Την ύπαρξη αστικού κέντρου στην Κέρο έφερε στο φως η σκαπάνη Bρετανών αρχαιολόγων από το πανεπιστήμιο του Cambridge, οι οποίοι εντόπισαν δείγματα μεταλλευτικής δραστηριότητας στο «πυραμιδικό» ακρωτήριο Δασκαλειό.

Υπολογίζεται ότι πριν από 4.000 χρόνια, εργάτες δημιούργησαν μονοπάτια και αναβαθμίσεις στον λόφο αυτό και στην συνέχεια τον «έντυσαν» με 1.000 τόνους ειδικής εισαγόμενης αστραφτερής λευκής πέτρας ώστε να δώσουν την εικόνα μιας γιγαντιαίας πυραμίδας στο Αιγαίο, όπως αναφέρει σε δημοσίευμα του ο Guardian.

Κάτω από τις αναβαθμίδες οι αρχαιολόγοι εντόπισαν στοιχεία μηχανικής και εξελιγμένης μεταλλουργίας που ανταγωνίζονται το εντυπωσιακό εξωτερικό της «ελληνικής πυραμίδας». Αρχαιολόγοι από τρεις διαφορετικές χώρες που συμμετείχαν στις ανασκαφές βρήκαν επίσης στοιχεία ενός συγκροτήματος αποστραγγιστικών τούνελ – υπολογίζεται ότι κατασκευάστηκαν 1.000 χρόνια πριν από το περίφημο σύστημα του Μυκηναϊκού παλατιού της Κνωσού στην Κρήτη.

Όπως αναφέρει στο άρθρο της στην βρετανική εφημερίδα η Maev Kennedy το ακρωτήριο Δασκαλειό πριν από 4.500 χρόνια συνδεόταν με μια λωρίδα γης με την Κέρο, που σήμερα είναι ακατοίκητη και έχει χαρακτηριστεί ως προστατευόμενη περιοχή, στην συνέχεια αποσχίσθηκε από το νησί λόγω της ανόδου της στάθμης της θάλασσας. Παλαιότερες ανασκαφές από την ομάδα του Πανεπιστημίου του Cambridge, της Εφορείας Αρχαιοτήτων των Κυκλάδων και του Κυπριακού Ινστιτούτου ανακάλυψαν χιλιάδες μαρμάρινα κυκλαδικά γλυπτά – τις στιλιζαρισμένες ανθρώπινες μορφές που ενέπνευσαν τους δυτικούς καλλιτέχνες, συμπεριλαμβανομένου και του Πάμπλο Πικάσο – και οι οποίες φαίνεται να είχαν σκοπίμως σπάσει σε κάποιο άλλο μέρος και μεταφέρθηκαν στο νησί για ταφή.

Οι πρώτες ενδείξεις της μεταλλοτεχνίας βρέθηκαν στις ανασκαφές πριν από 10 χρόνια. Οι σημερινές έρημες πλαγιές του ακρωτηρίου ήταν κάποτε καλυμμένες με οικήματα, υποδηλώνοντας ότι πριν από 4.500 χρόνια ήταν ένα από τα πιο πυκνοκατοικημένα μέρη των νησιών – παρά το γεγονός ότι δεν θα μπορούσε να είναι αυτάρκης, πράγμα που σημαίνει ότι τα περισσότερα τρόφιμα, όπως η πέτρα και τα μεταλλεύματα έπρεπε να εισαχθούν. Τα νέα ευρήματα των αρχαιολόγων έχουν φέρει στο φως δύο εργαστήρια γεμάτα από μεταλλικά υπολείμματα και αντικείμενα όπως τσεκούρια, μαχαιροπίρουνα και δεκάδες κεραμικά θραύσματα.

Σύμφωνα με τον επικεφαλής της ανασκαφής, κ. Michael Boyd, από το Πανεπιστήμιο του Cambridge, η μεταλλουργική τεχνογνωσία φαίνεται να ήταν συγκεντρωμένη στο Δασκαλειό σε μια εποχή όπου η πρόσβαση τόσο στις δεξιότητες όσο και στις πρώτες ύλες ήταν πολύ περιορισμένη. «Αυτό που βλέπουμε εδώ υποδηλώνει τις αρχές της αστικοποίησης», είπε χαρακτηριστικά.

Ταυτόχρονα στην ανάλυση του χώματος οι αρχαιολόγοι εντοπίστηκαν ίχνη τροφής: όσπρια, σταφύλια, ελιές, σύκα, αμύγδαλα, και σιτηρά όπως σιτάρι και κριθάρι. Η κυρία Εύη Μαργαρίτη από το Κυπριακό Ινστιτούτο δήλωσε στον Guardian: «Πολλά από αυτά τα τρόφιμα εισήχθησαν στο νησί. Υπό το πρίσμα αυτών των στοιχείων πρέπει να επανεξετάσουμε τι γνωρίζουμε σχετικά με τα υπάρχοντα δίκτυα ανταλλαγής τροφίμων».

Ο Λόρδος Renfrew, διευθυντής της ανασκαφής, πρώην καθηγητής αρχαιολογίας στο Cambridge και τώρα ανώτερος συνεργάτης του Ινστιτούτου Αρχαιολογικών Ερευνών του McDonald, ήταν ο πρώτος που προσγειώθηκε στην Κέρο ως φοιτητής και από τότε επισκέπτεται συχνά καθ ‘όλη τη διάρκεια της μακράς του σταδιοδρομίας. Πιστεύει ότι το ακρωτήριο μπορεί αρχικά να αποτέλεσε το επίκεντρο της ανάπτυξης, καθώς φυλάσσει το καλύτερο φυσικό λιμάνι του νησιού, με θέα στο Αιγαίο.

Οι αρχαιολόγοι θα επιστρέψουν για να συνεχίσουν τις ανασκαφές σε έναν ανέπαφο πήλινο φούρνο, που βρέθηκε στο τέλος της τελευταίας σεζόν αλλά θα μελετήσουν και το δίκτυο των τούνελ αποστράγγισης για να ανακαλύψουν εάν το δίκτυο αυτό χρησιμοποιούνταν για την ύδρευση ή τα λύματα.

Οι ανασκαφές καταγράφονται ψηφιακά, χρησιμοποιώντας το πρόγραμμα iDig που λειτουργεί για iPads για πρώτη φορά στο Αιγαίο. Αυτό δημιουργεί τρισδιάστατα μοντέλα χρησιμοποιώντας φωτογραμμετρική καταγραφή ολόκληρης της διαδικασίας εκσκαφής, δίνοντας σε όλους τους εμπλεκόμενους πρόσβαση σε όλα τα δεδομένα σε πραγματικό χρόνο.