Μπορεί οι ζέστες να ξεκίνησαν αρκετά νωρίς όμως σήμερα μπαίνουμε επίσημα στο καλοκαίρι. Το καλοκαίρι ξεκινά επίσημα λοιπόν σήμερα επισήμως την 21η Ιουνίου με το θερινό ηλιοστάσιο. Δηλαδή την μεγαλύτερη σε διάρκεια μέρα στο βόρειο ημισφαίριο και την μικρότερη στο νότιο. Αυτό συμβαίνει 2 φορές το χρόνο γι αυτό και ξεχωρίζονται σε θερινό και χειμερινό ηλιοστάσιο.

Στο θερινό ηλιοστάσιο έχουμε την μεγαλύτερη δυνατή μέρα σε βάρος της Νύχτας. Γι αυτό και ονομάζεται ηλιοστάσιο.

Ηλιοστάσιο ονομάζεται η χρονική στιγμή κατά την οποία ο άξονας της Γης εμφανίζεται στραμμένος όσο περισσότερο προς ή μακριά από τον Ήλιο συμβαίνει κατά την ετήσια τροχιά της Γης γύρω από αυτόν. Αυτό ισοδυναμεί με τον Ήλιο να βρίσκεται στο βορειότερο ή στο νοτιότερο σημείο του ουρανού που βρίσκεται ποτέ το μεσημέρι, όπως εμφανίζεται σε εμάς πάνω στην επιφάνεια της Γης.

Η λέξη προέρχεται από το «ήλιος» και το «στέκομαι»/«στάση» …..

επειδή κοντά στα ηλιοστάσια (λίγες ημέρες πριν ή μετά) ο Ήλιος φαίνεται να επιβραδύνει τη φαινομενική κίνησή του προς τα βόρεια ή προς τα νότια (κίνηση στην απόκλιση), μέχρι που την ημέρα του ηλιοστασίου αυτή η κίνηση μηδενίζεται και αντιστρέφεται. Εξίσου ορθό ετυμολογικώς είναι και το συνώνυμο «ηλιοτρόπιο».

Με την ευρύτερη σημασία, ο όρος «ηλιοστάσιο» σημαίνει και την ημέρα που παρατηρείται αυτό το φαινόμενο, δύο φορές τον χρόνο, τον Ιούνιο και τον Δεκέμβριο. Τα ηλιοστάσια, όπως και οι ισημερίες, συνδέονται αναπόσπαστα με τις εποχές του έτους. Σε κάποιες χώρες ή γλώσσες θεωρείται ότι αρχίζουν ή διαχωρίζουν τις εποχές, ενώ σε άλλες θεωρούνται τα κέντρα τους.

Τα ηλιοστάσια συμβαίνουν και για τους άλλους πλανήτες. Ορίζονται αντίστοιχα ως οι χρονικές στιγμές κατά τις οποίες ο άξονας περιστροφής του πλανήτη εμφανίζεται στραμμένος όσο περισσότερο προς ή μακριά από τον Ήλιο συμβαίνει κατά την ετήσια τροχιά του πλανήτη γύρω από αυτόν.

Ηλιοστάσια:

Δύο φορές το χρόνο έχουμε τη μεγαλύτερη διάρκεια της ημέρας (σε βάρος της νύχτας) και τη μεγαλύτερη διάρκεια της νύχτας (σε βάρος ης ημέρας).

Αυτό συμβαίνει όταν ο Ήλιος βρίσκεται στη μεγαλύτερη δυνατή απόσταση από τον ισημερινό.

Τις ημερομηνίες που συμβαίνει το φαινόμενο τις ονομάζουμε ηλιοστάσια και τις διακρίνουμε σε θερινό (μεγαλύτερη ημέρα του χρόνου) και χειμερινό (μικρότερη ημέρα του χρόνου) ηλιοστάσιο.

Ισημερίες:

Δύο φορές το χρόνο η διάρκεια της ημέρας είναι ίση με τη διάρκεια της νύχτας, σε όλη τη Γη. Πρόκειται για ένα περιοδικό φαινόμενο που συμβαίνει για όλες τις περιοχές του πλανήτη μας. Τις ημερομηνίες που συμβαίνει τις ονομάζουμε ισημερίες και τις διακρίνουμε σε χειμερινή και εαρινή ισημερία.

Βόρειο ημισφαίριο

21 Μαρτίου => Εαρινή ισημερία (αρχίζει η άνοιξη)
21-22 Ιουνίου => Θερινό ηλιοστάσιο (αρχίζει το καλοκαίρι)
23 Σεπτεμβρίου => Φθινοπωρινή ισημερία (αρχίζει ο φθινόπωρο)
21-22 Δεκεμβρίου => Χειμερινό ηλιοστάσιο (αρχίζει ο χειμώνας)

Νότιο ημισφαίριο

21 Μαρτίου => Φθινοπωρινή ισημερία (αρχίζει ο φθινόπωρο)
21-22 Ιουνίου => Χειμερινό ηλιοστάσιο (αρχίζει ο χειμώνας)
23 Σεπτεμβρίου => Εαρινή Ισημερία (αρχίζει το καλοκαίρι)
21-22 Δεκεμβρίου => Θερινό ηλιοστάσιο (αρχίζει το Καλοκαίρι)

Το θερινό ηλιοστάσιο αποτελούσε πολύ σημαντικό γεγονός για το ανθρώπινο γένος μέχρι σχετικά πρόσφατα. Όλες δε οι αρχαίες κοινωνίες έκαναν πολυήμερες γιορτές γύρω από αυτή την ημερομηνία. Οι Δρυίδες των αρχαίων Κελτών της Βρετανίας γιόρταζαν το (φως της ακτής) στο Στόουνχετζ.

Στην αρχαία Κίνα ήταν η γιορτή για την γη, τις θηλυκές και γιν δυνάμεις, οι αρχαίοι Γαλάτες γιόρταζαν την Επόνα, θηλυκή θεότητα την οποία απεικόνιζαν να καβαλά μια φοράδα και ήταν η προσωποποίηση της γονιμότητας της κυριαρχίας και της γεωργίας και στην αρχαία Ρώμη τα Βεστάλια , η γιορτή προς τιμήν της Βεστά (Εστίας) κρατούσαν για μια εβδομάδα, Τα γερμανικά, κέλτικα και σλαβικά φύλα της κυρίως Ευρώπης γιόρταζαν ανάβοντας φωτιές. Ήταν η γιορτή της ερωτικής μαγείας και των προβλέψεων.

Ήταν η νύχτα οι νεοι και οι νέες αντάλλαζαν ερωτικά σημάδια και πηδούσαν πάνω από τις τυχερές φωτιές. Πίστευαν ότι τα σπαρτά θα μεγάλωναν τόσο, όσο ψηλά θα πηδούσαν τα ζευγάρια. Αντίστοιχοι εορτασμοί γίνονται μέχρι σήμερα με το πρόσχημα της γιορτής του Αη Γιάννη.

Η ιθαγενής φυλή της Αμερικής Natchez έκανε την γιορτή της πρώτης συγκομιδής. Σε κανέναν δεν ήταν επιτρεπτό να μαζέψει το καλαμπόκι του πριν την λήξη της. Στην φυλή Χόπι οι άνδρες μεταμφιεζόταν σε Kachinas, τα πνεύματα χορευτές της βροχής, που μεταφέρουν τα μηνύματα των ανθρώπων στους θεούς.