Πριν από μερικές εβδομάδες μια έρευνα του Quartz σε ορισμένες αναπτυσσόμενες χώρες έδειξε το έξης εκπληκτικό: οι χρήστες του Internet, το οποίο θεωρείται ακόμα ένας νεωτερισμός για τον πολύ κόσμο σε χώρες όπως η Ινδονησία και η Νιγηρία, δεν μπορούσαν να διακρίνουν τη διαφορά μεταξύ του «είμαι στο Facebook» και του «σερφάρω στο Διαδίκτυο».

Στην αντίληψη αυτού του δείγματος χρηστών, το Ιnternet ήταν ταυτόσημο με το Facebook, αφού πραγματοποιούσαν όλες τις online ανάγκες τους για επικοινωνία, κοινωνική δικτύωση, ενημέρωση κ.λπ. μέσω του Facebook, χωρίς να μεταφερθούν σε άλλα, εξωτερικά sites, ακολουθώντας κάποιο σύνδεσμο.

Αυτή η τρομακτική τάση που είχε αρχίσει να διαφαίνεται από το 2012 στις χώρες του λεγόμενου «αναπτυσσόμενου κόσμου» αρχίζει να γίνεται ορατή και στα στρατηγικά σχέδια ανάπτυξης του ιδίου του Facebook και του ιδρυτή του Mark Zuckerberg.

Απλώς φανταστείτε τι μπορείτε να κάνετε αυτήν τη στιγμή στο Facebook. Ενημέρωση, παιχνίδι, επικοινωνία, φλερτ, παραγγελίες προϊόντων, παρακολούθηση βίντεο, εικονική πραγματικότητα, διαφήμιση των προϊόντων ή των υπηρεσιών σας, έκφραση, κουτσομπολιό, stalking. Κι όλα αυτά σε ένα καθαρό, σφουγγαρισμένο και politically correct περιβάλλον.

Είναι σχεδόν ηλίου φαεινότερο, ιδίως μετά τις δηλώσεις του στο συνέδριο προγραμματιστών F8, που πραγματοποιήθηκε την εβδομάδα που τελειώνει, ότι το Facebook θέλει να γνωρίζει, να ελέγχει, να κατέχει και να ορίζει το σύνολο της online δραστηριότητας των 890 εκατομμυρίων καθημερινά ενεργών χρηστών του και του 1,4 δισεκατομμυρίων χρηστών του εν γένει.

Πράγματι, η τελευταία εβδομάδα ήταν γεμάτη από νέα και ανακοινώσεις, μέσω διαφορετικών καναλιών, σχετικά με την online παντοκρατορία του μέσου που δημιούργησε ο Mark και η παρέα του.

Αναλυτικά, είδαμε εφημερίδες κι εκδοτικούς οργανισμούς να διαθέτουν αποκλειστικό περιεχόμενο στο Facebook, ώστε οι πιστοί αναγνώστες τους να μη χρειάζεται να μεταφερθούν από το κοινωνικό δίκτυο στο «κανονικό» site για να το διαβάσουν, με αντάλλαγμα διαφημιστικά έσοδα. Είδαμε το ισχυρό εργαλείο που ονομάζεται FB Messenger να αυτονομείται αποκτώντας ακόμα περισσότερη δύναμη, ανοίγοντας την πλατφόρμα του σε εφαρμογές τρίτων και εισάγοντας μεταφορές χρημάτων μεταξύ χρηστών. Είδαμε τα διαφημιστικά έσοδα του Facebook να εκτινάσσονται αλλά και τους νέους κανόνες προς τους χρήστες του σχετικά με το τι είναι πρέπον να αναρτούν και σε ποιο περιεχόμενο θα πέφτει πέλεκυς. Είδαμε το Facebook να διανέμει «Facebook (ok, Ιnternet) εξ’ ουρανού», μέσω του internet.org, σε χώρες με ελλιπή ή καθόλου πρόσβαση.

Απλώς φανταστείτε τι μπορείτε να κάνετε αυτήν τη στιγμή στο Facebook. Ενημέρωση, παιχνίδι, επικοινωνία, φλερτ, παραγγελίες προϊόντων, παρακολούθηση βίντεο, εικονική πραγματικότητα, διαφήμιση των προϊόντων ή των υπηρεσιών σας, έκφραση, κουτσομπολιό, stalking. Κι όλα αυτά σε ένα καθαρό, σφουγγαρισμένο και politically correct περιβάλλον.

Ενδεχομένως, κάποιος να σκεφτεί «μαγκιά του τού Zuckerberg που κατάφερε να δημιουργήσει μια βιομηχανία απόσπασης της προσοχής, η οποία τείνει να υποκαταστήσει το ίδιο το Ιnternet.

Όμως, ας μην ξεχνάμε ότι ο αλγόριθμος που χτίζει το Newsfeed μας, ανεξάρτητα από το τι υποστηρίζουν οι δημιουργοί του, λειτουργεί ως ένα σάμπλερ περιεχομένου, χωρίς να είμαστε σίγουροι ποιοι –ή πόσοι− διαφημιστές βάζουν και μια γραμμούλα κώδικα. Αυτό, σε συνδυασμό με όλα τα παραπάνω, καταδεικνύει μια τρομακτικά μεγάλη συγκέντρωση ισχύος σε ένα και μόνο site. Κάτι που τελικά μπορεί να αποδειχτεί μοιραίο για τον έλεγχο της διανομής της πληροφορίας.

Ελπίζω, εκτός από το «I ‘m the CEO, bitch» που είχε τυπώσει στην καρτ βιζίτ του ο Zuckerberg, να έχει σε κάποιο εμφανές σημείο στο γραφείο του στο Menlo Park της Silicon Valley το ρητό που είχε «ευαγγέλιο» ο Peter Parker ως… Σπάιντερμαν: «With great power comes great responsibility».