«Άστα κύριος, να ‘ρθει να ψωνίση εκείνος που ξέρει να φάη»

Μια από τις πιο μεγάλες πληγές της Παλιάς Αθήνας ήταν και η αισχροκέρδεια. Δυσκολίες στην μεταφορά και την συντήρηση, αλλά φυσικά πόλεμοι και επιστρατεύσεις, ευνοούσαν ελλείψεις που ήξεραν πολύ καλά να εκμεταλλεύονται οι μπακάληδες, οι μανάβηδες, και όλες οι άλλες συντεχνίες των προμηθευτών της αγοράς. Οι υπηρεσίες του Δημοσίου με επικεφαλής το Αισχροδικείο, που εκδίκαζε αποκλειστικά τέτοιες περιπτώσεις, έτρεχαν αλλά που να προλάβουν. Οι επαγγελματίες ήταν πάντοτε ένα βήμα πιο μπροστά…

“-Πόσο τα σταφύλια;
-Τέσσερες. Μεγαλείον.
-Μεγαλείον αλλά τέσσερες; Ακριβά.
-Ακριβά; Άστα κύριος, να ‘ρθει να ψωνίση εκείνος που ξέρει να φάη.

Εις την αγοράν όλοι οι προμηθευταί μας ομιλούν για “κείνον που ξέρει”. “Εκείνοι που ξέρουν” είνε οι μόνοι πελάται των μαγαζιών και κατά συνέπειαν οι μόνοι που ντύνονται, τρώνε, πίνουν. Όλοι οι άλλοι δεν επιτρέπεται να ζήσουν. Εκείνοι δε που ξέρουν είνε όσοι πληρώνουν όσα-όσα.

Όσοι γνωρίζουν την κατάστασιν περνούν χωρίς να ομιλούν καθόλου. Αλλ’ υπάρχουν και μερικοί που διαμαρτύρονται.

-Πολύ ακριβά πουλάτε.
-Τόσο έχουμε το πράγμα κύριε.
-Δεν μπορεί έτσι να πάρη κανείς τίποτε.
-Απατάσθε. Θαρθή να το πάρη εκείνος που ξέρει.

Έγινε δε και μια άλλη εφεύρεσις από τους πωλητάς. Προσπαθούν ν’ αυξήσουν τας τάξεις εκείνων που ξέρουν.

Ζητείται ένα καπέλλο, που το βλέπετε στη βιτρίνα 80 δραχμές και εντός του καταστήματος, όπου το ζητείτε, σας παρουσιάζουν άλλο με εκατόν είκοσι.

-Γιατί δεν μου δίνετε εκείνο που είνε στη βιτρίνα 80;
-Δεν είνε για σας αυτά. Εσείς ξέρετε να φορέσετε καπέλλο.

Αντί να κουμπωθήτε πρέπει να τους πήτε και ευχαριστώ. Σας απενεμήθη τιμή.

Αυτή είνε εις τας Αθήνας η τελευταία διαίρεσις της κοινωνίας εις τάξεις. Αλλού υπάρχουν κομμουνισταί και αστοί, κληρικόφρονες και δημοκράτες, ελευθερόφρονες και συντηρητικοί.

Εδώ οι έμποροι μας διήρεσαν εις εκείνους που ξέρουν να φάνε και να ντυθούν και εκείνους που δεν ξέρουν.

Επιλέξατε. Αν δεν ξέρετε, θα μείνετε νηστικοί, γυμνοί κλπ.. Αν ξέρετε, θα πληρώσετε τα έξοδα της γνώσεως. Και ξύλο της γνώσεως δια την αισχροκέρδειαν δεν υπάρχει.”

(“Εφημερίς” του Δ.Κορομηλά, Αύγουστος 1922)
Θωμάς Σιταράς (Αθηναιογράφος)