Πρόληψη και όχι καταστολή, εμπιστοσύνη και όχι φόβος. Μέσα από τη βιωματική εμπειρία να εξηγήσουμε στα παιδιά πως ό,τι συνέβη σε έναν συνάνθρωπό μας μπορεί να συμβεί και στα ίδια. Αυτό είναι το τρίπτυχο για την ανάπτυξη μιας υγιούς σχέσης των παιδιών όχι μόνο με το Διαδίκτυο, αλλά με τους γονείς, τους συμμαθητές τους, με την ίδια την κοινωνία, όπως περιγράφει στο kids@safety ο κ. Γιώργος Παπαπροδρόμου, Αστυνομικός Διευθυντής και Προϊστάμενος της Διεύθυνσης Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος της Ελληνικής Αστυνομίας.

Η εμπειρία σας τι σας έχει δείξει για τη σχέση των παιδιών με το Διαδίκτυο;

Τα παιδιά δημοσιοποιούν πολύ εύκολα τα προσωπικά τους δεδομένα στο Διαδίκτυο και από εκεί ξεκινά το πρόβλημα. Επίσης, θεωρούν, επειδή βρίσκονται μέσα στο δωμάτιό τους σε στενή σχέση με τον υπολογιστή τους, ότι ακόμη και ένα «enter» μπορεί να αλλάξει τη ζωή τους. Άρα η διαχείριση της ιδιωτικότητας είναι κάτι πολύ κομβικό και αποτελεί κοινό στόχο όλων μας, ανεξάρτητα από τις ιδιαιτερότητες της κάθε κοινωνίας. Το θέμα είναι πολυπαραγοντικό. Ακόμη και μέσα στην ίδια οικογένεια, βλέπουμε ότι δύο αδέρφια μπορεί να έχουν εντελώς διαφορετική συμπεριφορά στο Διαδίκτυο. Είναι και θέμα χαρακτήρα του παιδιού. Πρέπει να εστιάσουμε στη μοναδικότητα του κάθε παιδιού και πάνω σε αυτή να χτίσουμε την επιθυμητή σχέση εμπιστοσύνης. Εάν χτίσουμε σωστά αυτή τη σχέση, το παιδί μας δεν έχει να φοβηθεί τίποτα. Το καλύτερο λογισμικό είναι η σχέση με το παιδί μας. Να έχει το θάρρος το παιδί να μιλήσει στους γονείς του με ειλικρίνεια.

Είναι πολύ σημαντικό ότι αυτή την εμπειρία που αποκτούμε βιωματικά, μέσα από τη διαχείριση των περιστατικών, τη μετουσιώνουμε σε πρόταση όταν πάμε να μιλήσουμε και να επικοινωνήσουμε με τα ίδια τα παιδιά. Μέσα από τη βιωματική μας εμπειρία μπορούμε να εξηγήσουμε στα παιδιά πως ό,τι συνέβη σε έναν συνάνθρωπό μας μπορεί να συμβεί και στα ίδια. Το πάθημα πρέπει να γίνεται μάθημα. Αν δεν το πετύχουμε αυτό, χάνουμε το παιχνίδι.

Επιπλέον, είναι πολύ σημαντικό να επικοινωνήσουμε στα παιδιά ότι δεν είναι μόνα τους. Ότι είμαστε εδώ, τα στηρίζουμε και τα υποστηρίζουμε. Το άλλο σημαντικό σημείο είναι να δώσουμε στα παιδιά να καταλάβουν ότι μπορούν να έχουν εμπιστοσύνη στα πρόσωπα που είναι δίπλα τους και είναι οι γονείς τους, στα πρόσωπα που είναι λίγο πιο μακριά και είναι οι δάσκαλοί τους, και μετά στη δική μας Υπηρεσία, που σε κάθε περίπτωση είναι δίπλα τους και υπάρχει προς όφελος των παιδιών, των πολιτών, όσων τη χρειάζονται.

Τι νοείται απειλή για ένα παιδί στο Διαδίκτυο;

Το παιδί μαθαίνει τον κόσμο και μαζί τους κινδύνους. Μαθαίνει. Και η λέξη «μάθημα» σημαίνει «αληθινή γνώση». Σε αυτή τη λογική, απειλή και στο Διαδίκτυο είναι ό,τι μπορεί να θέσει σε κίνδυνο ένα παιδί. Καταρχήν, να σημειώσω ότι το παιδί μιμείται, αρχικά τους πρώτους δασκάλους του, που είναι οι γονείς. Και στη συνέχεια μιμείται τους δεύτερους γονείς, που είναι οι δάσκαλοί του στο σχολείο. Μιμείται τις παρέες, τους φίλους του, την κοινωνία. Εάν μιμείται κάτι σωστό, το αποτέλεσμα της μίμησης θα είναι και αυτό σωστό. Αν όμως μιμείται κάτι που είναι λάθος από την αρχή ή είναι διαστρεβλωμένο, το αποτέλεσμα της μίμησης θα είναι λάθος. Συνεπώς, δεν είναι θέμα επιλογής του παιδιού. Είναι ζήτημα κατανόησης του πώς μαθαίνει ένα παιδί τον κόσμο. Και εδώ ακριβώς είναι η ευθύνη των μεγαλύτερων, πόσο διασφαλίζουμε στο παιδί το κατάλληλο περιβάλλον, ώστε να αναπτύξει τις δεξιότητες και τις ικανότητές του, ώστε να μάθει τον κόσμο με έναν ασφαλέστερο τρόπο, να ζήσει, τελικά, σε μια πιο ανθρώπινη κοινωνία.

Οι γονείς είναι ενημερωμένοι όσο χρειάζεται;

Θεωρώ ότι δεν είναι θέμα του κάθε γονιού ξεχωριστά. Προσωπικά, πιστεύω ότι η ενημέρωση πρέπει να γίνεται σε θεσμικό επίπεδο και να είναι προϊόν συνεργασίας. Είτε λέγεται παιδεία στο σπίτι, είτε εκπαιδευτικό σύστημα, να αποτελεί -και αποτελεί- προτεραιότητα η ενημέρωση. Και εμείς από την πλευρά μας, στη δική μας πραγματικότητα καλούμαστε να συνεργαστούμε στην κατεύθυνση αυτή.

Θα σας πω ένα απλό παράδειγμα. Τον Μάιο είχαμε την υπογραφή ενός σημαντικού μνημονίου συνεργασίας ανάμεσα στο υπουργείο Εσωτερικών, το αρχηγείο της Ελληνικής Αστυνομίας και το υπουργείο Παιδείας. Στην πράξη αυτό τι σημαίνει; Πρέπει να υπάρξει μια εθνική στρατηγική πρόληψης και όχι μόνο καταστολής. Καταστολή σημαίνει ομολογία αποτυχίας στην πρόληψη. Όπου αποτύχαμε να προλάβουμε, καταστέλλουμε. Αυτό που λέει απλά ο λαός μας με την παροιμία «κάλιο γαϊδουρόδενε, παρά γαϊδουρογύρευε». Οφείλουμε να υπηρετήσουμε μια στρατηγική πρόληψης και -σε δεύτερη προτεραιότητα- μια στρατηγική καταστολής. Για τον λόγο αυτό, άλλωστε, έχω προτείνει να μετονομαστεί η Υπηρεσία μας σε Διεύθυνση Πρόληψης και Δίωξης των Εγκλημάτων στον Κυβερνοχώρο. Όχι του ηλεκτρονικού εγκλήματος. Ο όρος αυτός είναι λάθος. Ο «Κυβερνοχώρος» είναι ευρύτερη έννοια από αυτήν του «ηλεκτρονικού εγκλήματος».

Οι συμβουλές που θα δίνατε στα παιδιά και στους γονείς είναι…

Ως γονείς πρέπει να είμαστε κοντά στα παιδιά μας, να τους δώσουμε να καταλάβουν ότι πρέπει να είναι ο εαυτός τους. Ότι δεν πρέπει να αφήνουν κανένα άλλο να είναι καπετάνιος στο καράβι που λέγεται ζωή. Πρέπει να σέβονται τον συμμαθητή και τη συμμαθήτρια τους. Να μην κάνουν σε άλλους αυτά που δεν θέλουν να τους κάνουν. Μαγκιά είναι να είμαστε σωστοί. Σε τελική ανάλυση, οι νέες τεχνολογίες πρέπει να υπηρετούν τον άνθρωπο και όχι ο άνθρωπος τις νέες τεχνολογίες.

Τέλος, θα πρέπει να μάθουμε να καταγγέλλουμε τα προβληματικά και παραβατικά περιστατικά, ώστε να προλάβουμε επόμενα ζητήματα και να σώσουμε επόμενα πιθανά θύματα. Αλλιώς, έχουμε ευθύνη όλοι μας για το επόμενο θύμα. Τα παιδιά μπαίνουν σε αυτό τον ωκεανό που λέγεται κυβερνοχώρος και ζουν και αυτά, όπως και εμείς, σε μια παγκόσμια γειτονιά.

Το γεγονός ότι εμπλέκεται η Αστυνομία -για την οποία στη χώρα μας υπάρχουν τα γνωστά στερεότυπα- στο θέμα της κυβερνοασφάλειας φοβίζει τα παιδιά; 

Το αντίθετο. Γκρεμίζεται ένας μύθος. Αυτό προκύπτει από τις ίδιες τις ερωτήσεις των παιδιών. Παντού στον κόσμο, όταν αντιλαμβανόμαστε την Αστυνομία απλά ως έναν κατασταλτικό μηχανισμό είναι λογικό να δημιουργούνται αρνητικά στερεότυπα. Γι’ αυτό σας είπα νωρίτερα ότι όπου αποτυγχάνουμε με την πρόληψη, έρχεται αναγκαστικά η καταστολή. Αν εμείς δεν εξηγήσαμε σε ένα παιδί ότι η κατοχή μιας φωτογραφίας ενός συμμαθητή ή μιας συμμαθήτριας με άσεμνο περιεχόμενο αποτελεί σήμερα αδίκημα, δεν φταίει το παιδί. Εδώ ανακύπτει η ευθύνη της οργανωμένης κοινωνίας, που δεν έχει φροντίσει να ενημερώσει σωστά τα παιδιά. Ούτε το σχολείο το έχει κάνει αυτό, ούτε η οργανωμένη Πολιτεία. Γι’ αυτό ερχόμαστε εμείς και δίνουμε έμφαση στην πρόληψη και στην ενημέρωση. Η πρόσφατη καμπάνια που έχουμε φτιάξει με την Europol θέτει ακριβώς αυτό το ερώτημα στο παιδί: «Από ποια πλευρά του ποταμού θέλεις να είσαι; Θέλεις να είσαι χάκερ, κράκερ; Ή θέλεις να είσαι κάποιος χρήσιμος πολίτης, που θα στελεχώσει οργανισμούς και φορείς της πατρίδας σου, στον Δημόσιο ή τον ιδιωτικό τομέα;». Θέλουμε με αυτό τον τρόπο να δείξουμε στα παιδιά ότι δεν υπάρχει μόνο η σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού. Υπάρχει και η άλλη, η φωτεινή.

Αν κάποιος χρειαστεί τη βοήθειά σας, τι πρέπει να κάνει;

Καταρχήν να γνωρίζει ότι είμαστε συνεχώς διαθέσιμοι, 25 ώρες το 24ωρο, στη γραμμή επικοινωνίας 11188 και όχι μόνο. Πλέον, «παίζουμε μπάλα» εκεί που βρίσκεται η κοινωνία: στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουμε οργανωμένη παρουσία με δύο προφίλ, το cyberkid, που αφορά τα παιδιά και είναι πολύ σημαντικό, και το cyberalert, που είναι γενικότερο. Επιπλέον, τρέχουμε καμπάνιες και θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους όσοι συνεργάζονται σε αυτή την προσπάθεια, τα παιδιά της Υπηρεσίας, αλλά και όλων των Υπηρεσιών της Ελληνικής Αστυνομίας και συνολικά της κοινωνίας, γιατί διαπιστώνουμε μια μεγάλη ανταπόκριση και κινητοποίηση από την κοινωνία και τους θεσμούς. Πέρσι, σε λιγότερο από εννέα μήνες, ενημερώσαμε περισσότερα από 30.000 παιδιά. Καταφέραμε κυριολεκτικά το ακατόρθωτο: ενημερώθηκαν 188 σχολεία, 71 φορείς. Αυτό είναι μια συλλογική δουλειά και μάλιστα από τα παιδιά της Υπηρεσίας σε εθελοντική βάση.

Και πάντα θέλω να ευχαριστώ δημόσια τους φορείς τους συστήματος υγείας, τους ψυχολόγους της Υπηρεσίας, αλλά και όλους τους Μη Κυβερνητικούς Οργανισμούς και την ίδια την κοινωνία, που στηρίζουν το έργο μας. Υπάρχει ήδη ένα ευρύτατο δίκτυο, το οποίο στόχος μας είναι να το διευρύνουμε συνεχώς, γεγονός που επιτυγχάνεται μέσα από τη συνεργασία.

Περιστατικά που αφορούν σε παιδιά και εφήβους έχουν προτεραιότητα; 

Έχουμε τρία επιχειρησιακά τμήματα στην Υπηρεσία μας και δύο υποστηρικτικά. Το κυριότερο από τα επιχειρησιακά τμήματα είναι αυτό που ασχολείται με τους ανήλικους. Για τον απλούστατο λόγο ότι τα παιδιά είναι το μέλλον μας και το μεγαλύτερό μας κίνητρο για να υπάρχουμε. Η προστασία τους, λοιπόν, είναι υποχρέωσή μας και αυτό το έχουμε κατανοήσει πλήρως. Άρα οποιοδήποτε περιστατικό, είτε αφορά σε σεξουαλική εκμετάλλευση παιδιών (π.χ. πορνογραφία ανηλίκων), είτε αφορά άλλα θέματα μικρότερης σοβαρότητας και βαρύτητας, αποτελούν προτεραιότητα.

Λίγα λόγια για τον Αστυνομικό Διευθυντή Γιώργο Παπαπροδρόμου

Ο κ. Γιώργος Παπαπροδρόμου ανέλαβε επικεφαλής της Διεύθυνσης Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος το 2016. Μέχρι τότε ήταν Διευθυντής της Υποδιεύθυνσης Δίωξης Βορείου Ελλάδας και τέως αστυνομικός διευθυντής Πέλλας. Έμπειρος αστυνομικός, θήτευσε σε νευραλγικά πόστα, καθώς έχει υπάρξει Διευθυντής της υποδιεύθυνσης αυτής της υπηρεσίας στην Θεσσαλονίκη, με ευθύνη Μακεδονία, Θράκη, Ήπειρο και νησιά. Είναι απόφοιτος της Ανωτάτης Διακλαδικής Σχολής Πολέμου και της Σχολής Εθνικής Άμυνας.

Γεννήθηκε στα Γιαννιτσά και μεγάλωσε στα Εωσόβαλτα Πέλλας, φοίτησε στο Γυμνάσιο και Λύκειο της Κρύας Βρύσης και -εκτός από την Αστυνομική Σχολή- τελείωσε τη Νομική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Για 12 χρόνια υπηρέτησε στο Τμήμα Εργαστηρίων της Διεύθυνσης Εγκληματολογικών Ερευνών της Ελληνικής Αστυνομίας και της αντίστοιχης υποδιεύθυνσης στη Βόρεια Ελλάδα, με ειδικότητα στην Δικαστική Γραφολογία. Μιλά αγγλικά, γερμανικά και άλλες γλώσσες. Είναι παντρεμένος και πατέρας δύο παιδιών που είναι φοιτητές. – πηγή