Από το απέραντο του σύμπαντος στο απειροελάχιστο των υποατομικών σωματιδίων: ο νους του μέσου ανθρώπου αδυνατεί να συλλάβει τα μεγέθη με τα οποία καταπιάνονται οι επιστήμονες του CERN, να κατανοήσει έννοιες όπως η «αντιύλη» ή να αντιληφθεί την πραγματική σημασία ανακαλύψεων όπως αυτή του μποζονίου Higgs. Κι όμως, τα μυστήρια του Μεγάλου Επιταχυντή Αδρονίων και των εργαστηρίων όπου απασχολούνται μόνιμα περίπου 3.000 επιστήμονες εξακολουθούν να ασκούν μια ακαταμάχητη έλξη σε μικρούς, μεγάλους, μυημένους και μη, έξι δεκαετίες μετά την ίδρυση του Conseil Europeen pour la Recherche Nucleaire (Ευρωπαϊκός Οργανισμός Πυρηνικών Ερευνών).

Κάθε χρόνο, χιλιάδες επισκέπτες ξεναγούνται στις υπόγειες εγκαταστάσεις και στη μόνιμη έκθεση του κέντρου, η διοίκηση του οποίου έχει θέσει την εκπαίδευση και τη διάχυση της επιστημονικής γνώσης πολύ ψηλά στη λίστα των προτεραιοτήτων της. Και για τους Ευρωπαίους που δεν μπορούν να ταξιδέψουν ώς τα γαλλοελβετικά σύνορα, η περιοδεύουσα διαδραστική έκθεση «Επιταχύνοντας την επιστήμη» υπόσχεται ένα νοητό ταξίδι στον χωροχρονο με τελικό προορισμό τη στιγμή της γέννησης του σύμπαντος. Από την Παρασκευή 12 Απριλίου, την ευκαιρία να γίνει κοινωνός του μεγαλύτερου επιστημονικού πειράματος στον κόσμο θα έχει και το ελληνικό κοινό, αφού ως επόμενος σταθμός του αφιερώματος έχει επιλεγεί το Ιδρυμα Ευγενίδου, με συνδιοργανωτή την Ελληνογερμανική Αγωγή.

Η μεταφορά της έκθεσης «Επιταχύνοντας την επιστήμη» στην Αθήνα εντάσσεται στο πλαίσιο των εορτασμών για τα 60ά γενέθλια του CERN, στις 29 Σεπτεμβρίου 2014, και οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην πρωτοβουλία ενός από τους Ελληνες ερευνητές του κέντρου, του καθηγητή Φυσικής Μανώλη Τσεσμελή, αναπληρωτή επικεφαλής Διεθνών Σχέσεων. «Θέλουμε πιο στενή επαφή με την Ελλάδα», υπογραμμίζει ο κ. Τσεσμελής, υπενθυμίζοντας πως η χώρα μας υπήρξε ένα από τα ιδρυτικά μέλη του οργανισμού. Με το ίδιο σκεπτικό, μια μικρότερης κλίμακας έκθεση θα φιλοξενηθεί τον Σεπτέμβριο στον χώρο της Διεθνούς Εκθεσης Θεσσαλονίκης.

«Μας ενδιαφέρει να μην κρατάμε τη γνώση για τους εαυτούς μας. Θέλουμε να έρθουμε κοντά στο κοινό, να τους εξηγήσουμε», συνεχίζει ο καθηγητής, εκφράζοντας την έκπληξή του για τον ενθουσιασμό με τον οποίο παρακολουθεί το ελληνικό κοινό την πρόοδο των ερευνών του κέντρου – κρίνοντας από τις επισκέψεις ελληνικών σχολείων στις εγκαταστάσεις του CERN, τη συμμετοχή εκπαιδευτικών στα θερινά προγράμματα κατάρτισης, αλλά και από την προσέλευση του κόσμου σε εκδηλώσεις όπως η πρόσφατη συζήτηση για το σωματίδιο Higgs στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, με τη συμμετοχή των Δημήτρη Νανόπουλου, Rolf-Dieter Heuer και του ίδιου του κ. Τσεσμελή.

Οθόνες αφής, διαδραστικές εφαρμογές, εύληπτα κείμενα, εντυπωσιακές εικόνες και παιχνίδια για όλες τις ηλικίες συνθέτουν μια «αναβίωση» της πραγματικής εμπειρίας του CERN, που έχει στόχο να εμπλουτίσει τις γνώσεις μας σχετικά με τη δημιουργία του σύμπαντος -στην ενότητα «Μεγάλη Εκρηξη»-, τη θεμελιώδη δομή της ύλης      -στη «Ζώνη της Υλης»- και τα σημαντικότερα αναπάντητα ερωτήματα της σύγχρονης φυσικής, στην ενότητα «Ερευνα στο CERN». Το Ιδρυμα Ευγενίδου με το υπερσύγχρονο Νέο Ψηφιακό Πλανητάριό του αποτελεί ιδανικό χώρο για τη φιλοξενία της έκθεσης, καθώς προσφέρει στους επισκέπτες την ευκαιρία να αντιληφθούν πώς η έρευνα στο πεδίο της αστροφυσικής συνδέεται με τα πειράματα σε επίπεδο στοιχειωδών σωματιδίων. Τα συμπεράσματα, που μπορούμε να αντλήσουμε από την παρατήρηση των άστρων, σταματούν «380.000 χρόνια μετά τη γέννηση του σύμπαντος», εξηγεί ο αστροφυσικός και διευθυντής του Ευγενίδειου Πλανηταρίου, Διονύσης Σιμόπουλος. Για να αντιληφθούμε τι συνέβη ακόμα παλαιότερα, πρέπει «να διεισδύσουμε βαθιά στον πυρήνα του ατόμου και να αναπαραστήσουμε τις ακραίες συνθήκες που επικρατούσαν τη στιγμή της δημιουργίας του σύμπαντος».

Αυτή ακριβώς είναι η αποστολή του Μεγάλου Επιταχυντή Αδρονίων του CERN, ο οποίος αναμένεται να φτάσει στην τελική ενέργεια σύγκρουσης σωματιδίων μέσα στο 2014. Με την ανακάλυψη του σωματιδίου Higgs, το καλοκαίρι του 2012, και πιο πρόσφατα με την καταγραφή των βαρυτικών κυμάτων που προέρχονται από τις στιγμές αμέσως μετά το Big Bang, οι ερευνητές βρίσκονται, σύμφωνα με τον κ. Σιμόπουλο, ένα βήμα πιο κοντά στη σύνδεση της θεωρίας της Γενικής Σχετικότητας με την Κβαντομηχανική – και επομένως τη γεφύρωση του «μεγάκοσμου» του Διαστήματος με τον «μικρόκοσμο» των υποατομικών σωματιδίων.

​​Η έκθεση «Επιταχύνοντας την επιστήμη», Ευγενίδειο Πλανητάριο, ξεκινά στις 12 Απριλίου και υλοποιείται σε συνεργασία με τον τομέα Φυσικής της Σχολής ΕΜΦΕ του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, τον Τομέα Πυρηνικής Φυσικής και Στοιχειωδών Σωματιδίων του Πανεπιστημίου Αθηνών, το Ινστιτούτο Επιταχυντικών Συστημάτων και Εφαρμογών και την Ενωση Ελλήνων Φυσικών. Διάρκεια έως τις 31 Μαΐου. Είσοδος ελεύθερη με σειρά προτεραιότητας.

Στο Νεοχώρι Πηλίου η πρώτη μόνιμη έκθεση για τον Μεγάλο Επιταχυντή στον κόσμο

Ενα μόνιμο «παράθυρο» με θέα τις εγκαταστάσεις του CERN αναμένεται να ανοίξει τον επόμενο μήνα στο Νεοχώρι Πηλίου, χάρη σε μία πρωτοβουλία της Δημοτικής Αρχής Νοτίου Πηλίου και με τη στήριξη του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Στον χώρο του ανακαινισμένου παλιού δημοτικού σχολείου Νεοχωρίου θα παρουσιάζονται φωτογραφίες, εκθέματα και οπτικοακουστικό υλικό από τα πειράματα, που λαμβάνουν χώρα στην Ελβετία, ενώ ειδικά καταρτισμένο προσωπικό θα αναλαμβάνει να ξεναγήσει τους επισκέπτες -μαθητές, φοιτητές, ερευνητές, αλλά και το ευρύ κοινό- στα άδυτα του Κέντρου Πυρηνικών Ερευνών. Επιπλέον, θα υπάρχει η δυνατότητα ζωντανής σύνδεσης με το ίδιο το Κέντρο. Στην προσπάθειά του να υλοποιήσει την ιδέα του για διοργάνωση μιας έκθεσης για το πείραμα του CERN, ο πρόεδρος του Δ.Σ. Νοτίου Πηλίου Κωνσταντίνος Παπαμαρκάκης βρήκε αρωγό τον Διονύση Βαβουγυιό, αναπληρωτή καθηγητή φυσικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Μετά την επιτυχία του αφιερώματος στο CERN, που πραγματοποιήθηκε στον Βόλο την άνοιξη του 2012, το επόμενο βήμα είναι η δημιουργία της πρώτης στον κόσμο μόνιμης έκθεσης για το ευρωπαϊκό ερευνητικό κέντρο, στο Νεοχώρι.

Η έκθεση θα λειτουργεί με ελεύθερη είσοδο και αναμένεται να εγκαινιαστεί μέσα στον Μάιο -η ακριβής ημερομηνία θα καθοριστεί από το ίδιο το Κέντρο- για να τεθεί σε πλήρη λειτουργία από τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, με την έναρξη της σχολικής χρονιάς.

http://www.kathimerini.gr