος των ματιών του παιδιού, ενώ τα πιο υγιεινά είναι στα ψηλότερα ράφια.”, αναφέρει η Tara Gidus, εκπρόσωπος του Αμερικάνικου Οργανισμού Διαιτολόγιας. Το ίδιο συμβαίνει και μπροστά από τα ταμία, όπου οι καραμέλες και οι τσίχλες είναι στατιστικά τοποθετημένες ώστε να ενθαρρύνουν τα παιδιά να ζητάνε από τους γονείς τους να τους αγοράσουν.

4) Κόβουν μερίδες έτσι ώστε να μπορούν να χρεώσουν περισσότερο.

Στο μανάβικο του supermarket, υπάρχουν φρούτα και λαχανικά κομμένα και έτοιμα σε μερίδες για μαγείρεμα καθώς και έτοιμες σαλάτες. Στον πάγκο με τα κρέατα, υπάρχουν κοτόπουλα και βοδινό κρέας μαριναρισμένα και έτοιμα για ψήσιμο.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτές οι έτοιμες τροφές κάνουν την ζωή απίστευτα εύκολη. Και οι διατροφολόγοι συμφωνούν ότι, αν οι άνθρωποι έτσι τρώνε πιο υγιεινά δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα. Έχε υπόψη σου όμως ότι πληρώνεις σχεδόν τα διπλάσια χρήματα από ότι αν έπαιρνες τα προϊόντα και τα ετοίμαζες μόνος σου.

5) Οι καλές τροφές απαιτούν περισσότερη προσπάθεια για να τις φτάσεις.

Δεν αποτελεί έκπληξη ότι τα προϊόντα με τις πιο δελεαστικές συσκευασίες είναι πάντα στα ράφια που βρίσκονται στο ύψος των ματιών και συνήθως δεν είναι στην λίστα με τα ψώνια σου. Έτσι, προφανώς σε ενθαρρύνουν να τα φτάσεις. Ακόμα και στον διάδρομο με τα ζυμαρικά θα βρεις τα πιο δημοφιλή στο ύψος των ματιών σου. Κοίταξε στα πιο ψηλά ή τα πιο χαμηλά ράφια αν θες να βρεις κάτι πιο υγιεινό.

6) Οι ταμπέλες και οι οθόνες στο τέλος των διαδρόμων είναι εκεί για να σου αποσπάνε την προσοχή.

“Οι εταιρείες τροφίμων πληρώνουν τα καταστήματα για να τοποθετούν τα προϊόντα τους σε σημεία που μπορεί να τα δει κάποιος πιο εύκολα, όπως σε μια οθόνη ή ταμπέλα στο τέλος ενός διαδρόμου.”, αναφέρει ο Nestle. Και παρότι τις περισσότερες φορές στο τέλος των διαδρόμων τοποθετούνται προϊόντα που είναι σε προσφορές, οι καταναλωτές οι καταναλωτές θα αγοράσουν από εκεί ακόμα και αν δεν υπάρχει καμία έκπτωση. “Υπάρχουν 30% περισσότερες πιθανότητες να αγοράσει κάποιος κάτι από το τέλος του διαδρόμου απ’ ότι στην μέση, επειδή πιστεύει ότι στο τέλος υπάρχουν καλύτερες προσφορές”, λέει ο Brian Wansik, διευθυντής του εργαστηρίου τροφίμων στο πανεπιστήμιο του Cornell.

7) Οι προσφορές δεν είναι πάντα ευκαιρίες.

Ποιος μπορεί να αντισταθεί σε μια προσφορά όπως “Αγόρασε 3, πάρε 1 δώρο” ή “3 στην τιμή του 1€”; Προφανώς πολύ λίγοι. Κάθε φορά που βλέπεις νούμερα σε μια ταμπέλα, υπάρχουν 30% περισσότερες πιθανότητες να αγοράσεις παραπάνω από ότι θα αγόραζες συνήθως. Αν για παράδειγμα, ψάχνεις για μια σούπα και υπάρχει μια ταμπέλα που γράφει “Όριο αγοράς: 12 τεμάχια ανά άτομο” σίγουρα θα αγοράσεις περισσότερα από όσα σκόπευες αρχικά. Και αν αγοράσεις περισσότερα από όσα χρειάζεσαι, τότε σίγουρα δεν είναι προσφορά. Ή ακόμα χειρότερα θα μπορούσε να οδηγήσει σε υπερκαταναλωτισμό. “Απρόσεκτα ψώνια, οδηγούν σε απρόσεκτη διατροφή.”, λέει ο Wansik, ”Από την στιγμή που τα προϊόντα αυτά θα βρεθούν στο σπίτι, κάποια στιγμή θα καταναλωθούν είτε το θέλεις είτε όχι”.

8) Θα κινηθείς στο κατάστημα όπως θέλουν αυτοί.

Δεν υπάρχει τίποτα τυχαίο σχετικά με την διάταξη του καταστήματος. Σίγουρα κάποια πράγματα είναι πρακτικά τοποθετημένα (όπως τα κρέατα που βρίσκονται κοντά στα ψυγεία της αποθήκης), αλλά τα περισσότερα είναι μελετημένα και έτσι τοποθετημένα ώστε να σε «βοηθήσουν» να ξοδέψεις μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων σου. Με την είσοδο σου, θα βρεθείς αντιμέτωπος με πράγματα που είναι δύσκολο να αντισταθείς (και δεν είναι στην λίστα σου), όπως φρεσκοκομμένα λουλούδια ή φρεσκοψημένα καρβέλια ψωμί. Απλά προσπάθησε να φτάσεις μέχρι τον πάγκο με τα γάλατα χωρίς να έχεις βάλει κάτι άλλο στο καλάθι σου εκτός από αυτά που έχεις στην λίστα σου. Στην πραγματικότητα, έρευνες έχουν δείξει ότι το 60%-70% καταλήγει με πράγματα που δεν είχε προγραμματίσει να αγοράσει.

9) Οι έτοιμες σαλάτες δεν είναι και τόσο υγιεινές.

Οι έτοιμες σαλάτες και οι άλλες προμαγειρεμένες τροφές έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να υποθάλπουν επιβλαβή βακτήρια (E. Coli, salmonella, norovirus). “Οι μεγαλύτεροι συντελεστές για μη ασφαλή τρόφιμα είναι οι μη κατάλληλες θερμοκρασίες, ο χειρισμός των τροφίμων από άτομα με κακή υγιεινή και η επαναχρησιμοποίηση δοχείων και συσκευασιών για φρέσκα τρόφιμα.”, λέει ο Michael Doyle, διευθυντής του Κέντρου Ασφαλείας Τροφίμων και Βελτίωσης Ποιότητας του Πανεπιστημίου της Georgia. Συστήνει στους καταναλωτές να δίνουν ιδιαίτερη σημασία στην καθαριότητα, την φρεσκάδα (όλα τα έτοιμα φαγητά πρέπει να πετάγονται αν δεν έχουν πωληθεί μέχρι το τέλος της ημέρας) και την σωστή αποθήκευση.

10) Δεν καθαρίζουν όσο συχνά θα έπρεπε.

Οι επιθεωρητές υγείας κάνουν επισκέψεις ρουτίνας στα supermarket, αλλά όχι όσο συχνά θα έπρεπε. Μπορείς και μόνος σου να κάνεις έναν έλεγχο. Μύγες στο τμήμα κρεάτων θα μπορούσε να είναι πηγή βακτηρίων. Κατσαρίδες να τριγυρνάνε στο πάτωμα θα μπορούσαν επίσης να υποθάλπουν δεκάδες διαφορετικές ασθένειες. Και φυσικά έλεγξε τα ράφια για βρωμιές και δοχεία καλυμμένα από σκόνη, σημάδι ότι έχουν να καθαριστούν πολύ καιρό.