Να μην πληρωθούν οι δανειστές, αλλά οι υποχρεώσεις του κράτους για μισθούς και συντάξεις. Αυτό δεν είναι καινούριο, δεν το είπε τώρα ο Βαρουφάκης. Το έχει γράψει και ο Τσίπρας στην επιστολή του προς τη Μέρκελ. Αν δεν ανοίξουν οι χρηματοδοτικές ροές, η χώρα δεν θα είναι συνεπής προς τους δανειστές της. Στάση πληρωμών. Χρεοκοπία.

Ο Γιάνης είχε φωτίσει και την αισιόδοξη πλευρά της σε άρθρο που έγραψε εδώ, προ πενταετίας. Με δυο λόγια, γράφει ότι αν το κράτος σταματήσει να πληρώνει τους δανειστές, θα υποχρεωθεί να συμπιέσει τις υποχρεώσεις του προς το εσωτερικό, μαθαίνοντας να ζει με εκείνα που μαζεύει από φόρους. Και κάποια στιγμή, όταν τα πράγματα ισορροπήσουν και οι αγορές ανάψουν πάλι το φως, τότε το κράτος θα κάτσει στο τραπέζι με τους πιστωτές για να συζητήσει τρόπους αποπληρωμής του χρέους.

Ακούγεται τόσο καλό, που απορείς γιατί δεν έγινε χθες. Πώς θα είναι, όμως, η ζωή μας μετά τη χρεοκοπία; Ίσως πρώτα οφείλουμε να ρωτήσουμε αν θα υπάρχει ζωή μετά τη χρεοκοπία. Βέβαια σίγουρα θα υπάρχει Ζωή. Δεν είναι μόνο η κατάρρευση των τραπεζών, η διάρρηξη των σχέσεων με τους εταίρους και η έκθεση περιουσιακών στοιχείων της χώρας σε κίνδυνο. Δεν είναι, απλώς, η περιθωριοποίηση της χώρας και η υπονόμευση της ασφάλειάς της. Ας υποθέσουμε ότι όλα αυτά αντιμετωπίζονται. Ξέρουμε πώς αποτυπώνονται στο κοινωνικό σώμα οι συνέπειες μιας χρεοκοπίας; Όχι, γιατί στον σύγχρονο κόσμο δεν μας έχει συμβεί. Δεν αποκλείεται η στάση πληρωμών να συνεγείρει τα λαϊκά στρώματα και οι πλατείες να βουλιάξουν με ενθουσιασμό. Νέο έπος χωρίς να ανεβούμε στην Πίνδο. Αλλά ποιος εγγυάται ότι το σοκ της χρεοκοπίας δεν θα ενεργοποιήσει αντανακλαστικά που, ακόμα και τώρα, παραμένουν εν υπνώσει ή υπό καταστολή;

Όλοι μπορούν να στοιχηματίζουν σε ενδεχόμενα, αλλά, θεωρητικά, κανένας δεν έχει τη βεβαιότητα με το μέρος του. Για αυτό, λοιπόν, όταν τα κυβερνητικά στελέχη ομιλούν, με πομπώδες ύφος, περί προσφυγής στον λαό, καλό είναι να θέτουν το σωστό ερώτημα, ανοίγοντας όλα τα χαρτιά. Χρεοκοπία ή συμφωνία; Όχι πως η συμφωνία οδηγεί απαραιτήτως σε κάποιο ξέφωτο. Έτσι όπως αντιλαμβανόμαστε τις μεταρρυθμίσεις, στο ευτυχές σενάριο η χώρα θα βαδίζει σαν ζόμπι εντός της ευρωζώνης. Όμως είτε από τον έναν είτε από τον άλλον δρόμο, δικαιούμαστε να ξέρουμε τι θα συναντήσουμε. Τι μέρα θα μας ξημερώσει ή, καλύτερα, τι νύχτα θα νυχτώσει.