«Η εικόνα που παρουσιάζεται είναι δυσοίωνη. Πολλές επιχειρήσεις έχουν χρεοκοπήσει, αλλά προς το παρόν δεν θέλουν να το παραδεχτούν».—Αμερικανός Οικονομολόγος.

ΠΟΛΛΟΙ έχουν ήδη γευτεί τη σκληρή πραγματικότητα αυτής της φοβερής πρόβλεψης, που έγινε στα τέλη του 1990. Σε μερικές εταιρίες, οι υπάλληλοι που «επιβίωσαν» αναρωτιούνταν αν θα ήταν οι επόμενοι που επρόκειτο να απολυθούν.

Τι θα κάνατε αν χάνατε τη δουλειά σας σήμερα; Είναι πορεία σοφίας να είστε προετοιμασμένοι. Όπως κατέδειξε το προηγούμενο άρθρο, το να χάσει κανείς τη δουλειά του έχει αντίκτυπο τόσο οικονομικό όσο και συναισθηματικό. Συνεπώς, περιλαμβάνονται περισσότερα από το να πληρωθούν απλώς οι λογαριασμοί. Στη συνέχεια παρατίθενται κάποιες κατευθυντήριες γραμμές που βοήθησαν άλλους να παραμείνουν οικονομικά και συναισθηματικά σταθεροί όταν έχασαν τη δουλειά τους.

1. Μην Πανικοβάλλεστε

Όταν ο Ντομινίκ έχασε τη δουλειά του, αναγκάστηκε να επιστρέψει το σπίτι του στην τράπεζα και να μετακομίσει με την οικογένειά του στο σπίτι της μητέρας του. Η συμβουλή του είναι να παραμείνετε ήρεμοι, άσχετα με το πόσο σοβαρή φαίνεται η κατάσταση. «Με ή χωρίς δουλειά, δεν πρέπει να το βάζεις κάτω», λέει. «Ειλικρινά, έπρεπε να καταλάβω ότι, στο κάτω-κάτω, δεν θα πεθαίναμε». Αντί να κατακλύζετε το μυαλό σας με τραγικές υποθέσεις, εξετάστε ήρεμα κάποιες αποδοτικές λύσεις.

2. Να Σκέφτεστε Θετικά

Ο Τζιμ και η Ντόνα δουλεύουν σε τέσσερις δουλειές μερικής απασχόλησης. Ωστόσο, κερδίζουν λιγότερα απ’ όσα κέρδιζε ο Τζιμ στην προηγούμενη δουλειά πλήρους απασχόλησης που είχε. Παρ’ όλα αυτά, έχουν αποδεχτεί την κατάσταση ως διδακτική εμπειρία για τα πέντε τους παιδιά. Η Ντόνα δήλωσε: «Χωρίς τα προβλήματα, τα παιδιά μας θα περνούσαν καλύτερα από υλική άποψη. Αλλά δεν θα είχαν γνωρίσει τις παγίδες που σε διδάσκουν πώς να ζεις».

3. Αναζητήστε Νέες Μορφές Εργασίας

Ακόμη και οι υπάλληλοι γραφείου μπορούν να επιλέξουν ένα άλλο επάγγελμα και να κάνουν αρχή σε μια καινούρια δουλειά. «Οι άνθρωποι δεν καταφεύγουν σε εναλλακτικές λύσεις παρά μόνο όταν αναγκάζονται», είπε η Λάουρα, η οποία απολύθηκε από τη διοικητική θέση που είχε. «Στη δεκαετία του 1990», παρατήρησε η ίδια, «οι άνθρωποι πρέπει να μάθουν να είναι πιο ευέλικτοι». Προσπαθώντας να βρείτε δουλειά παρόμοια με αυτή στην οποία είστε συνηθισμένοι—ή με τα ίδια χρήματα—ίσως απλώς να μειώνετε τις πιθανότητες που έχετε να βρείτε δουλειά. Αυτό ίσως εξηγεί, τουλάχιστον εν μέρει, το γιατί συχνά οι υπάλληλοι γραφείου αργούν περισσότερο από τους εργάτες να βρουν δουλειά. Αναζητήστε λοιπόν νέες μορφές εργασίας. Πολλοί τα κατάφεραν προσφέροντας κάποια μορφή υπηρεσίας σε άλλους, όπως το να τους καθαρίζουν το σπίτι.

4. Να Ζείτε με Βάση τους Δικούς σας Πόρους—Όχι Κάποιου Άλλου

Ένα δυνατό όπλο της διαφήμισης είναι η δημιουργία κάποιας «ανάγκης» που δεν υπήρχε προηγουμένως. Συχνά σας κάνουν να αισθάνεστε ότι όλοι οι άλλοι (εκτός από εσάς) είναι ενημερωμένοι κι έχουν κάνει ενέργειες για να καλύψουν αυτή την ανάγκη. ‘Τα ρούχα που φοράνε όλοι [εκτός από εσάς]’. ‘Η ταινία που είναι το θέμα συζήτησης όλων [εσείς πώς και δεν την είδατε;]’. ‘Το αυτοκίνητο που οδηγούν όλοι [εσείς πότε θα το αγοράσετε;]’.

Η πειθώ σε παρόμοια ζητήματα μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε και ξοδεύουμε τα χρήματα. Κάποιος φίλος πηγαίνει ένα ακριβό ταξίδι. Ξαφνικά χρειάζεστε διακοπές. Κάποιος άλλος φίλος αγοράζει καινούριο αυτοκίνητο. Ξαφνικά το δικό σας αυτοκίνητο δείχνει παλιό, δεν σας εξυπηρετεί. Με το να ζηλεύετε ό,τι κάνουν όλοι οι άλλοι, το μόνο που θα καταφέρετε θα είναι να ξοδεύετε χρήματα που δεν έχετε, αγοράζοντας πράγματα που στην πραγματικότητα δεν χρειάζεστε. Να αποφεύγετε τέτοιες συγκρίσεις που ζημιώνουν τον εαυτό σας.

Ο Τζιμ, ο υπάλληλος που απολύθηκε και τον οποίο αναφέραμε νωρίτερα, παρατήρησε: «Οι άνθρωποι καταρρέουν όταν δεν μπορούν να διατηρήσουν τις συνθήκες ζωής που νομίζουν ότι θέλουν. Τα μόνα πράγματα για τα οποία χρειάζεται να νοιάζεται κανείς είναι το φαγητό και η στέγη. Τα υπόλοιπα πραγματικά δεν έχουν σημασία». Όπως συστήνει η Αγία Γραφή στο εδάφιο 1 Τιμόθεον 6:8, ‘ας αρκούμαστε στις τροφές και στα σκεπάσματα’.

5. Να Είστε Προσεκτικοί με την Πίστωση

Η πιστωτική κάρτα μπορεί να είναι πολύτιμο απόκτημα, μπορεί όμως να είναι και η μεγαλύτερη οικονομική σας δέσμευση. Μερικοί χρησιμοποιούν την πιστωτική κάρτα σαν δεκανίκι. Τη χρησιμοποιούν για να παρακάμπτουν τελείως την ερώτηση ‘είμαι σε θέση να διαθέσω τόσα χρήματα;’ Η κάρτα γίνεται το παυσίπονο που σου δίνει τη δυνατότητα να ξοδεύεις χωρίς να σκέφτεσαι ή να αισθάνεσαι τα επακόλουθα του να χάνεις χρήματα.

Στα πρόσφατα χρόνια μια πραγματική μανία για πιστωτικές κάρτες έχει τυλίξει πολλές χώρες. Ποια είναι τα αποτελέσματα; Ένας πωλητής ηλεκτρονικών υπολογιστών από την Κορέα που αγόρασε καινούριο αυτοκίνητο με πιστωτική κάρτα συνόψισε το ζήτημα ως εξής: «Όταν έρχεται η ώρα να τακτοποιήσω το λογαριασμό μου, πάντα νιώθω απαίσια. Είναι σαν να τα χάρισα αυτά τα χρήματα». Στην Ιαπωνία σχεδόν οι μισοί απ’ αυτούς που ζητούν συμβουλές σε οικονομικά ζητήματα είναι γύρω στην ηλικία των 20. Οι 140 εκατομμύρια πιστωτικές κάρτες σ’ αυτή τη χώρα θεωρούνται σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνες για τα τεράστια χρέη των νεαρών.

Να είστε προσεκτικοί, λοιπόν, στη χρήση της πιστωτικής κάρτας. Να τη χρησιμοποιείτε, αλλά να μην της επιτρέπετε να σας χρησιμοποιεί. Να μην της επιτρέπετε να σας κλείνει τα μάτια μπρος στην πραγματική οικονομική σας κατάσταση. Το μόνο που θα κάνει αυτό είναι να προσθέσει στην ένταση που ήδη σας δημιουργεί η απώλεια της δουλειάς σας.

6. Διατηρήστε την Οικογένεια Ενωμένη

Σε μια έρευνα η οποία περιλάμβανε 86.000 άτομα, περισσότεροι από το ένα τρίτο είπαν ότι τα χρήματα ήταν το υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα στο γάμο τους. Μια άλλη έρευνα έδειξε ότι τα χρήματα ήταν η αιτία για τους περισσότερους καβγάδες. «Οι διαφορετικές απόψεις για τα χρήματα μπορούν να δημιουργήσουν ένταση στις σχέσεις», είπε η οικονομική σύμβουλος Γκρέις Γουάινσταϊν.

Ακόμη και ένα φαινομενικά πολύ δεμένο ζευγάρι μπορεί να έχει τελείως διαφορετικές απόψεις για τα χρήματα και για το πώς πρέπει να τα ξοδεύει κανείς. Ο ένας μπορεί να είναι φανατικός οικονόμος και ο άλλος να σπαταλάει τα χρήματα ασυλλόγιστα.

Αν αυτά τα ζητήματα δεν διευθετηθούν μέσω συνεννόησης, μπορούν να εξελιχθούν σε αιτία για συνεχείς καβγάδες μέσα στην οικογένεια. ‘Τα σχέδια ανατρέπονται εκεί όπου δεν υπάρχει εμπιστευτική συνομιλία’, λέει η Αγία Γραφή στο εδάφιο Παροιμίαι 15:22, ΜΝΚ. Και όταν συζητάτε οικονομικά ζητήματα, να προσπαθείτε να καταλαβαίνετε τις απόψεις του συντρόφου σας και να τις λαβαίνετε υπόψη.

7. Διατηρήστε την Αυτοεκτίμησή σας

Η Γκρέις Γουάινσταϊν παρατήρησε: «Για τον άντρα ή για τη γυναίκα που δεν κερδίζει πια κάποιο εισόδημα, υπάρχει το συναισθηματικό πρόβλημα της υποβαθμισμένης κοινωνικής θέσης και της μειωμένης ανεξαρτησίας, που και τα δυο έχουν ως αποτέλεσμα την απώλεια της αυτοεκτίμησης».

Μη βιαστείτε να καταλήξετε στο συμπέρασμα ότι σας απέλυσαν επειδή δεν ήσασταν καλός υπάλληλος. Η 29χρονη Ράνι απολύθηκε τρεις μόλις εβδομάδες αφότου πήρε τη μεγαλύτερη αύξηση που δίνεται στο κλιμάκιό της κατά την ετήσια επιθεώρηση. Αν και το να είναι κανείς έντιμος και αξιόπιστος ως εργαζόμενος μπορεί να τον προφυλάξει από την απόλυση, αυτό δεν είναι κάτι το δεδομένο. Έτσι, κάποιος που απολύεται δεν χρειάζεται να εκλαμβάνει την απόλυσή του ως προσωπική προσβολή κατά της αξίας του. Η απόλυση μπορεί να επηρεάσει ακόμη και τους χρήσιμους, αξιόπιστους εργαζομένους.

8. Καταρτίστε Έναν Προϋπολογισμό

Πολλοί δυσανασχετούν στην ιδέα ενός προϋπολογισμού. Έχουν την εντύπωση ότι κάτι τέτοιο συνεπάγεται περιορισμούς, ότι δεν θα τους επιτρέπει να αγοράζουν αυτά που θέλουν. Αλλά δεν είναι έτσι. Ο προϋπολογισμός είναι ένα μέσο που θα σας βοηθάει να πετυχαίνετε τους στόχους σας, όχι κάτι που θα σας περιορίζει. Είναι απλώς ένα σύστημα ελέγχου, ένα λεπτομερές σχέδιο που σας λέει πού πηγαίνουν τα χρήματά σας και πώς μπορείτε να τα κάνετε να πηγαίνουν εκεί που εσείς θέλετε.

Όλως παραδόξως, πολλοί δεν έχουν ιδέα για το πού ξοδεύουν τα χρήματά τους. Αντίθετα, πέφτουν θύματα ασυλλόγιστων αγορών και μετά θρηνούν: «Πού πήγαν όλα αυτά τα χρήματα;» Η ανάγκη να αποφεύγει κανείς τέτοιου είδους σπατάλη είναι ιδιαίτερα σημαντική όταν οι καιροί είναι δύσκολοι από οικονομική άποψη. Η Αγία Γραφή δηλώνει σοφά στο εδάφιο Παροιμίαι 21:5: «Προγραμμάτισε προσεκτικά και θα έχεις αφθονία· αν ενεργείς πολύ γρήγορα, ποτέ δεν θα έχεις αρκετά».—Σημερινή Αγγλική Μετάφραση (Today’s English Version).

Για να ακολουθήσετε αυτή τη συμβουλή, να κρατάτε γραπτώς ορισμένα στοιχεία. Να καταγράφετε όλα όσα ξοδεύετε σ’ έναν ολόκληρο μήνα, χωρίζοντας τα έξοδά σας σε κατηγορίες. Επίσης, να έχετε πίνακα εσόδων. Αν διαπιστώσετε ότι τα χρήματα που βγαίνουν από το εισόδημά σας είναι περισσότερα απ’ αυτά που μπαίνουν, ρίξτε μια ματιά στα έξοδά σας για να βρείτε τη ρίζα του προβλήματος. Από τη στιγμή που ξέρετε τι ξοδεύετε και πού το ξοδεύετε, κερδίζετε τον έλεγχο των οικονομικών σας.

Ο προϋπολογισμός σας να είναι εύκαμπτος. Στους πρώτους λίγους μήνες θα ανακαλύψετε τυχόν λάθη και μπορεί να παραβλεφθούν κάποια έξοδα. Κάντε τις απαραίτητες προσαρμογές και διορθώσεις ώσπου ο προϋπολογισμός να ανταποκρίνεται στις ανάγκες σας. Ένας καλός προϋπολογισμός, λοιπόν, θα είναι υπηρέτης σας, όχι κύριός σας.

Οι παραπάνω κατευθυντήριες γραμμές μπορούν να βοηθήσουν ένα άτομο να ξεπεράσει κάποια περίοδο ανεργίας. Αλλά για να φέρουν αποτέλεσμα τα σημεία αυτά, πρέπει να εξισορροπούνται από σωστή εκτίμηση της πραγματικής σπουδαιότητας των χρημάτων. Αλήθεια, πόσο σπουδαία είναι αυτά; Ακόμη κι αν κάποιος έχει χάσει τη δουλειά του, μήπως θα πρέπει να θέτει πρώτο σε σημασία κάτι άλλο και όχι τα χρήματα; Θα εξετάσουμε αυτά τα ερωτήματα στο επόμενο άρθρο.

Για να Καταρτίσετε Έναν Προϋπολογισμό:

1. Υπολογίστε πόσα είναι τα έσοδά σας.
2. Κάντε έναν πίνακα εξόδων για ολόκληρο το μήνα, ώστε να εξακριβώσετε πού ξοδεύετε τα χρήματά σας.
3. Καταρτίστε έναν προϋπολογισμό με βάση τα δυο πρώτα βήματα. Καθορίστε πόσα χρήματα πρέπει να κατανεμηθούν σε κάθε κατηγορία.
4. Προσαρμόστε τον προϋπολογισμό σας σύμφωνα με τις ανάγκες.

*** g91 8/8 σ. 6-8 ***