Μετά τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο, 22 πρωτοκλασάτα στελέχη των ναζί, υπεύθυνοι για τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν στη διάρκεια του Ολοκαυτώματος, και οκτώ ναζιστικές οργανώσεις οδηγήθηκαν ενώπιον του δικαστηρίου, αποκαλύπτοντας τη ναζιστική θηριωδία. Έμεινε στην ιστορία γνωστή ως Δίκη της Νυρεμβέργης, το όνομα της πόλης, όπου οι συμμαχικές δυνάμεις επέλεξαν να αποδώσουν δικαιοσύνη κατά των εγκλημάτων του πολέμου.

Φωτο: Η αίθουσα της Δίκης κατά τις συνεδριάσεις. Από αριστερά προς τα δεξιά: Οι κατηγορούμενοι και στο βάθος οι διερμηνείς, προ αυτών οι δικηγόροι τους και δεξιότερα οι υπάλληλοι, οι κατήγοροι και η έδρα των δικαστών.

Νυρεμβέργη – Η πόλη που γέννησε και καταδίκασε τον ναζισμό

Η γερμανική πόλη της Νυρεμβέργης επελέγη ως ο τόπος για τις δίκες που διεξήχθησαν το 1945 και το 1946. Αρχικά είχε προταθεί, από τους Σοβιετικούς, το Βερολίνο, αυτό, όμως, ήταν πρακτικά αδύνατο, λόγω των καταστροφών που είχε υποστεί η πόλη.

Τελικά, επελέγη η Νυρεμβέργη, επειδή αφενός διέθετε Δικαστικό Μέγαρο μεγάλων διαστάσεων, το λεγόμενο “Μέλαθρον της Δικαιοσύνης”, το οποίο είχε υποστεί ελάχιστες καταστροφές κατά τη διάρκεια του πολέμου από τις συμμαχικές δυνάμεις, ενώ είχε και συμβολική σημασία ως γενέτειρα του εθνικοσοσιαλισμού.

Η Νυρεμβέργη, αφότου ανέλαβε την εξουσία ο Αδόλφος Χίτλερ, είχε γίνει το επίσημο κέντρο των ναζί, οι οποίοι οργάνωναν στην πόλη τα ετήσια συνέδρια του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος (NSDAP) από το 1933 μέχρι το 1938. Επίσης, ήταν η πατρίδα του σημαντικού ναζιστικού στελέχους Τζούλιους Στράιχερ.

Η σύσταση του δικαστηρίου και το κατηγορητήριο

Δικαστές από τις συμμαχικές δυνάμεις – Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία, Σοβιετική Ένωση και Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής- προέδρευσαν της ακροαματικής διαδικασίας στη δίκη των εγκληματιών πολέμου.

Το Δικαστήριο απαρτίσθηκε από τα εξής μέλη:

Αρχιδικαστής Τζέφρεϊ Φρέντερικ Λόρενς – (Μ. Βρετανία) – Πρόεδρος του Δικαστηρίου, τακτικό μέλος.

Δικαστής Σερ Νόρμαν Μπίρκετ (Μ. Βρετανία) – Αντιπρόεδρος, αναπληρωματικό μέλος.

Δικαστής Φράνσις Μπιντλ (ΗΠΑ) – τακτικό μέλος.

Δικαστής Τζον Πάρκερ (ΗΠΑ) – αναπληρωματικό μέλος.

Καθηγητής Ποινικού Δικαίου Ανρί Ντονεντιέ ντε Βαμπρ (Γαλλία) – τακτικό μέλος.

Εφέτης Ρομπέρ Φαλκό (Γαλλία) – αναπληρωματικό μέλος.

Αντιστράτηγος Ιονά Νικιτσένκο (Αντιπρόεδρος του Ανωτάτου Σοβιετικού Δικαστηρίου) – τακτικό μέλος.

Συνταγματάρχης, καθηγητής Ποινικού Δικαίου Αλεξάντερ Βολκόφ – αναπληρωματικό μέλος.

Δημόσιοι Κατήγοροι επελέγησαν οι εξής:

Σερ Χάρτλεϋ Σόκρος – Γενικός εισαγγελέας του κράτους της Μ. Βρετανίας

Ρόμπερτ Τζάκσον – Δικαστής των ΗΠΑ

Φρανσουά ντε Μαντόν και Ωγκύστ Σαμπετιέ – Υπουργός Δικαιοσύνης της προσωρινής κυβέρνησης της Γαλλίας

Ρομάν Ρουντένκο – Στρατηγός της Σοβιετικής Ένωσης

Το κατηγορητήριο

Οι βασικές κατηγορίες, για τις οποίες θα λογοδοτούσαν οι υπόδικοι, βάσει του άρθρου 6 του Καταστατικού Χάρτη του Διεθνούς Στρατοδικείου κατηγορούμενοι για τα εξής εγκλήματα:

– Συνωμοσία για το σχεδιασμό και την εξαπόλυση επιθετικών ενεργειών και άλλων εγκλημάτων κατά της Παγκόσμιας Ειρήνης.

– Εγκλήματα κατά της Ειρήνης: Συγκεκριμένα ο σχεδιασμός, η προετοιμασία, η έναρξη, η εξαπόλυση πολέμου ή επίθεσης ή πολέμου κατά παράβαση των διεθνών συνθηκών, συμφωνιών ή διαβεβαιώσεων, ή συμμετοχή σε κοινό σχέδιο συνωμοσίας για την επίτευξη οποιουδήποτε από τους παραπάνω στόχους.

– Εγκλήματα Πολέμου: Συγκεκριμένα, παραβιάσεις των νόμων και των κανόνων του πολέμου. Σε αυτά περιλαμβάνονται – δεν περιορίζονται όμως σε αυτά – δολοφονίες, κακομεταχείριση ή εκτόπιση για καταναγκαστική εργασία ή οποιοδήποτε άλλου σκοπό ιδιωτών από κατακτημένη χώρα, δολοφονία ή κακομεταχείριση αιχμαλώτων πολέμου ή ναυτικών, εκτέλεση ομήρων, λεηλασίες δημόσιας ή ιδιωτικής περιουσίας, απρόκλητη καταστροφή πόλεων, κωμοπόλεων ή χωριών ή καταστροφές μη υπαγορευόμενες από στρατιωτική ανάγκη.

– Εγκλήματα κατά της Ανθρωπότητας: Συγκεκριμένα, δολοφονία, εξόντωση, υποδούλωση, εκτόπιση και άλλες απάνθρωπες πράξεις διαπράχθηκαν κατά πολιτών πριν ή κατά τη διάρκεια του πολέμου. διώξεις λόγω πολιτικών, φυλετικών ή θρησκευτικών αιτίων ή σχετικών με οποιοδήποτε έγκλημα το Δικαστήριο ήθελε κρίνει ότι, εκτελέσθηκε, είτε παραβίασε την τοπική νομοθεσία είτε όχι, της χώρας στην οποία διαπράχθηκε.

Οι κατήγοροι, οι κατηγορούμενοι και η ετυμηγορία

Οι τέσσερις κυρίως κατήγοροι του Διεθνούς Στρατοδικείου ήταν ο Αμερικανός Ρόμπερτ Τζάκσον, ο Γάλλος Φρανσουά ντε Μαντόν, ο Σοβιετικός Ρομάν Ρουντένκο και ο Βρετανός Sir Χάρτλεϊ Σόκρος.

φωτο: Ο Αμερικανός Δικαστής Ρόμπερτ Τζάκσον

Οι τέσσερις εξέδωσαν κατηγορητήρια κατά των κορυφαίων αξιωματούχων των ναζί, όπου μεταξύ των κατηγορουμένων ήταν ο Χέρμαν Γκέριγκ, το άτομο που ο Χίτλερ είχε επιλέξει ως διάδοχο, ο Ρούντολφ Ες, δεύτερος τη τάξει του ναζιστικού κόμματος, ο Γιοαχίμ φον Ρίμπεντροπ, υπουργός εξωτερικών, ο Βίλχελμ Κάιτελ, επικεφαλής των ένοπλων δυνάμεων, ο Βίλελμ Φρικ, υπουργός εσωτερικών, ο Ερνστ Καλτενμπρούνερ, επικεφαλής των σωμάτων ασφαλείας, ο Χανς Φρανκ, γενικός κυβερνήτης της κατεχόμενης Πολωνίας γνωστός και ως “χασάπης” της Κρακοβίας, ο Κόνσταντιν φον Νόιρατ, κυβερνήτης της Βοημίας και της Μοραβίας, ο Έριχ Ρέντερ, αρχηγός του πολεμικού ναυτικού, ο Καρλ Ντένιτς ο διάδοχος του Ρέντερ, ο Άλφρεντ Γιόντλ, διοικητής των ένοπλων δυνάμεων, ο Άλφρεντ Ρόζενμπεργκ, υπουργός για τις κατεχόμενες ανατολικές περιοχές, ο Μπαλντούρ φον Σιράχ, επικεφαλής της χιτλερικής Νεολαίας, ο Τζούλιους Στρέιχερ, εκδότης, ακραίος αντισημίτης και ναζιστής, ο Φρίτς Ζάουκελ υπεύθυνος για την κατανομή εργατικού δυναμικού για καταναγκαστικά έργα, ο Άλμπερτ Σπέερ, υπουργός εξοπλισμών και ο Άρτουρ Ζάις-Ίνκαρτ, επίτροπος για την κατεχόμενη Ολλανδία. Ο Μάρτιν Μπόρμαν, ο υπασπιστής του Χίτλερ, δικάστηκε ερήμην.

Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, εγκληματικές κηρύχθηκαν και οκτώ γερμανικές οργανώσεις και ομάδες, παρά το γεγονός ότι αυτές είχαν ήδη διαλυθεί.

Αυτές ήταν:

Η Κυβέρνηση του Γ’ Ράιχ.

Το Σώμα των πολιτικών ηγετών του Εθνικοσοσιαλιστικού Γερμανικού Εργατικού Κόμματος (NSDAP).

Η Υπηρεσία Προστασίας του Εθνικοσοσιαλιστικού Γερμανικού Εργατικού Κόμματος (SS).

Η Υπηρεσία Ασφαλείας (SD)

Η Μυστική Κρατική Αστυνομία (γνωστότερη ως Γκεστάπο).

Τα Γερμανικά Τάγματα Εφόδου (SA)

Το Γενικό Επιτελείο του Γ’ Ράιχ, και

Η Ανωτάτη Διοίκηση της Βέρμαχτ (O.K.W.).

Οι ισχυρισμοί των κατηγορουμένων στη Δίκη

Φωτο:Στην πρώτη σειρά διακρίνονται οι Χέρμαν Γκέριγκ, Ρούντολφ Ες, Γιοάχιμ φον Ρίμπεντροπ, Βίλχελμ Κάιτελ. Στη δεύτερη σειρά, οι Καρλ Ντένιτς, Έριχ Ρέντερ, Μπάλντουρ φον Σίραχ και Φριτς Ζάουκελ.

Χέρμαν Γκέρινγκ: «Προσχώρησα στο κόμμα ακριβώς γιατί ήταν επαναστατικό, όχι τόσο για το ιδεολογικό του περιεχόμενο. Όλη η συνωμοτική ιδέα ήταν παράλογη. Είχαμε εντολές να υπακούμε στο κράτος. Δεν ήμασταν μία ομάδα εγκληματιών, που συναντιόταν στα δάση μέσα στο σκοτάδι για να σχεδιάσει μαζικές δολοφονίες. Οι πραγματικοί συνωμότες λείπουν: ο Χίμλερ, ο Μπόρμαν και ο Γκέμπελς».

Ρούντολφ Ες: «Είναι απλά ακατανόητο πως συνέβησαν όλα αυτά. Κάθε ιδιοφυΐα έχει το δαίμονα μέσα της. Όλα είναι πολύ τραγικά».

φωτο: Ο Ρούντολφ Ες στο κελί του το 1945, περιμένοντας την καταδίκη του

Βίλχελμ Κάιτελ: «Ο Χίτλερ μας έδωσε τις εντολές. Έλεγε συνεχώς ότι όλα ήταν δική του ευθύνη».

Χανς Φρανκ: «Μην αφήσεις κανέναν να σου πει ότι δεν είχε ιδέα. Όλοι ένιωθαν πως υπήρχε κάτι φρικτά λάθος με αυτό το σύστημα. O Χίτλερ ντρόπιασε τη Γερμανία για πάντα! Πρόδωσε και ντρόπιασε τους ανθρώπους που τον αγάπησαν. Θα είμαι ο πρώτος, που θα παραδεχτώ την ενοχή μου»

Κονσταντίν φον Νόιρατ για τον Χίτλερ: «Δεν είχε απλά κανένα σεβασμό για την αλήθεια. Αλλά κανένας δεν το αναγνώριζε στην αρχή».

Καρλ Ντένιτς: «Οι πολιτικοί έφεραν τους Ναζί στην εξουσία. Είναι αυτοί που επέφεραν όλα αυτά τα αηδιαστικά εγκλήματα και πρέπει τώρα εμείς να κάτσουμε στο εδώλιο μαζί τους και να μοιραστούμε το φταίξιμο!»

Άλφρεντ Γιοντλ: «Δεν είναι θέμα του στρατιώτη να κρίνει τον επικεφαλής του».

Άλφερντ Ρόζενμπεργκ: «Δεν είπα ότι θεωρώ τους Εβραίους κατώτερους. Ούτε ισχυρίστηκα ότι είναι μία φυλή. Απλά είδα ότι η ανάμιξη διαφορετικών πολιτισμών δεν λειτούργησε».

Η ανακοίνωση της απόφασης της δίκης στη Νυρεμβέργη

Την 1η Οκτωβρίου 1946 το Διεθνές Στρατοδικείο ανακοινώνει τις αποφάσεις του. Επιβάλλει τη θανατική ποινή σε 12 κατηγορουμένους (Γκέριγκ, Ρίμπεντροπ, Κάιτελ, Καλτενμπρούνερ, Ρόζενμπεργκ, Φρανκ, Φρικ, Στρέιχερ, Ζάουκελ, Γιόντλ, Ζάις-Ίνκαρτ και Μπόρμαν).

Τρεις καταδικάστηκαν σε ισόβια. Ο Ρούντολφ Ες, ο Βάλτερ Φουνκ και ο Ρέντερ. Τέσσερα άτομα καταδικάστηκαν σε ποινές φυλάκισης από 10 έως 20 έτη (Ντένιτς, Σιράχ, Σπέερ και Νόιρατ).

Το δικαστήριο αθώωσε τρεις κατηγορουμένους: τον Χίαλμαρ Σαχτ, τον Φραντς φον Πάπεν, έναν Γερμανό πολιτικό που διαδραμάτισε καίριο ρόλο στο διορισμό του Χίτλερ ως καγκελαρίου, και τον Χανς Φρίτζε, επικεφαλής του Τύπου και του ραδιοφώνου.

Η εκτέλεση των θανατικών ποινών, η αυτοκτονία του Γκέρινγκ και ο ασύλληπτος Μπόρμαν

Οι θανατικές ποινές εκτελέστηκαν στις 16 Οκτωβρίου 1946, με δύο εξαιρέσεις: Ο Γκέριγκ αυτοκτόνησε λίγο πριν την προγραμματισμένη εκτέλεσή του, ενώ ο Μπόρμαν παρέμεινε ασύλληπτος, καταδικάστηκε όμως ερήμην σε θάνατο. Τα σημερινά στοιχεία υποδεικνύουν ότι σκοτώθηκε, πιθανόν αυτοκτόνησε, το 1945 στην προσπάθειά του να διαφύγει από το Βερολίνο. Υπολείμματα της σορού που βρέθηκαν το 1972 ταυτίστηκαν με βεβαιότητα το 1998 ως αυτά του Μπόρμαν. Αυτά αποτεφρώθηκαν και οι στάχτες σκορπίστηκαν στη Βαλτική το 1999.

Οι υπόλοιποι 10 κατηγορούμενοι εκτελέστηκαν δια απαγχονισμού, οι σοροί τους αποτεφρώθηκαν και οι στάχτες τους ρίχτηκαν στον ποταμό Γίζερα.

Επτά εγκληματίες πολέμου που καταδικάστηκαν σε ποινές κάθειρξης φυλακίστηκαν στην φυλακή Σπαντάου στο Βερολίνο.