Το φρέαρ από το οποίο ανάβλυζε το πολύτιμο αυτό νερό, στον όρμο της Φρεαττύδας, ακατάπαυστα από την αρχαιότητα, βρίσκονταν ανάμεσα στους βράχους, κάτω ακριβώς από το σημείο που αρχίζει η οδός Μπόταση, που ανεβαίνει προς τον Άγιο Βασίλειο.

Η αποτελεσματικότητα του νερού αυτού ήταν τόσο μεγάλη, που η συνοικία της Φρεαττύδας ταυτίστηκε με τον όρο “Τσιρλονέρι”, καθώς μια από τις συνέπειες του νερού αυτού, ήταν η “αντιμετώπιση εντερικών διαταραχών”!

Source Tzirloneri σε χάρτη του 1909

Ευρύτερα γνωστό το νερό αυτό έγινε ειδικά όταν πριν την ανακάλυψη του Ανδριανείου Υδραγωγείου και την δημιουργία δεξαμενής στην Πλατεία Μύλων (Πηγάδα – 1872), που ο Πειραιάς έπασχε από λειψυδρία, ο κόσμος έκανε αναγκαστικά χρήση του νερού της Φρεαττύδας.

Μάλιστα για προστασία του κόσμου κατά την διάρκεια προμήθειας του νερού, είχε κατασκευαστεί και ξύλινο στέγαστρο, που φιλοξενούσε τα παλαιά χρόνια την Φιλαρμονική του Δήμου Πειραιώς, όταν η Φρεαττύδα, θεωρούνταν τόπος παραθερισμού, λίγο πριν την δημιουργία του προαστίου του Νέου Φαλήρου που επέφερε και την οριστική παρακμή της περιοχής.

Εκεί σε αυτά τα βράχια, τα τελευταία χρόνια, πριν από την καταστροφή του γραφικού όρμου, υπήρχε και μια σκάλα κατασκευασμένη από μπετόν, για να την εξυπηρέτηση των ψαράδων, που άφηναν τις βάρκες τους στον γραφικό όρμο της Φρεαττύδας.

Το 1871, ο Βαυαρός στρατιωτικός Φαρμακοποιός του Βασιλιά Όθωνα, Ξαβέριος ΛΑΝΔΕΡΕΡ (1809-1885), σε μια διατριβή του για το νερό στο Τσιρλονέρι, αναφέρει πως η πικρία αυτού του νερού προέρχεται από ένα ειδικό άλας που όμοιό του βρίσκεται μόνο στο νερό κάποιων λιμνών της Αγγλίας όπως στο Epsom ή στο Seidlitz. Στα νερά αυτά όπως και στο Τσιρλονέρι, συναντούμε μεγάλη ποσότητα από θειικό οξύ και μαγνήσιο. Οι Άγγλοι τις περιοχές εκείνες τις αποκαλούν “πικρή γη”.

Το πηγάδι στο Epsom στο οποίο βρέθηκε το καθαρτικό νερό, ίδιο με τις ιδιότητες του νερού της Φρεαττύδας.  Στην Αγγλία όταν έγινε γνωστό για τις ιδιότητές του, αξιοποιήθηκε προς όφελος του Ιαματικού τουρισμού. Στον Πειραιά η πηγή επιχωματώθηκε για την κατασκευή της Μαρίνας.

Ταμπλέτες που φέρουν την ονομασία Seidlitz καθώς επιφέρουν τα ίδια αποτελέσματα με την πηγή αυτή. Ο ΛΑΝΔΕΡΕΡ κατέταξε το νερό της Φρεαττύδος στην ίδια κατηγορία με την πηγή SEIDLITZ

Από τα συστατικά εκείνα παρασκευάζονταν παλιά το φάρμακο το λεγόμενο “Μαγνησία” που δίνονταν στα παιδιά όταν κοιλοπονούσαν. Αυτό έκανε καλό όταν τους είχε χορηγηθεί γάλα κακής ποιότητας από την τροφό, κατά της ψωροφύτου και κατά των εξανθημάτων του δέρματος.

Ο Βαυαρός στρατιωτικός Φαρμακοποιός του Βασιλιά Όθωνα, Ξαβέριος ΛΑΝΔΕΡΕΡ (1809-1885) που μεταξύ άλλων μελέτησε και το νερό της Φρεαττύδος

Νερό που εμπεριέχει τόσα πολλά ωφέλιμα συστατικά, ενεργεί ως καθαρτικό μέσο και είναι θεραπευτικό για νοσήματα σπλάχνων, κατά του ικτέρου (χρυσής),κατά εμφράξεων του σπληνός και του ήπατος και άπειρα νοσήματα δύναται να θεραπευθούν δια αυτού!

Το νερό της Φρεαττύδας περιγράφονταν ακόμα και σε πρόσφατους ξένους τουριστικούς οδηγούς, όπως του Robert Boulanger με τίτλο “Αθήνα, Κόρινθο, Μυκήναι, Δελφοί” (1962), που αναφέρει πως το Ινστιτούτο Υδρολογίας που τότε είχε έδρα του στην παλαιά έπαυλη του Σκουλούδη, βρίσκονταν κοντά σε μια καθαρτική πηγή την καλουμένη Τσιρλονέρι!

Ο “Γενικός Ετήσιος Οδηγός της Ελλάδος” του Χ. Μακρίδου επίσης αναφέρει πως:
“Εν Φρεατύϊ της Μουνυχίας του Πειραιώς υπάρχει ωσαύτως πιρκοπηγή τις (Τζιρλονέρι) καθαρτική, ης τα κυριώδη συστατικά είσι θειικόν νάτριον και μαγνήσιον” 

Περί Φρεαττύδος και άλλων δοξασιών:

Το γεγονός ότι ο Μακρίδης στον “Οδηγό Ελλάδος” εκείνης της εποχής, εντάσσει την Φρεαττύδα στην Μουνυχία (σημερινό Μικρολίμανο) σαφώς και δεν έχει να κάνει με τοποθέτηση της Φρεαττύδας σε άλλο τόπο από τον σημερινό αλλά με μια λανθασμένη ερμηνεία κυρίως ξένων περιηγητών, ιδίως κατά τα πρώτα χρόνια της ανεξαρτησίας, ως προς τις ονομασίες των λιμένων του Πειραιώς.

Σύμφωνα με τις αντιλήψεις της εποχής εκείνης Μουνυχία ονόμαζαν τον σημερινό Λιμένα της Ζέας, γιαυτό και η σημερινή Λεωφόρος Γρηγορίου Λαμπράκη ονομάζονταν τότε Λεωφόρος Μουνυχίας, έχοντας την εντύπωση πως οδηγούσε σε αυτόν τον λιμένα.

Παρόμοιες λανθασμένες ονομασίες συναντά οποιοσδήποτε μελετά την ιστορία του Πειραιά της εποχής εκείνης, όταν σε συμβόλαια ή καταστατικά λειτουργίας Σωματείων, ιδρυμάτων, συλλόγων, οδηγούς της εποχής, κ.ά. όπου διαβάζει ότι η Ζέα βρίσκονταν αριστερά του Κανθάρου, η Μουνυχία στην Ζέα και ο Κάνθαρος κάπου αλλού….

Με τις ανακαλύψεις όμως που έγιναν στην συνέχεια, με την οργάνωση των αρχαιολογικών υπηρεσιών, τις ανασκαφές, τις ανακαλύψεις, την ταύτιση στοιχείων αλλά κυρίως με τις μελέτες του Ιάκωβου Δραγάτση, το ιστορικό λάθος αποκαταστάθηκε. Οι δοξασίες και οι απόψεις που κυκλοφόρησαν μάλιστα ως επιστημονικά συγγράμματα την εποχή, (μπορεί να τις βρει κάποιος σήμερα εύκολα αν ανατρέξει σε ψηφιακές συλλογές) έχουν αξία μόνο ιστορική αλλά όχι επιστημονική.

http://pireorama.blogspot.gr